Cọ Lùn (Serenoa repens (W. Bartram) Small)

Cọ lùn được biết đến khá phổ biến với công dụng hỗ trợ tăng cường sinh lý nam giới. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin chi tiết về Cọ lùn.

1 Giới thiệu về cây Cọ lùn

Cọ lùn có tên gọi khác là Saw Palmetto, mọc ở cồn cát và rừng thông ở ven biển, thích nghi với khí hậu nhiệt đới.

Tên khoa học của Cọ lùn là Serenoa repens (W. Bartram) Small, thuộc họ Cau (Arecaceae).

1.1 Đặc điểm thực vật

Cây thường mọc thành bụi nhỏ, thân leo, mọc ngang, thân nhiều nhánh. Đôi khi nó phát triển như một cây nhỏ mọc thẳng đứng hoặc thân cây xiên. Là một loại cây bụi, nó phát triển đến độ cao từ 0,6-2,1m. Ở dạng cây, nó có thể cao tới 6,0-7,5m. Khi ở dạng mọc nghiêng, các cành cây tạo thành một khối lộn xộn, với tán rễ nhô lên trên để nâng đỡ tán lá. Các hệ thống gốc rễ chạy song song với bề mặt đất, cuối cùng phân nhánh bên dưới để hình thành thân rễ. Lá cây cọ lùn có hình quạt, thường xanh và dài khoảng 1m. Các cuống lá có các gai sắc nhọn.

Những bông hoa trắng, mọc trên chùy có cuống ở nách lá. Quả hạch hình trứng hoặc hình cầu màu xanh vàng khi non, sau chín chuyển nâu sẫm hoặc hơi đen, nhiều thịt, dài tới 2,5 cm và đường kính 1,5 cm.

1.2 Thu hái và chế biến

Bộ phận dùng: Quả chín.

1.3 Đặc điểm phân bố

Cây được tìm thấy trong môi trường ven biển của các bang miền nam Hoa Kỳ, vùng nhiệt đới Trung và Nam Mỹ.

2 Thành phần hóa học

Quả chín khô chứa tối thiểu 11% tổng số axit béo trong nguyên liệu sấy khô. 

Carbohydrat: Polysaccharide với tính acid: galactose (38.4%), arabinose (18.7%), uronic acid (14%). Đường đảo ngược (28.2%) và mannitol.

Sterol: beta-sitosterol, beta-sitosterol-3-O-beta-D-glycoside, beta-sitosterol-3-O-beta-D-diglycoside và một số ester của beta-sitosterol với acid béo no; campestrol và stigmasterol.

Flavonoid: Isoquercitrin, Rutin, kaempferol-3-O-beta-D-glucoside và rhoifolin.

Triglyceride và acid béo: Capric acid, caproic acid, caprylic acid, lauric acid, myristic acid, oleic acid (oleic acid và myristoleic acid) và palmitic acid: cấu trúc tự do, ethylic ester hoặc triglyceride.

Các thành phần khác: Tinh dầu, anthranilic acid, carotene, resin, tannin.

== >> Mời bạn đọc tham khảo vị thuốc cùng công dụng: Guarana - Tăng cường năng lượng, chống oxy hóa hiệu quả

3 Cây Cọ lùn có tác dụng gì?

3.1 Chống nhiễm trùng đường tiết niệu và cải thiện sức khỏe tuyến tiền liệt

Một nhóm nghiên cứu lớn đã điều tra tác động của Saw Palmetto đối với chứng tăng sản tuyến tiền liệt lành tính (BPH). BPH là nguyên nhân phổ biến gây ra các triệu chứng khó chịu ở đường tiết niệu dưới (LUTS) ở nam giới.

Trong một phân tích tổng hợp năm 2002, 21 thử nghiệm đã được đánh giá về tác dụng của Saw Palmetto đối với các triệu chứng UTI và cho thấy giảm tiểu đêm đáng kể, tăng cải thiện tự đánh giá và cải thiện lưu lượng nước tiểu tối đa. Trong một nghiên cứu khác trên 1.080 người mắc bệnh BPH đã báo cáo rằng Saw Palmetto dùng hàng ngày trong 6 tháng dường như cải thiện lưu lượng nước tiểu, tương tự như tác dụng của Flomax (Tamsulosin). Nghiên cứu chỉ ra rằng việc sử dụng Saw Palmetto có thể giúp điều trị tăng sản tuyến tiền liệt lành tính (BPH) và nhiễm trùng đường tiết niệu hỗn hợp.

3.2 Cây Cọ lùn trị rụng tóc 

Một số nghiên cứu cho thấy Saw Palmetto có thể có lợi và làm giảm các dấu hiệu rụng tóc, bằng cách ức chế một loại enzyme gọi là 5-alpha reductase. Saw Palmetto trị rụng tóc nhờ nó rất giàu axit béo, cũng như phytosterol và Flavonoid, giúp ngăn chặn tác dụng của nội tiết tố nam. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng Saw Palmetto có thể có lợi trong việc ngăn chặn 5-alpha-reductase, một loại enzyme chuyển đổi Testosterone thành một loại hormone gọi là dihydrotestosterone.

Nghiên cứu cho thấy chỉ 38% bệnh nhân được điều trị bằng Cọ lùn có sự gia tăng mọc tóc, trong khi 68% bệnh nhân được điều trị bằng finasteride ghi nhận sự cải thiện. Do đó, cả hai phương pháp điều trị đều cải thiện và ảnh hưởng đến tình trạng rụng tóc và có thể được sử dụng kết hợp. Tuy nhiên, cần có thêm bằng chứng để hỗ trợ việc sử dụng Cọ lùn trong điều trị đối với chỉ định cụ thể về chứng rụng tóc.

3.3 Giảm Hội chứng đau vùng chậu mãn tính / Triệu chứng viêm tuyến tiền liệt mãn tính

Bằng chứng mới đã xuất hiện khi điều tra tác động của cây Cọ lùn ở những bệnh nhân mắc hội chứng đau vùng chậu mãn tính (CPPS).

Bệnh nhân tuân thủ phác đồ 160mg chiết xuất Cọ lùn dưới dạng viên nang mềm bằng đường uống hai lần mỗi ngày trong 12 tuần cho thấy cải thiện đáng kể về giảm đau và các triệu chứng tiết niệu so với nhóm giả dược. Tuy nhiên, cần có thêm bằng chứng để thiết lập thêm việc sử dụng cây cọ lùn cho CPPS.

3.4 Tăng cường mức độ testosterone

Saw palmetto điều chỉnh nồng độ testosterone bằng cách ngăn chặn một loại enzyme gọi là 5-alpha reductase, chịu trách nhiệm chuyển đổi testosterone thành dihydrotestosterone (DHT). Nó cũng có thể làm giảm gần 50% khả năng DHT liên kết với các thụ thể androgen , do đó duy trì mức testosterone.

Ở những người dùng Resettin, một chất bổ sung có chứa cây Cọ lùn và chất chống oxy hóa gọi là astaxanthin, nồng độ testosterone được phát hiện tăng 38%. Theo một nghiên cứu, Saw palmetto cũng cải thiện sức bền cơ bắp, tăng số lượng tinh trùng và tăng cường sản xuất testosterone ở chuột.

3.5 Giảm viêm

Một số nghiên cứu trên động vật đã cho thấy rằng chiết xuất Cọ lùn có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm, có thể giúp giảm đau. Ví dụ, chiết xuất cây Cọ lùn đã được sử dụng để giảm sưng và giảm mức độ của các dấu hiệu viêm như Interleukin và cytokine ở chuột bị phì đại tuyến tiền liệt. Một nghiên cứu trên chuột kiểm tra tác dụng của cây Cọ lùn đối với sự phì đại tuyến tiền liệt cũng báo cáo tình trạng viêm giảm.

== >> Mời bạn xem thêm dược liệu: Muira puama - Tăng cường chức năng sinh lý, bảo vệ thần kinh

4 Sử dụng Cọ lùn trong y học

4.1 Sử dụng truyền thống

Việc sử dụng Cọ lùn bắt nguồn từ Châu Mỹ, nơi người Mỹ bản địa sử dụng nó trong các trường hợp vô sinh và liệt dương. Việc sử dụng toàn bộ quả mọng như một loại thuốc bổ sau đó đã được thực dân áp dụng. Các báo cáo đầu tiên trong tài liệu về việc sử dụng trong các bệnh tiết niệu có từ đầu thế kỷ 20.

Cọ lùn đã được sử dụng theo truyền thống như chiết xuất nước và rượu. Nó được cho là có đặc tính lợi tiểu, sát trùng tiết niệu, nội tiết và đồng hóa. Theo truyền thống, Cọ lùn được sử dụng cho viêm bàng quang mãn tính hoặc bán cấp tính, viêm đường sinh dục, teo tinh hoàn, rối loạn hormone giới tính và đặc biệt nhất là phì đại tuyến tiền liệt. Viêm tuyến sữa ở vú, bệnh chàm, bệnh lý phế quản và ho cũng được coi là chỉ định trong y học cổ truyền. Nó đã được coi là để tăng cường ham muốn tình dục.

4.2 Sử dụng hiện đại

4.2.1 Cách dùng và chỉ định

Hiện thực phẩm chức năng chiết xuất cây Cọ lùn được dùng trong các chế phẩm hỗ trợ điều trị các chứng liên quan tới tăng sản tuyến tiền liệt lành tính, các biểu hiện của đường tiết niệu và tăng cường sinh lý nam giới.

Saw palmetto có sẵn dưới dạng viên nén, viên nang dạng bột, cồn thuốc và chất chiết xuất. 

4.2.2 Liều lượng

Liều lượng thường dùng của viên uống Cọ lùn trong khoảng 160-320mg, uống một lần mỗi ngày, của một sản phẩm có 80-90% hợp chất liposterol tính theo trọng lượng. Mặc dù chưa xác nhận được liệu Saw palmetto có cần được dùng cùng với thức ăn do tính chất hòa tan trong chất béo của phần này hay không, nhưng bạn nên dùng.

4.2.3 Tác dụng phụ của cây Cọ lùn và lưu ý

Saw palmetto được coi là an toàn và thường được dung nạp tốt với các tác dụng phụ tối thiểu. Tuy nhiên, một số tác dụng phụ phổ biến nhất mà bạn có thể gặp phải khi dùng thực phẩm chức năng Saw palmetto bao gồm táo bón, buồn nôn, nhức đầu và chóng mặt.

Bởi vì Saw Palmetto có thể ảnh hưởng đến mức độ hormone, chúng không được khuyến khích nếu bạn đang mang thai, cho con bú, dùng thuốc tránh thai dựa trên hormone hoặc đang điều trị thay thế hormone. Các chất bổ sung có thể làm tăng khả năng mang thai ngoài ý muốn bằng cách làm cho các biện pháp tránh thai kém hiệu quả hơn.

Saw palmetto cũng có thể làm tăng nguy cơ chảy máu do ảnh hưởng đến khả năng đông máu của cơ thể và cản trở hoạt động của các chất làm loãng máu như warfarin và coumarin; đồng thời có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ Sắt của cơ thể.

Đã có những báo cáo cực kỳ hiếm về tổn thương gan và tổn thương tuyến tụy ở những người dùng cây Cọ lùn, mặc dù không thể kết luận được gì do số lượng trường hợp rất ít.

5 Tài liệu tham khảo

1. Chuyên gia của EMA (Ngày đăng 24 tháng 11 năm 2015). Assessment report on Serenoa repens (W. Bartram) Small, fructus, ema.europa.eu. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2023. 

2. Tác giả Mahammad Juber (Ngày đăng 7 tháng 10 năm 2022). What Does Saw Palmetto Do for You and What Are the Long-Term Effects?, MedicineNet. Truy cập ngày 28 tháng 3 năm 2023.