4 loại sữa dành cho trẻ em và cách lựa chọn sữa cho bé đúng nhất

Sữa là nguồn thực phẩm cung cấp rất nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Vậy có mấy loại sữa trẻ em và lợi ích của chúng như thế nào? Hãy cùng Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

1 Sữa công thức cho trẻ sơ sinh

Lý do để trẻ dùng sữa công thức
Sữa mẹ là nguồn cung cấp dinh dưỡng đầy đủ và tốt nhất cho trẻ phát triển. Theo nhiều chuyên gia nghiên cứu dinh dưỡng, bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời của trẻ là cần thiết cho sự phát triển. Có rất nhiều ảnh hưởng tích cực tới sự phát triển của trẻ khi được bú sữa mẹ như:

• Hệ miễn dịch được tăng cường và các cơ quan được phát triển toàn diện.
• Chỉ số IQ ở những đứa trẻ được bú sữa mẹ cao hơn những trẻ không được uống sữa mẹ.
• Các phản ứng dị ứng từ sữa hay thực phẩm diễn ra ở trẻ bú sữa mẹ ít xảy ra hơn so với những trẻ nuôi bằng sữa thường.
• Các cơ quan như khứu giác, thính giác hay thị giác được phát triển tốt hơn.
• Răng và miệng của trẻ được phát triển đều, ít có khả năng bị lệch hơn so với trẻ bú bình. Ngoài ra, các cơ tại mặt được phát triển toàn diện và đều hơn.

Tuy nhiên có nhiều trẻ không thể chỉ sử dụng sữa mẹ hoàn toàn trong những tháng đầu đời. Vì thế, để bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho trẻ phát triển thì cần bổ sung sữa công thức cho những đối tượng trẻ em sơ sinh như:

• Trẻ có mẹ bị HIV/AIDS nên không được bú mẹ hay mẹ phải cách ly với trẻ vì yếu tố bệnh lý.
• Người mẹ sử dụng các loại thuốc như thuốc an thần, thuốc điều trị bệnh ung thư, thuốc bảo vệ tuyến giáp, thuốc điều trị tăng huyết áp,... Trẻ bú có thể gây độc lên cơ thể.
• Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ không có khả năng dung nạp Lactose trong sữa mẹ nên không tiêu hoá được. Vì thế nên lựa chọn sữa công thức không chứa Lactose để bổ sung dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ.
• Người mẹ phải đi làm nên trẻ không được bú mẹ thường xuyên, dưỡng chất không được đầy đủ nếu chỉ bổ sung qua sữa mẹ.
• Người mẹ có bị áp xe vú, nứt đầu vú, tuyến vú không đầy đủ,... hay không đủ sữa cho trẻ bú.

1.1 Sữa công thức là gì?

Sữa công thức (tên tiếng anh là Baby Formula) là sản phẩm có nguồn gốc từ sữa nhưng được chế biến cho đối tượng sử dụng là trẻ nhỏ hơn 1 tuổi hay trẻ sơ sinh. Sữa có thành phần dinh dưỡng tương tự như sữa mẹ để bổ sung các dưỡng chất cho trẻ, có thể thay thế một phần hoặc toàn phần cho sữa mẹ.

Sữa công thức có 3 dạng hay gặp:

• Sữa công thức dạng pha sẵn
• Sữa bột công thức
•  Sữa công thức dạng pha sẵn cô đặc

1.2 Nhu cầu dùng sữa công thức cho trẻ

Tuỳ vào độ tuổi của trẻ mà sử dụng liều lượng sữa công thức khác nhau. Đối với trẻ không có bệnh lý kèm theo có thể sử dụng với lượng sữa như sau:

• Trẻ sơ sinh - 1 tháng tuổi: mỗi ngày tiêu thụ 480ml sữa và chia làm 8 - 10 lần.
• Trẻ ở độ tuổi 1 - 2 tháng tuổi: mỗi ngày sử dụng khoảng 630ml chia làm 7 - 10 lần, mỗi lần uống 90ml.
• Trẻ 2 - 4 tháng tuổi: mỗi lần uống 120ml và sử dụng sữa mỗi ngày 6 - 10 lần.

• Đối với trẻ 4 - 6 tháng tuổi: mỗi lần cho trẻ uống 150ml, mỗi ngày bú khoảng 6 - 8 lần.
• Trẻ 6 - 9 tháng tuổi: mỗi ngày cho trẻ uống 950ml và chia làm nhiều lần.
• Trẻ 9 tháng - 1 tuổi: có thể giảm lượng sữa tiêu thụ hàng ngày còn 700ml vì trẻ có thể ăn dặm được, mỗi lần uống 170ml và mỗi ngày uống 3 - 5 lần.

2 Sữa dành cho trẻ dưới 1 tuổi

Sữa cho trẻ sinh non, nhẹ cân
Bình thường, trẻ em được sinh đủ tháng và không mắc các bệnh lý đi kèm thì chỉ cần bổ sung dưỡng chất từ sữa mẹ là có thể phát triển toàn diện. 
Tuy nhiên, đối với trẻ sinh non hay trẻ nhẹ cân thì có sức khoẻ yếu hơn so với những trẻ bình thường, hệ miễn dịch yếu hơn và các cơ quan khác hoạt động với chức năng không bằng so với lúc bình thường. 

Vì thế, các mẹ cần bổ sung thêm nguồn dưỡng chất cho trẻ từ các sản phẩm sữa công thức.

• Sữa cho trẻ sinh non, nhẹ cân nên được chế biến với công thức có tỷ lệ năng lượng cao hơn so với bình thường (0,7-0,75 Kcal/ml) và phải là sản phẩm dễ tiêu hóa khiến trẻ hấp thu nhanh chóng.
• Hơn nữa, hương vị của sữa phải gần với sữa mẹ để khiến trẻ không bỏ bú sữa khi bổ sung thêm sữa công thức.

2.1 Sữa công thức cho trẻ nhỏ hơn 6 tháng tuổi

Sữa công thức cho trẻ nhỏ hơn 6 tháng tuổi được sử dụng cho đối tượng là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ hơn 6 tháng tuổi. 
Sữa được chế biến với công thức bao gồm tỷ lệ Canxi/Photpho = 2:1 khiến cho trẻ có thể hấp thu Calci, tốt cho sự phát triển chắc khỏe của xương ở trẻ.
Ngoài ra, sữa có thể bổ sung các dưỡng chất cho trẻ như các loại Vitamin E, A, B, D,... DHA, khoáng chất, Lutein cho trẻ, khiến trẻ không chỉ phát triển cân nặng, chiều cao mà còn kích thích phát triển não bộ, tư duy, khiến trẻ thông minh và nhanh nhẹn.

2.2 Sữa công thức dành cho trẻ từ 6 đến 12 tháng tuổi

Trẻ em ở độ tuổi 6 - 12 tháng có thể được bổ sung dưỡng chất qua ăn dặm bằng bột dinh dưỡng hay cháo nên chỉ cần uống sữa hàng ngày với hàm lượng 500 - 800ml mỗi ngày.
Sữa công thức cho trẻ 6 tháng đến 12 tháng tuổi giúp cung cấp cho trẻ những chất dinh dưỡng như vitamin, khoáng chất (kẽm, Sắt,...), DHA,... không chỉ giúp hệ miễn dịch ở trẻ được tăng cường chống lại được bệnh tật mà còn khiến trẻ phát triển chiều cao, thể lực mạnh khoẻ và thông minh, sáng suốt.

3 Sữa cho trẻ trên 1 tuổi

3.1 Sữa công thức

Sữa công thức có thể được chia thành nhiều nhóm cho các lứa tuổi khác nhau ở trẻ như trẻ 1 - 3 tuổi, trẻ ở độ tuổi 3 - 6 hay nhóm trẻ em trên 6 tuổi.
Đối với giai đoạn này, trẻ cần nhiều dưỡng chất như Canxi, DHA, khoáng chất và chế độ ăn uống đa dạng để phát triển toàn diện cả về chiều cao, cân nặng hay phát triển trí tuệ.
Trên thị trường hiện tại có rất nhiều các loại sữa cho trẻ thuộc nhóm trẻ em trên 1 tuổi như Enfagrow, Nestlé 1+, Cô gái Hà lan 123,...
 

3.2 Sữa tươi

Trẻ trên 1 tuổi có thể sử dụng sữa tươi để bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển ở trẻ.
Việc kết hợp các loại sữa tươi, sữa công thức cùng với chế độ thực phẩm đa dạng khiến cho trẻ được ăn ngon miệng hơn, tận hưởng nhiều hương vị hơn và được bổ sung dưỡng chất từ nhiều nguồn đa dạng. 
Hơn nữa, giá thành của sữa tươi rẻ hơn nhiều so với sữa công thức, giúp các mẹ tiết kiệm được chi phí.
Thời điểm uống sữa tươi: 
Sữa tươi có chứa rất nhiều chất dinh dưỡng với hàm lượng cao nên chỉ khuyến cáo sử dụng ở đối tượng trẻ hơn 1 tuổi. 
Trẻ nhỏ hơn 1 tuổi có hệ tiêu hoá chưa hoàn thiện nên khi sử dụng có thể gây ra các tác dụng không mong muốn như quá tải thận, thừa chất, béo phì, tăng huyết áp,... khi trưởng thành. Ngoài ra, trẻ nhỏ hơn 1 tuổi có thể chán ăn, cảm thấy đầy bụng, khó tiêu hay tiêu chảy khi uống sữa tươi.
Thời điểm lý tưởng để trẻ uống sữa tươi là trước hoặc sau bữa ăn ít nhất 2 tiếng. Nếu uống gần hoặc trong bữa ăn có thể khiến trẻ no bụng, không còn thèm ăn, ăn không ngon miệng dẫn tới biếng ăn.

Lượng sữa hàng ngày của trẻ: Tuỳ từng độ tuổi khác nhau mà cho trẻ uống sữa với các liều lượng khác nhau:

• Đối với trẻ 1 - 2 tuổi: mỗi ngày tiêu thụ 100 - 150ml sữa tươi.
• Trẻ 2 - 3 tuổi: mỗi ngày uống 200 - 300ml và chia làm nhiều lần. Ngoài ra có thể phối hợp thêm sữa công thức để kích thích trẻ ăn ngon miệng hơn và bổ sung thêm các khoáng chất, vitamin cần thiết cho trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện.
• Trẻ lớn hơn 3 tuổi: khuyến cáo nên uống sữa tươi nhiều hơn và mỗi ngày tiêu thụ 300 - 500ml sữa tươi.
• Đối với thanh thiếu niên: mỗi ngày sử dụng 600  - 700ml sữa tươi để cơ thể phát triển chiều cao, cân nặng và tư duy.

4 Sữa trẻ em dành cho nhu cầu đặc biệt

4.1 Sữa không đường Lactose

Một số trẻ khi sinh ra mắc bệnh không dung nạp được Lactose do thiếu enzym phân giải Lactose. Vì thế, khi sử dụng sữa có chứa đường Lactose trong thành phần, trẻ có nguy cơ bị tiêu chảy, khó hấp thu, đầy hơi, hội chứng ruột kích thích nên chỉ định cho trẻ sử dụng được sữa không đường Lactose.
Sữa không đường Lactose được chia làm 2 loại như sau:

• Sữa có nguồn gốc động vật: sữa bột Enfamil A+ LactoFree Care 1, sữa Dumex lactose-free, Similac Lactose Free, sữa Enfalac Lactose Free,...
• Sữa có nguồn gốc thực vật: Nursoy,  Prosobee, Isomil,...

4.2 Sữa thuỷ phân

Có rất nhiều trẻ bị dị ứng với thành phần đạm trong sữa bò nên không thể uống được, từ đó trẻ không được cung cấp đủ dinh dưỡng và gây ra các bệnh như còi xương, suy dinh dưỡng, não bộ chậm phát triển,... Vì vậy, sữa thuỷ phân được chỉ định để sử dụng cho Prosobee trẻ em thuộc nhóm đối tượng này.
Sữa thuỷ phân chứa những thành phần có thể thuỷ phân đường Lactose và Protein trong sữa thành những sản phẩm trẻ có thể hấp thu và tiêu hoá được, giúp giảm được phản ứng dị ứng với sữa, cung cấp đủ các chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ.

Hơn nữa, sữa thuỷ phân có thể được sử dụng cho đối tượng là trẻ sơ sinh không hấp thu được chất dinh dưỡng, trẻ bị rối loạn tiêu hoá, tiêu chảy nặng hay mới phẫu thuật ruột,...
Nếu trong gia đình có người bị dị ứng sữa thì cần thận trọng chọn sữa vì trẻ có thể bị dị ứng với các chất có trong sữa.
Hiện nay, trên thị trường có những loại sữa thuỷ phân nổi tiếng như: sữa Similac Alimentum, sữa Nutramigen A+ LGG, Nan Supreme,  Peptamen Junior, Pregestimil Lipid và Alimentum.

4.3 Sữa cho trẻ bị trào ngược dạ dày - thực quản

Những trẻ em bị mắc bệnh lý như trào ngược dạ dày, thực quản thì các bà mẹ có thể cân nhắc lựa chọn sữa đặc cho bé để sử dụng.
Các sữa cho trẻ bị trào ngược dạ dày - thực quản có chứa các thành phần như tinh bột gạo, chất gôm,... có thể tăng cường hoạt động của hệ vi khuẩn đường ruột có lợi, giảm hiện tượng nôn trớ do sữa có tính chất đặc, giúp trẻ bớt đau bụng do giảm co thắt và giảm táo bón.

Các sản phẩm nổi tiếng cho trẻ bị trào ngược dạ dày - thực quản như Physiolac AR (Anti-Régurgitations), Enfamil AR, Frisolac Comfort, Optimum Comfort,  France Lait AR,...

4.4 Sữa không chứa chất béo

Những bệnh nhân bị rối loạn chuyển hoá Lipid, tiểu đường, thừa cân gây béo phì, trẻ bị bệnh lý gan, mật, tiêu hoá, Cholesterol máu cao, khó hấp thu chất béo,... không thể sử dụng những loại sữa thông thường. Vì vậy, sữa không chất béo (sữa tách béo) được chỉ định cho nhóm trẻ em này và vẫn đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ.
Sữa không chất béo bổ sung hàm lượng Calci cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, hàm lượng Cholesterol và năng lượng bổ sung vào cơ thể của trẻ rất thấp nên nguy cơ béo phì hay tăng cân không kiểm soát ở trẻ được giảm thiểu.

Hiện tại, trên thị trường có rất nhiều các loại sữa không chứa chất béo cho trẻ như sữa tươi tiệt trùng Vinamilk 100% tách béo không đường, sữa Hikid Premium, sữa Promess,...

Trên đây là những loại sữa phổ biến cho trẻ em và những lợi ích mà chúng đem lại cho sự phát triển toàn diện ở trẻ. Hy vọng thông qua bài viết này, bạn đọc có thể chọn được loại sữa phù hợp cho con mình để giúp trẻ phát triển chiều cao, thể trạng và tư duy đột phá.

5 Tài liệu tham khảo

1. Does milk make children grow? relationships between milk consumption and height in NHANES 1999–2002
2. Development: Mother's milk: A rich opportunity
3. Breast milk feeding and cognitive ability at 7–8 years
4. Sensory Perception, Nutritional Role, and Challenges of Flavored Milk for Children and Adults