Bác sĩ Laënnec và câu chuyện chiếc ống nghe huyền thoại nghề y

Trungtamthuoc.com - Có lẽ chúng ta không còn xa lạ gì với hình ảnh chiếc ống nghe gắn liền với màu áo và sự nghiệp của các y bác sĩ. Nhưng ít ai biết được nguồn gốc của nó, ai là người phát minh ra nó, đó là cả một câu chuyện về bác sĩ Rene Theophile Hyacinthe Laënnec.

1 Con đường đến với nghề y của Bác sĩ Rene Theophile Hyacinthe Laënnec

Bác sĩ Rene Theophile Hyacinthe Laënnec sinh năm 1781, tại Quimper ở Brittany, Pháp. Khi lên 5 tuổi, căn bệnh lao quái ác đã cướp đi người mẹ thân yêu của ông. Kể từ đó, Laënnec sống cùng người chú của mình, khi ấy là trưởng khoa y của một trường đại học. Thời thơ ấu, Laënnec không tốt có sức khỏe không tốt, ông thường xuyên bị đau bụng và ho dữ dội. Nhưng có một điều may mắn, ông đã tìm được niềm an ủi trong âm nhạc. Vì vậy, ông đã dành thời gian rảnh để thổi sáo và viết thơ.

Là một người có nền tảng sức khỏe không được tốt, ông lựa chọn nghề y làm ước mơ theo đuổi. Cảm hứng đến với nghề bắt nguồn từ người chú của ông. Vào năm 1795, khi ấy ông mới 14 tuổi, ông đã giúp đỡ chú trong việc chăm sóc người bệnh cùng những người bị thương tại khách sạn Dieu ở Nantes. Khi lên 18 tuổi, với vai trò là một bác sĩ phẫu thuật hạng ba, Laënnec được phục vụ trong Bệnh viện Quân y. Dần dần, ông được làm quen với công việc lâm sàng, trở thành bác sĩ phẫu thuật chính và trực tiếp tham gia điều trị cho bệnh nhân. 

Chỉ trong một thời gian ngắn, trong vòng một năm, Laënnec đã chứng minh được tài năng của mình với việc giành được giải thưởng đầu tiên trong cả lĩnh vực y học và phẫu thuật tại trường y. Năm 1802, bài báo đầu tiên của ông được xuất bản xuất bản với các chủ đề như: viêm phúc mạc, vô kinh và bệnh gan. Kể từ đó, ông dần được mọi người biết đến nhiều hơn. Laënnec bắt đầu tìm hiểu về giải phẫu cơ thể người và đã có những công trình nghiên cứu đóng góp cho bệnh lý giải phẫu.

2 Câu chuyện chiếc ống nghe huyền thoại nghề y

Chúng ta đã từng biết đến rằng: Niu-ton phát hiện ra định luật vạn vật hấp dẫn nhờ quả táo rơi trúng đầu, hay Ác-si-met phát hiện ra lực đẩy Ác-si-met khi đi tắm ở bể tắm công cộng và nhận ra khi ông bước vào bồn thì nước bị tràn ra ngoài; cùng nhiều phát minh khoa học khác cũng đến từ những sự tình cờ.

Và câu chuyện về chiếc ống nghe huyền thoại nghề y cũng vậy.

Theo NCBI, một buổi sáng đẹp trời tháng 9/1816, khi ấy Laënnec 35 tuổi, ông đang đi dạo trong sân của Cung điện Le Louvre, Paris, thì tình cờ bắt gặp hai đứa trẻ gửi tín hiệu cho nhau bằng một cây gỗ rỗng. Một bạn nhỏ gõ vào đầu này của cây gỗ còn bạn còn lại đứng ở đầu bên kia lắng nghe. Chính sự tình cờ đó đã tạo nên một huyền thoại.

Cuối năm đó, bác sĩ Laënnec đã tiếp nhận một người phụ nữ trẻ với bệnh tim. Ban đầu, ông đã dùng ngón tay để chạm vào ngực của cô gái để chẩn đoán bệnh. Tuy nhiên, do xấu hổ nên ông đã dùng một tờ giấy cuộn tròn lại tạo thành hình ống, sau đó đặt lên ngực cô và tiến hành kiểm tra. Ông đã rất ngạc nhiên khi âm thanh tim có thể khuyếch đại qua cuộn giấy mà không cần thông qua tiếp xúc vật lý, giúp ông lắng nghe rõ nhịp tim cơ thể bệnh nhân và có chẩn đoán chính xác. Bước đột phá này đã dẫn đến việc ông phát minh ra ống nghe đầu tiên được làm từ ống gỗ.

Trong 3 năm sau đó, Laënnec đã tiến hành thử nghiệm với nhiều loại nguyên vật liệu khác nhau để có thể chế tạo được chiếc ống nghe hoàn hảo nhất. Cuối cùng, Laënnec cũng hoàn thành thiết kế của mình với một chiếc ống nghe bằng gỗ, đường kính ống nghe 3,5 cm với chiều dài 25 cm. Nó được dùng để kiểm tra sức khỏe ngực cho bệnh nhân mà không cần tiếp xúc vật lý.^[1]

Chiếc ống nghe đã giúp ngành y thành công trong việc chẩn đoán các bệnh lý về tim, phổi, ngoài ra còn hỗ trợ trong khám nghiệm tử thi.

Nhờ chiếc ống nghe, Laënnec nghiên cứu âm thanh trong cơ thể người và đã xuất bản công trình nghiên cứu liên quan đến những âm thanh đó. Ông chính là cha đẻ của chẩn đoán lâm sàng và đã viết nên những mô tả đầu tiên về các căn bệnh giãn phế quản, bệnh xơ gan.

Bằng phát minh của mình đã giúp Laënnec phân loại được tình trạng phổi như: viêm phổi, viêm màng phổi, tràn khí màng phổi và các bệnh phổi khác. Ông cũng đã giới thiệu nhiều thuật ngữ lâm sàng khác liên quan đến chiếc ống nghe và nó vẫn còn được sử dụng cho tới ngày hôm nay.

Trong thời gian cuối đời, ông cũng muốn tự mình chẩn đoán căn bệnh của mình và viết ra những biểu hiện thông qua ống nghe. Ông đã nhờ cháu trai kích thích ngực và ghi lại tất cả những gì nghe thấy bằng ống nghe. Ông đã ra đi vì căn bệnh lao phổi, căn bệnh mà chính ông đã làm sáng tỏ bằng chiếc ống nghe của mình.

Trong di chúc của mình, ông đã giao quyền thừa kế tất cả các công trình nghiên cứu y khoa của mình cho người cháu trai yêu quý, và chiếc ống nghe bằng gỗ là di vật có giá trị hơn cả.

Tài liệu tham khảo