Saturated Fat

Bài viết này không nằm trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 lần xuất bản thứ 3

Saturated Fat hay còn gọi là chất béo bão hòa, đây là một trong những chất béo không lành mạnh, cùng với chất béo chuyển hóa (trans fats). Những chất béo này thường ở dạng rắn ở nhiệt độ phòng, nhiều khuyến cáo chỉ ra rằng sử dụng nhiều chất béo bão hòa có thể gây ra sự tích tụ chất béo trong mạch máu, dẫn đến xơ vữa động mạch. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin về Saturated Fat

1 Saturated Fat (Chất béo bão hòa) là gì? 

Cùng với carbohydrate và protein, chất béo là một chất dinh dưỡng đa lượng quan trọng đóng vai trò thiết yếu trong nhiều khía cạnh của sức khỏe con người. Có ba loại chất béo chính: chất béo chuyển hóa, chất béo bão hòa và chất béo không bão hòa

Saturated Fat (Chất béo bão hòa) được gọi là “bão hòa” vì cấu trúc hóa học của chúng. Tất cả các chất béo đều được tạo thành từ các phân tử carbon, hydro và oxy. Chất béo bão hòa được bão hòa với các phân tử hydro và chỉ chứa các liên kết đơn giữa các phân tử carbon. Mặt khác, chất béo không bão hòa có ít nhất một liên kết đôi giữa các phân tử carbon.

Có nhiều loại chất béo bão hòa khác nhau tùy thuộc vào độ dài chuỗi carbon của chúng, bao gồm axit béo chuỗi ngắn, dài, trung bình và rất dài - tất cả đều có tác dụng khác nhau đối với sức khỏe.

Sự bão hòa của các phân tử hydro này dẫn đến chất béo bão hòa ở dạng rắn ở nhiệt độ phòng, không giống như chất béo không bão hòa, chẳng hạn như dầu ô liu, có xu hướng ở dạng lỏng ở nhiệt độ phòng

2 Vai trò của Saturated Fat (Chất béo bão hòa)

Có một vài lý do khiến chất béo giữ một vị trí trong bộ ba chất dinh dưỡng đa lượng cần thiết cùng với Protein và Carbs. Dù là chất béo bão hòa hay chất béo không bão hòa, nó vẫn thực hiện rất nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể

Tất cả các chất béo đều cung cấp năng lượng, hỗ trợ sự phát triển của tế bào, giúp sản xuất và điều chỉnh Hormone, đồng thời cho phép cơ thể hấp thu chất dinh dưỡng. Các vitamin tan trong dầu như Vitamin A, D, E, K sẽ không có tác dụng tối ưu trừ khi chúng có chất béo để vận chuyển trong máu. Ngoài ra chất béo còn có tác dụng đệm cho các cơ quan vì vậy gan,thận và các cơ quan nội tạng không bị ảnh hưởng trong khi cơ thể bị va đập, ngã hoặc chấn thương

==> Quý bạn đọc có thể tham khảo thêm: Calci Clorid: Muối calci bổ sung chất điện giải

3 Tác động của Saturated Fat (Chất béo bão hòa) đối với sức khỏe?

Tuy nhiên không phải vì chất béo mang lại lại ích thì không có nghĩa là tất cả các loại chất béo đều có tác dụng như nhau đối với cơ thể.

Trong những năm qua rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng Saturated Fat (Chất béo bão hòa) gây một số ảnh hưởng nguy hiểm đến sức khỏe, các chuyên gia chăm sóc sức khỏe và các nhà nghiên cứu thường coi chất béo bão hòa là chất béo “xấu” và nhóm chúng với chất béo chuyển hóa - một loại chất béo được biết là gây ra các vấn đề về sức khỏe - mặc dù bằng chứng về tác động sức khỏe của việc tiêu thụ chất béo bão hòa vẫn chưa có kết luận chắc chắn vì thế cơ chế chính xác nó ảnh hưởng như thế nào vẫn là 1 vấn đề cần được nghiên cứu rộng rãi

3.1 Tác động của Saturated Fat (Chất béo bão hòa) đến sức khỏe tim mạch

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng lượng chất béo bão hòa ăn vào làm tăng các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim, bao gồm cholesterol LDL (có hại) và apolipoprotein B (ApoB). LDL vận chuyển cholesterol trong cơ thể. Số lượng LDL càng nhiều thì nguy cơ mắc bệnh tim càng cao.

ApoB là một protein và là thành phần chính của LDL. Nó được coi là một yếu tố dự báo mạnh mẽ về nguy cơ mắc bệnh tim

Lượng chất béo bão hòa hấp thụ đã được chứng minh là làm tăng cả hai yếu tố nguy cơ này, cũng như tỷ lệ LDL (có hại) và HDL (tốt), một yếu tố nguy cơ bệnh tim khác.

3.2 Saturated Fat (Chất béo bão hòa) làm tăng cân nhanh chóng

Nhiều loại thực phẩm giàu chất béo như pizza, đồ nướng, đồ chiên có rất nhiều chất béo bão hòa. Ăn quá nhiều chất béo có thể bổ sung thêm calo vào chế độ ăn uống và khiến tăng cân. Tất cả các chất béo đều chứa 9 calo mỗi gram chất béo. Con số này nhiều hơn gấp đôi lượng được tìm thấy trong carbohydrate và protein.

3.3 Những ảnh hưởng khác của Saturated Fat (Chất béo bão hòa)

Ngoài những ảnh hưởng trên, lượng chất béo bão hòa cũng có liên quan đến các tác động tiêu cực khác đến sức khỏe như làm tăng phản ứng viêm và kích thích các phản ứng miễn dịch mạnh mẽ, tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư và làm giảm sức khỏe tinh thần, sự thèm ăn và việc trao đổi chất

4 Saturated Fat (Chất béo bão hòa) có tốt không? 

Mặc dù nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiêu thụ một số loại thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, nhưng điều quan trọng cần lưu ý là không phải tất cả chất béo bão hòa đều được tạo ra như nhau.

Ví dụ, chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa dưới dạng thức ăn nhanh, các sản phẩm chiên, đồ nướng có đường và thịt chế biến sẵn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe khác với chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa dưới dạng sữa nguyên chất , sữa bò ăn cỏ, các loại thịt,...

Do đó liệu chất béo bão hòa có làm tăng nguy cơ mắc bệnh hay không còn phụ thuộc vào loại thực phẩm được thay thế - hoặc những gì nó thay thế - và chất lượng chế độ ăn uống tổng thể

5 Có nên loại trừ Saturated Fat (Chất béo bão hòa) trong chế độ ăn không?

Nghiên cứu ủng hộ lời khuyên của AHA là không nên tập trung vào một loại thực phẩm “có hại” mà thay vào đó là chế độ ăn uống tổng thể của bạn.

Theo khuyến nghị của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), chất béo bão hòa nên chiếm ít hơn 6% lượng calo hàng ngày của bạn. Đồng thời hạn chế ăn chất béo bão hòa.

Bởi hầu hết các loại thực phẩm đều có sự kết hợp của các chất béo khác nhau. Tốt hơn hết nên chọn thực phẩm có nhiều chất béo lành mạnh hơn, chẳng hạn như chất béo không bão hòa đơn và không bão hòa đa . Những chất béo này có xu hướng ở dạng lỏng ở nhiệt độ phòng.

Chế độ chất béo cần thiết hằng ngày là bao nhiêu? Dưới đây là những khuyến nghị từ Hướng dẫn chế độ ăn uống cho người Mỹ giai đoạn 2020-2025:

• Không nên nhận quá 25% đến 30% lượng calo hàng ngày từ chất béo.
• Hạn chế chất béo bão hòa ở mức dưới 10% lượng calo hàng ngày.
• Đối với chế độ ăn 2.000 calo, tức là 200 calo hoặc 22 gam (g) chất béo bão hòa mỗi ngày. Ví dụ, chỉ 1 thìa canh (15 mL) bơ đã chứa 7 g chất béo bão hòa (gần 1/3 lượng tiêu thụ hàng ngày của bạn).
• Nếu bị bệnh tim hoặc cholesterol cao, chuyên gia y tế  có thể yêu cầu bạn hạn chế chất béo bão hòa hơn nữa.

6 Thực phẩm có chứa chất béo bão hòa

Chất béo bão hòa được tìm thấy trong tất cả các loại thực phẩm động vật và một số nguồn thực vật.

• Thịt động vật bao gồm thịt bò, thịt gia cầm, thịt lợn
• Một số loại dầu thực vật như hạt cọ hoặc dầu dừa
• Các sản phẩm từ sữa bao gồm phô mai, bơ, sữa, kem, kem chua và phô mai kem
• Thịt chế biến bao gồm xúc xích, xúc xích, xúc xích và thịt xông khói
• Đồ ăn nhẹ và món tráng miệng đóng gói sẵn bao gồm bánh quy giòn, khoai tây chiên, bánh quy và bánh ngọt

Tuy nhiên các sản phẩm từ dừa, bao gồm dừa nạo không đường và dầu dừa, sữa chua nguyên chất từ ​​sữa nguyên chất và thịt từ động vật ăn cỏ chỉ là một số ví dụ về thực phẩm giàu dinh dưỡng tập trung nhiều chất béo bão hòa có thể ảnh hưởng tích cực đến sức khỏe.

Ví dụ, các đánh giá của nghiên cứu đã chỉ ra rằng lượng sữa đầy đủ chất béo có tác dụng trung tính hoặc bảo vệ đối với nguy cơ mắc bệnh tim, trong khi lượng dầu dừa được chứng minh là làm tăng cholesterol HDL (tốt) và có thể giúp giảm cân

Mặt khác, tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn giàu chất béo bão hòa, bao gồm thức ăn nhanh và đồ chiên rán , luôn có liên quan đến việc tăng nguy cơ béo phì, bệnh tim và nhiều tình trạng sức khỏe khác

Việc thay thế thực phẩm chứa chất béo bão hòa bằng chế độ ăn nhiều carb cũng đã được chứng minh là vô tình làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Đồng thời, các nhà nghiên cứu lưu ý rằng tác dụng lâu dài của việc tuân theo chế độ ăn ít carb, nhiều chất béo hiện chưa được biết đến.

Hay cũng có thể cắt giảm chất béo bão hòa bằng cách thay thế bằng những thực phẩm lành mạnh hơn. Thay thế thực phẩm giàu chất béo bão hòa bằng thực phẩm có chất béo không bão hòa đa và không bão hòa đơn. Chẳng hạn như: 

• Thay thế thịt đỏ bằng thịt gà hoặc cá vài ngày trong tuần.
• Sử dụng Dầu Hạt Cải hoặc dầu ô liu thay vì bơ và các chất béo rắn khác.
• Ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và các thực phẩm khác có ít hoặc không có chất béo bão hòa.

==> Quý bạn đọc có thể tham khảo thêm: Cilnidipin - Biện pháp kiểm soát tăng huyết áp thế hệ mới

7 Kết luận

Chất béo bão hòa đã được coi là không lành mạnh trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên cũng có nhiều nghiên cứu hiện tại ủng hộ thực tế rằng thực phẩm giàu chất béo thực sự có thể được đưa vào như một phần của chế độ ăn uống toàn diện, tăng cường sức khỏe.

Mặc dù nghiên cứu dinh dưỡng có xu hướng tập trung vào các chất dinh dưỡng đa lượng riêng lẻ, nhưng việc tập trung vào toàn bộ chế độ ăn uống sẽ hữu ích hơn nhiều khi đề cập đến sức khỏe tổng thể và phòng ngừa bệnh tật. Thay vì tập trung vào chế độ ăn ít chất béo hoặc nhiều chất béo, tốt nhất nên đảm bảo rằng cơ thể nhận đủ tất cả các chất dinh dưỡng đa lượng chính từ chế độ ăn uống hàng ngày của mình.

8 Tài liệu tham khảo

• Chuyên gia MedlinePlus. Facts about saturated fats, MedlinePlus. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2023
• Tác giả Victoria M Gershuni (Đăng tháng 9 năm 2018). Saturated Fat: Part of a Healthy Diet, Pubmed. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2023