Phenoxyethanol

Bài viết này không nằm trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 lần xuất bản thứ 3

Phenoxyethanol được sử dụng trong lâm sàng nhằm mục đích khử trùng, làm chất bảo quản trong mỹ phẩm hay thuốc. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin về  Phenoxyethanol.

1 Tổng quan về hoạt chất Phenoxyethanol

1.1 Phenoxyethanol là gì?

Danh pháp IUPAC: 2-Phenoxyethanol

INCI Name (International Nomenclature of Cosmetic Ingredients Name -  Danh pháp các thành phần mỹ phẩm) là Phenoxyethanol.

Công thức phân tử: C₈H₁₀O₂.

Trọng lượng phân tử: 138,16 g/mol.

Tỷ trọng: 1,02 g/cm³.

Trạng thái: Phenoxyethanol là một chất lỏng nhờn, không màu, trong suốt, có mùi thơm nhẹ ở nhiệt độ phòng, độ hòa tan trong nước và tốc độ bay hơi thấp.

Ổn định ở nhiệt độ vào khoảng 85 độ C và Phenoxyethanol có khoảng pH dao động từ 3 đến 10

1.2 Hình cấu tạo và đặc điểm cấu tạo

2-phenoxyethanol là một ether thơm, phenol được thay thế bằng oxy bởi nhóm 2-hydroxyethyl. Nó là một loại rượu bậc nhất, một ete glycol và một ete thơm. Nó có chức năng liên quan đến một phenol.

2 Phenoxyethanol có tác dụng gì?

2.1 Dược lực học

Phenoxyethanol có tác dụng gì trong mỹ phẩm?

Phenoxyethanol có hoạt tính kháng khuẩn phổ rộng đối với vi khuẩn, nấm men và nấm mốc.

Phenoxyethanol có tác dụng như một chất ổn định, chất bảo quản, giảm mụn trứng cá... trong các sản phẩm mỹ phẩm.

2.2 Cơ chế tác dụng 

Phenoxyethanol có đặc tính kháng khuẩn và có hiệu quả chống lại các chủng Pseudomonas aeruginosa ngay cả khi có 20% huyết thanh. Nó không hiệu quả đối với Proteus Vulgaris, các sinh vật gram âm khác và các sinh vật gram dương.

Một phổ rộng hơn của hoạt động kháng khuẩn đạt được với hỗn hợp chất bảo quản của phenoxyethanol và hydroxybenzoat. Phenoxyethanol có thể được sử dụng dưới dạng dung dịch 2,2% hoặc kem 2% để điều trị vết thương bề mặt, vết bỏng hoặc áp xe bị nhiễm Pseudomonas aeruginosa.

Trong trường hợp nhiễm trùng da, các dẫn xuất của phenoxyethanol được sử dụng kết hợp với axit vòng hoặc Kẽm undecenoate.

2.3 Dược động học

Một nghiên cứu dược động học của phenoxyethanol đã được thực hiện bằng cách sử dụng mô hình khối phổ để phân tích đồng thời phenoxyethanol (PE) và axit phenoxyacetic (PAA), trong huyết tương chuột, nước tiểu và 7 mô khác nhau. Sinh khả dụng tại chỗ tuyệt đối của PE lần lượt là 75,4% và 76,0% đối với nhũ tương và kem dưỡng da.

Chất chuyển hóa chính của phenoxyethanol là axit phenoxyacetic.

Chuột cống cái bài tiết khoảng 90% liều 27 mg/kg thể trọng qua nước tiểu trong vòng 24 giờ. Khoảng 2% và 1,3% liều ăn vào được thu hồi từ không khí thở ra của chuột cái và chuột đực, tương ứng.

3 Chỉ định - liều dùng của Phenoxyethanol

3.1 Chỉ định

Phenoxyethanol trong mỹ phẩm và dược phẩm là chất bảo quản được thêm vào các chế phẩm như thuốc mỡ và dung dịch kháng sinh, thuốc nhỏ tai và vắc-xin.

3.2 Liều dùng

Theo phụ lục 6 - Annex (Hiệp định Mỹ phẩm ASEAN)- Danh mục các chất bảo quản mà các sản phẩm mỹ phẩm có thể chứa: Nồng độ tối đa cho phép của Phenoxyethanol là 1%.

==>> Xem thêm về hoạt chất: Alteplase: Thuốc hoạt hóa plasminogen tái tổ hợp - Dược thư Việt Nam

4 Tác dụng không mong muốn của Phenoxyethanol

Phenoxyethanol có thể gây tổn thương giác mạc, gây kích ứng da hay ảnh hưởng xấu đến hệ thần kinh trung ương và ngoại vi nếu dính phải mắt hay hít phải.

Không có độc tính sinh sản trong các nghiên cứu trên động vật, nhưng tổn thương gan và thận xảy ra ở liều cao.   

==>> Mời quý bạn đọc xem thêm: Amphotericin B: thuốc chống nấm tác dụng tại chỗ - Dược thư 2022

5 Thận trọng khi sử dụng Phenoxyethanol

Tránh để Phenoxyethanol dính phải mắt, niêm mạc hay tránh hít phải, nuốt phải.

Nếu dính vào mắt, cần rửa sạch mắt bằng nước sạch hay nước muối sinh lý trong ít nhất 20 - 30 phút, sau đó chuyển bệnh nhân vào cơ sở y tế gần nhất.

Nếu Phenoxyethanol dính vào da như tay, chân... mà không có vết thương hở cần rửa kỹ bằng xà phòng và nước. Nếu có các triệu chứng như mẩn đỏ hoặc kích ứng, cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện để điều trị.

Nếu hít phải Phenoxyethanol, cần rời khỏi khu vực ô nhiễm, hít thở không khí trong lành, nếu xuất hiện thở khò khè, ho, khó thở hoặc nóng rát ở miệng, cổ họng hoặc ngực... cần liên hệ với bác sĩ và đưa bệnh nhân đến bệnh viện để được điều trị

Nếu nuốt phải, nạn nhân tỉnh táo và không co giật, hãy cho 1 hoặc 2 ly nước để pha loãng hóa chất. Nếu nạn nhân bị co giật hoặc bất tỉnh, không cho bất cứ thứ gì vào miệng, đảm bảo rằng đường thở của nạn nhân được thông thoáng và đặt nạn nhân nằm nghiêng, đầu thấp hơn thân, không gây nôn và ngay lập tức đưa nạn nhân đến bệnh viện.

6 Các câu hỏi thường gặp về Phenoxyethanol

6.1 Phenoxyethanol có dùng được cho bà bầu?

Phenoxyethanol được coi là an toàn khi sử dụng như một chất bảo quản ở dưới nồng độ 1%. Vì vậy, bà bầu vẫn có thể sử dụng những sản phẩm chứa Phenoxyethanol với liều lượng cho phép.

Phụ nữ mang thai nên tránh tiếp xúc với Phenoxyethanol ở nồng độ cao hơn để tránh ảnh hưởng đến thai nhi, cũng như tránh các phản ứng dị ứng, kích ứng.

6.2 Phenoxyethanol có hại cho da không?

Phenoxyethanol chỉ xảy ra những phản ứng có hại cho da như kích ứng, dị ứng khi sử dụng với liều cao, còn với nồng độ dưới 1%, Phenoxyethanol an toàn và không gây hại cho da.

6.3 Phenoxyethanol có hại không?

Phenoxyethanol có thể gây hại nếu dính phải mắt, hít phải hay nuốt phải... khi sử dụng làm chất bảo quản trong mỹ phẩm ở nồng độ dưới 1%, Phenoxyethanol rất an toàn và không gây hại cho sức khỏe người sử dụng.

7 Các dạng bào chế phổ biến của Phenoxyethanol

Phenoxyethanol được sử dụng như một chất tá dược, phụ liệu trong mỹ phẩm để giúp bảo quản, ổn định sản phẩm, các sản phẩm sử dụng Phenoxyethanol rất đa dạng như nước tắm, kem dưỡng da, gel bôi da, sữa rửa mặt, kem chống nắng...

Sản phẩm chứa Phenoxyethanol:

Ngoài ra, Phenoxyethanol còn là thành phần trong biệt dược Daptacel® (Vắc xin DTaP (Bạch hầu - uốn ván - ho gà vô bào hấp phụ)), Adacel® (Vắc xin Tdap (Uốn ván - bạch hầu và Ho gà vô bào giảm liều hấp phụ))...

8 Tài liệu tham khảo

1. Tác giả: Chuyên gia Pubchem (Cập nhật ngày 05 tháng 08 năm 2023). 2-Phenoxyethanol, NCBI. Truy cập ngày 14 tháng 08 năm 2023.
2. Tác giả: Chuyên gia Drugbank (Cập nhật ngày 08 tháng 01 năm 2021). Phenoxyethanol, Drugbank. Truy cập ngày 14 tháng 08 năm 2023.
3. Tác giả: Chuyên gia CosIng. Substance: 2-Phenoxyethanol, ec.europa.eu. Truy cập ngày 14 tháng 08 năm 2023.