Oxycodone Hydrochloride

Bài viết này không nằm trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 lần xuất bản thứ 3

Oxycodone Hydrochloride là 1 thuốc giảm đau nhóm Opioid thường được chỉ định dùng trong điều trị giảm đau từ mức độ vừa đến nặng, cơn đau kéo dài như trong bệnh lý ung thư. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin về hoạt chất Oxycodone Hydrochloride

1 Tổng quan về hoạt chất Oxycodone Hydrochloride

1.1 Oxycodone Hydrochloride là gì?

Oxycodone là hoạt chất có nguồn gốc từ thuốc phiện Alkaloid Thebaine, là một loại thuốc giảm đau chủ vận thụ thể Opioid tinh khiết bán tổng hợp. Nó tác động lên các thụ thể trong hệ thần kinh trung ương và cơ trơn, với tác dụng điều trị chính là giảm đau. Các tác dụng khác của oxycodone bao gồm giải lo âu, an thần, co đồng tử, buồn nôn, nôn, ngứa, cảm giác thư giãn và ức chế nhu động đường tiêu hóa. Oxycodone tương tự như morphin về tác dụng giảm đau và tác dụng phụ tuy nhiên lại có khả năng Sinh khả dụng và hấp thu qua đường uống vượt trội hơn. Hiệu lực tương đối của oxycodone giải phóng có kiểm soát bằng đường uống cao gấp đôi so với Morphin giải phóng có kiểm soát bằng đường uống vì vậy nói được sử dụng như là một lựa chọn thay thế hiệu quả cho morphin đường uống.

1.2 Lịch sử ra đời

Oxycodone được bán tổng hợp từ Thebaine ở Đức vào năm 1917

Sản phẩm có chứa Oxycodone đầu tiên, Percodan, được FDA chấp thuận vào ngày 12 tháng 4 năm 1950

OxyContin (Oxycodone phóng thích có kiểm soát) được FDA phê duyệt; công thức oxycodone đầu tiên cho phép dùng thuốc 12 giờ một lần thay vì cứ sau 4 đến 6 giờ.  

1.3 Đặc điểm của hoạt chất Oxycodone Hydrochloride

Nhóm thuốc: Thuốc giảm đau chủ vận thụ thể Opioid

Công thức: C18H21NO4.HCl

Công thức hóa học

2 Tác dụng dược lý của Oxycodone Hydrochloride

2.1 Dược lực học

Oxycodone tác động trực tiếp lên một số mô không liên quan đến tác dụng giảm đau của nó. Những mô này bao gồm trung tâm hô hấp ở thân não, trung tâm ho ở hành não, cơ đồng tử, đường tiêu hóa, hệ tim mạch, hệ nội tiết và hệ miễn dịch. 

Tác dụng của Oxycodone lên trung tâm hô hấp là ức chế hô hấp phụ thuộc vào liều lượng. 

Tác động lên trung tâm ho là ức chế phản xạ ho. 

Đồng tử trở nên cận thị hoặc giảm kích thước, nhu động của đường tiêu hóa chậm lại và trương lực cơ ở đại tràng có thể tăng lên gây táo bón. 

Trong hệ thống tim mạch, histamin có thể được giải phóng dẫn đến ngứa, đỏ mắt, đỏ bừng, đổ mồ hôi và giảm huyết áp. Tác dụng nội tiết có thể bao gồm tăng prolactin, giảm cortisol và giảm Testosterone. Vẫn chưa biết liệu tác dụng của opioid lên hệ thống miễn dịch có ý nghĩa lâm sàng hay không.

2.2 Cơ chế tác động

Cơ chế đầy đủ của oxycodone chưa được biết đến. Trong tình trạng viêm hoặc tăng cảm giác đau, các thụ thể opioid ở tim, phổi, gan, đường tiêu hóa và hệ sinh sản được điều hòa và vận chuyển đến các đầu dây thần kinh. Oxycodone và các chất chuyển hóa có hoạt tính của nó, noroxycodone, oxymorphone và noroxymorphone là chất chủ vận opioid. Các hợp chất này khuếch tán thụ động qua hàng rào máu não hoặc có thể được vận chuyển tích cực qua hàng rào máu não theo một cơ chế chưa xác định. Oxycodone và các chất chuyển hóa có hoạt tính của nó có thể liên kết có chọn lọc với Thụ thể Mu (µ) opioid, cũng như các thụ thể Thụ thể kappa (K) và Thụ thể Delta (δ) trong hệ thần kinh trung ương và ngoại vi, đồng thời tạo ra con đường truyền tín hiệu thụ thể kết hợp với protein G. Kích hoạt Thụ thể Mu (µ) opioid ức chế kênh Canxi hoạt động bằng điện áp loại N, ức chế phản ứng với cơn đau

2.3 Dược động học

Hấp thu

Oxycodone có sinh khả dụng đường uống từ 60% đến 87% và không bị ảnh hưởng bởi thức ăn. 

Diện tích dưới đường cong là 135ng/mL giờ, nồng độ tối đa trong huyết tương là 11,5ng/mL và thời gian đạt nồng độ tối đa là 5,11 giờ ở những bệnh nhân dùng liều oxycodone giải phóng tức thời 10mg qua đường uống.

Phân bố

Oxycodone liên kết với Protein 45%. Oxycodone chủ yếu liên kết với Albumin huyết thanh và với mức độ thấp hơn là glycoprotein axit alpha1

Thể tích phân bố: 2,6L/kg

Chuyển hóa

Sự chuyển hóa ở gan của Oxycodone diễn ra rộng rãi và được hoàn thành bởi 4 phản ứng chính. CYP3A4 và 3A5 thực hiện quá trình khử N-keto, CYP2D6 thực hiện quá trình khử O-demethyl, các enzyme chưa biết thực hiện quá trình khử 6-keto và các enzyme chưa biết thực hiện quá trình liên hợp.

Oxycodone được chuyển hóa bởi CYP3A4 và CYP3A5 thành noroxycodone và sau đó bởi CYP2D6 thành noroxymorphone. Noroxycodone và noroxymorphone là các chất chuyển hóa tuần hoàn chính. Noroxycodone cũng có thể được giảm 6-keto thành alpha hoặc beta noroxycodol.

Oxycodone có thể được chuyển hóa bởi CYP2D6 thành oxymorphone và sau đó bởi CYP3A4 thành noroxymorphone. Oxymorphone cũng có thể bị khử 6-keto thành oxymorphol alpha hoặc beta. 

Oxycodone cũng có thể được khử 6-keto thành oxycodone alpha và beta. 1

Các chất chuyển hóa có hoạt tính noroxycodone, oxymorphone và noroxymorphone đều có thể được liên hợp trước khi thải trừ

Thải trừ

Oxycodone và các chất chuyển hóa của nó được thải trừ qua nước tiểu. Noroxycodone không liên kết chiếm 23% liều được tìm thấy trong nước tiểu và oxymorphone chiếm <1%. Oxymorphone liên hợp chiếm 10% liều thu hồi. Oxycodone không và liên hợp chiếm 8,9% liều thu hồi, noroxymorphone chiếm 14% và chất chuyển hóa khử chiếm 18%

Thời gian bán hủy biểu kiến ​​của oxycodone là 3,2 giờ đối với dạng phóng thích ngay và 4,5 giờ đối với dạng phóng thích kéo dài. Noroxycodone có thời gian bán hủy là 5,8 giờ, oxymorphone có thời gian bán hủy là 8,8 giờ, noroxymorphone có thời gian bán hủy là 9 giờ

Độ thanh thải toàn phần trong huyết tương là 1,4 L/phút ở người lớn

3 Chỉ định của Oxycodone Hydrochloride

Oxycodone được chỉ định để điều trị cơn đau từ trung bình đến nặng. 

Ngoài ra còn có một công thức giải phóng kéo dài được chỉ định cho cơn đau mãn tính từ trung bình đến nặng cần dùng thuốc giảm đau opioid liên tục trong thời gian dài

4 Chống chỉ định của Oxycodone Hydrochloride

Không được sử dụng Oxycodone Hydrochloride trong các trường hợp:

• 24 giờ sau phẫu thuật
• Bụng cấp tính
• Trẻ sơ sinh dưới 1 tháng
• Quản lý trước phẫu thuật
• Nguy cơ liệt ruột
• Trong vòng 2 tuần sau khi ngừng MAOIs
• Hen cấp tính 
• Bà mẹ cho con bú
• Suy tim thứ phát do rối loạn phổi 
• Táo bón mãn tính 
• Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính 
• Làm rỗng dạ dày chậm 
• Chấn thương đầu Tăng CO2 máu 
• Thiếu oxy 
• Suy gan 
• Mang thai 
• Suy thận - độ thanh thải creatinine dưới 10ml/phút
• Suy hô hấp

5 Liều dùng của Oxycodone Hydrochloride

Dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ tùy thuộc vào tình trạng của mỗi bệnh nhân

5.1 Liều lượng tham khảo

5.1.1 Tiêm tĩnh mạch

Đau vừa đến nặng

Người lớn: Khi tiêm: 1-10 mg trong 1-2 phút, lặp lại không quá 4 giờ. Khi tiêm truyền: Khởi đầu 2mg/giờ, tăng dần khi cần thiết. Thuốc giảm đau do bệnh nhân kiểm soát (PCA): 0,03 mg/kg, quản trị với thời gian khóa tối thiểu là 5 phút.

Người cao tuổi: Dùng liều thấp nhất và điều chỉnh cẩn thận để kiểm soát cơn đau.

5.1.2 Đường uống

Đau vừa đến nặng

Người lớn: Ban đầu, có thể tăng liều 5mg, cách 4-6 giờ một lần nếu cần thiết. Tab giải phóng kéo dài: 5-10 mg 12 giờ. Tối đa: 400 mg/ngày.

5.1.3 Tiêm dưới da

5.1.4 Đau vừa đến nặng

Người lớn: Khi tiêm: Ban đầu, 5 mg 4 giờ. Khi tiêm truyền: Ban đầu, 7,5 mg mỗi ngày, điều chỉnh tùy theo đáp ứng.

Người cao tuổi: Dùng liều thấp nhất và điều chỉnh cẩn thận để kiểm soát cơn đau.

5.2 Điều chỉnh liều ở các đối tượng đặc biệt

5.2.1 Suy thận

Đường uống: Nhẹ đến trung bình: Ban đầu: 2,5 mg 6 giờ. Nặng: Chống chỉ định.

Tiêm tĩnh mạch/dưới da: Nhẹ đến trung bình: Cho liều thấp nhất và chuẩn độ cẩn thận để kiểm soát cơn đau. Nặng: Chống chỉ định.

5.2.2 Suy gan

Đường uống: Nhẹ: Ban đầu: 2,5 mg 6 giờ. Trung bình đến nặng: Chống chỉ định.

Tiêm tĩnh mạch/dưới da: Nhẹ: Dùng liều thấp nhất và chuẩn độ cẩn thận để kiểm soát cơn đau. Trung bình đến nặng: Chống chỉ định.

6 Cách dùng của Oxycodone Hydrochloride để đạt hiệu quả giảm đau tối ưu

6.1 Đối với đường uống

Thuốc dạng phóng thích kéo dài: Có thể uống cùng hoặc không cùng thức ăn. Viên 160mg phải được uống khi bụng đói. Không dùng chung với bữa ăn nhiều chất béo. 

Nuốt nguyên viên, không bẻ/nhai/nghiền. Dùng viên thuốc bị gãy, nhai hoặc nghiền nát sẽ dẫn đến giải phóng và hấp thu nhanh chóng một liều oxycodone có khả năng gây tử vong.

6.2 Đối với dùng đường tiêm

Pha loãng thành 1 mg/mL trong nước muối 0,9%, dextrose 5% hoặc nước pha tiêm.

⇒ Xem thêm hoạt chất: D-Mannose thuốc điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu

7 Tác dụng không mong muốn của Oxycodone Hydrochloride

7.1 Tác dụng không mong muốn

Các phản ứng phụ khi sử dụng Oxycodone Hydrochloride thường gặp đã được báo cáo: 

• Đau bụng, tiêu chảy, Chứng khó tiêu
• Suy nghĩ bất thường, Kích động, Phiền muộn, Sự hưng phấn
• Vô kinh
• Mất trí nhớ, Mất phương hướng, Chóng mặt, Giấc mơ bất thường
• Phản ứng phản vệ 
• Chán ăn, Chứng khó nuốt
• Lo lắng 
• Suy nhược 
• Đau bụng mật 
• Co thắt phế quản 
• Ớn lạnh
• Nhầm lẫn 
• Táo bón 
• Co giật 
• Ức chế ho 
• Mất nước, Khô miệng
• Chứng khó thở
• Rối loạn cương dương 

7.2 Cách giải quyết ADR

Để ngăn ngừa táo bón, nên ăn nhiều chất xơ, uống đủ nước và tập thể dục . Hoặc cũng có thể cần dùng thuốc nhuận tràng. Báo cho bác sĩ về tình trạng táo bón của bạn, Bác sĩ sẽ lựa chọn loại thuốc nhuận tràng nào phù hợp với bạn.

Để giảm nguy cơ chóng mặt và choáng váng, hãy đứng dậy từ từ khi đứng dậy từ tư thế ngồi hoặc nằm.

8 Thận trọng khi dùng Oxycodone Hydrochloride 

8.1 Oxycodone Hydrochloride có thể gây nghiện khi sử dụng kéo dài

Oxycodone có nguy cơ bị lạm dụng và gây nghiện, có thể dẫn đến quá liều và tử vong. Oxycodone cũng có thể gây ra các vấn đề về hô hấp nghiêm trọng, có thể gây tử vong . Để giảm nguy cơ, bạn nên dùng liều oxycodone theo đúng chỉ định của bác sĩ, không tự ý tăng hoặc giảm liều có tác dụng và dùng trong thời gian ngắn nhất có thể.

8.2 Vấn đề về hô hấp khi lần đầu sử dụng Oxycodone Hydrochloride

Oxycodone có thể gây ra các vấn đề về hô hấp nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng, đặc biệt là trong 24 đến 72 giờ đầu điều trị và bất kỳ lúc nào bạn tăng liều. Bác sĩ sẽ theo dõi bạn cẩn thận trong quá trình điều trị. Do đó hãy cho bác sĩ biết nếu bạn đang hoặc đã từng thở chậm hoặc hen suyễn.

9 Phụ nữ mang thai và cho con bú có nên sử dụng Oxycodone Hydrochloride không?

9.1 Đối với Phụ nữ có thai

Oxycodone hydrochloride chống chỉ định trong thời kỳ mang thai.

Nhà sản xuất không khuyến nghị sử dụng oxycodone hydrochloride trong thời kỳ mang thai.

Không nên sử dụng oxycodone hydrochloride trong quá trình chuyển dạ. Trẻ sơ sinh được sinh ra từ những bà mẹ đã sử dụng opioid khi mang thai nên được theo dõi tình trạng suy hô hấp. Trẻ sơ sinh được sinh ra từ những bà mẹ phụ thuộc có thể biểu hiện các triệu chứng cai nghiện và có thể bị suy hô hấp khi sinh 

9.2 Đối với bà mẹ cho con bú

Oxycodone hydrochloride chống chỉ định trong thời gian cho con bú.

Nhà sản xuất không khuyến nghị sử dụng oxycodone hydrochloride trong thời gian cho con bú. Theo các báo cáo, Oxycodone hydrochloride được tiết qua sữa mẹ và có thể gây suy hô hấp ở trẻ sơ sinh, do đó không nên sử dụng ở các bà mẹ đang cho con bú.

10 Cập nhật thông tin về cảnh báo của Oxycodone Hydrochloride 

10.1 Truyền thông về An toàn Thuốc của FDA

Lý do: Do ngày càng có nhiều báo cáo cho thấy rằng thuốc Opioid Oxycodone Hydrochloride (OxyContin) tác dụng kéo dài đang bị lạm dụng nên Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đưa ra các cảnh báo và biện pháp phòng ngừa mạnh mẽ hơn về thời điểm kê đơn thuốc này

Vào ngày 18 tháng 7 năm 2001, FDA đã đưa ra cảnh báo cho các bác sĩ rằng không nên sử dụng thuốc này như một loại thuốc điều trị bệnh hoặc để điều trị các cơn đau nhẹ hoặc tạm thời hoặc các cơn đau phát triển trong giai đoạn hậu phẫu ngay lập tức 

Vào ngày 10-11 tháng 9 năm 2020, FDA đã triệu tập một cuộc họp chung giữa Ủy ban Cố vấn Quản lý Rủi ro và An toàn Thuốc và Ủy ban Tư vấn Sản phẩm Thuốc gây mê và giảm đau để thảo luận về kết quả của các nghiên cứu cần thiết sau khi đưa ra thị trường (nhằm đánh giá hiệu quả của việc điều chế lại OxyContin (viên nén giải phóng kéo dài oxycodone hydrochloride)về lạm dụng, sử dụng sai và quá liều gây tử vong và không gây tử vong, liên quan đến OxyContin. Các ủy ban đã thảo luận xem liệu những nghiên cứu này, cùng với các thông tin khác từ các tài liệu đã xuất bản, có chứng minh được rằng sản phẩm OxyContin được điều chỉnh lại có giúp giảm đáng kể các kết quả này hay không. Các ủy ban cũng thảo luận về tác động sức khỏe cộng đồng rộng hơn của việc cải tiến OxyContin.

10.2 Cần làm gì khi quá liều Oxycodone Hydrochloride?

Triệu chứng: Đồng tử co rút, hô hấp kém, hạ huyết áp. Suy tuần hoàn và buồn ngủ tiến triển đến hôn mê hoặc hôn mê sâu, yếu cơ, nhịp tim chậm và tử vong có thể xảy ra trong những trường hợp nặng hơn. 

Quản lý: Duy trì hô hấp đầy đủ và sử dụng các biện pháp hỗ trợ (bao gồm oxy và thuốc vận mạch) để kiểm soát sốc tuần hoàn và phù phổi. Ngừng tim hoặc rối loạn nhịp tim có thể cần xoa bóp tim hoặc khử rung tim. 

Naloxone có thể được sử dụng làm thuốc giải độc.

11 Tương tác của Oxycodone Hydrochloride

11.1 Tương tác thuốc

Oxycodone Hydrochloride làm tăng tác dụng của thuốc an thần, thuốc gây mê, thuốc ngủ, thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần, phenothiazin, thuốc an thần kinh, các loại thuốc phiện khác, thuốc giãn cơ và thuốc hạ huyết áp. Oxycodone Hydrochloride khi dùng đồng thời quinidin, một chất ức chế CYP2D6 có thể làm tăng nồng độ trong huyết thanh và thời gian bán thải của oxycodone. Thuốc ức chế Cimetidine và CYP3A (ví dụ Ketoconazole, Erythromycin) có thể ức chế chuyển hóa oxycodone.

Oxycodone Hydrochloride có khả năng gây tử vong khi sử dụng đồng thời MAOIs có thể dẫn đến kích thích hoặc ức chế thần kinh trung ương kèm theo cơn tăng huyết áp hoặc hạ huyết áp.

11.2 Tương tác với thức ăn

Có thể làm tăng tác dụng ức chế thần kinh trung ương của rượu.

Bảo quản và tiêu hủy Oxycodone Hydrochloride như thế nào?

Bảo quản thuocosc trong hộp, đậy kín và xa tầm tay trẻ em. Bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ánh sáng, nhiệt độ không quá cao và ẩm. 

Hãy loại bỏ ngay bất kỳ loại thuốc nào đã hết hạn hoặc có dấu hiệu hư hỏng hoặc không còn cần thiết sử dụng thông qua chương trình thu hồi thuốc. 

==> Xem thêm hoạt chất: Glycogen:Nguồn dự trữ chính trong gan và cơ bắp

12 Các dạng bào chế phổ biến của Oxycodone Hydrochloride

Oxycodone có thể được bào chế dưới dạng dung dịch (lỏng), dung dịch đậm đặc, viên nén, viên nang, viên nén giải phóng kéo dài (tác dụng kéo dài) (Oxycontin) và viên nang giải phóng kéo dài (Xtampza ER) để uống

Biệt dược gốc: Oxycontin được FDA phê duyệt lần đầu tiên vào năm 1995

Ngoài biệt dược gốc này ra còn có các sản phẩm nổi tiếng chứa Oxycodone Hydrochloride trên thị trường hiện nay như: Oxycontin 5mg, 10mg, 20mg, 30mg, 40mg... Oxycodone Hydrochloride G.L.Pharma Liquid 5mg/ml, Oxycodone Hydrochloride G.L.Pharma Concentrated 10mg/ml; Hoặc dạng kết hợp giữa Oxycodone Hydrochloride với các hoạt chất khác: Oxycontex 7,5mg/325mg kết hợp giữa Oxycodone Hydrochloride và Acetaminophen,...

Hiện tại, Oxycotin 10mg đang được bán tại nhà thuốc Trung Tâm Thuốc với giá 1.064.000 VNĐ/Hộp 2 vỉ x 14 viên 

13 Tài liệu tham khảo

• Chuyên gia MIMS. Oxycodone HCl, MIMS. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2023
• Chuyên gia Drugbank. Oxycodon, Drugbank. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2023
• Chuyên gia Medscape. Oxycodone hydrochloride, Medscape. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2023
• U.S. Food and Drug Administration. Timeline of Selected FDA Activities and Significant Events Addressing Substance Use and Overdose Prevention, FDA. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2023