Natri Iodid

Bài viết này không nằm trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 lần xuất bản thứ 3

Hoạt chất Natri Iodid thường được sử dụng để điều trị hoặc phòng ngừa thiếu hụt iod gây ra do nhiều nguyên nhân. Trong bài viết bày, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin về chất Natri Iodid. 

1 Tổng quan về hoạt chất Natri Iodid 

1.1 Đặc điểm của Natri Iodid

Natri Iodid là gì? Công thức cấu tạo của Natri Iodid là NaI và có khối lượng phân tử bằng 149.8942 g/mol. 

Hình cấu tạo và đặc điểm cấu tạo: Hoạt chất là là muối của Natri vô cơ và muối Iodua. Hoạt chất có thể tan đường trong nước và có cấu tạo ở dạng mạng tinh thể. 

Trạng thái: Natri Iodid thô tồn tại ở dạng tinh thể Hygroscopic, đi từ không màu đến trắng. Natri Iodid không mùi đặc trưng, dễ hòa tan với nước và có khả năng hút ẩm mạnh, khi tiếp xúc với không khí hoạt chất sẽ hóa nâu. Hoạt chất nóng chảy ở 651°C và phân hủy ở 1304°C.

2 Tác dụng dược lý của hoạt chất Natri Iodid

2.1 Dược lực học

Cơ chế hoạt động của Sodium Iodid vẫn chưa được biết đến. 

Khi được sử dụng bằng đường tiêm truyền tĩnh mạch để cung cấp toàn bộ sinh dưỡng cho cha, mẹ, hoạt chất sẽ ngăn ngừa sự suy giảm nồng độ Iod dự trữ trong cơ thể. Đồng thời làm giảm và cải thiện các triệu chứng thiếu hụt tiếp theo. 

Sự xuất hiện của Iodid có thể ảnh hưởng đến tất các các khía cạnh trong việc chuyển hóa Iodid bởi tuyến giáp. Natri Iodid sau khi vào cơ thể có thể giải phóng lượng Iodid tự do, giúp ức chế quá trình tổng hợp Iodotyrosine và Iodothyronine Deiodinase. Nhiệm vụ quan trọng nhất của Iodid là ức chế sự sản sinh Hormon tuyến giáp, qua đó giúp cải thiện tình trạng nhiễm độc giáp nặng. 

2.2 Dược động học

Natri iodid được hấp thu tốt ở đường tiêu hóa, sau đó được phân bố khắp dịch ngoại bào của tuyến giáp. 

3 Chỉ định - Chống chỉ định của Natri Iodid

3.1 Chỉ định của Natri Iodid

Natri Iodid thường được sử dụng như một phần chất dinh dưỡng bổ sung trong trường hợp bệnh nhân cần phải cung cấp dinh dưỡng qua toàn phần đường tĩnh mạch. 

Hoạt chất được sử dụng để bổ sung lượng Iot cần thiết ở bệnh nhân bị các rối loạn liên quan đến tuyến giáp.

Ngoài ra, trong đời sống 1 lượng nhỏ Natri Iodid cũng được thêm vào NaCl để tạo thành muối Iot, giúp người dùng có thể được bổ sung lượng nguyên tố vi lượng cần thiết. Qua đó, ngăn ngừa các tình trạng gây ra do thiếu hụt Iod. 

3.2 Chống chỉ định của Natri Iodid

Không sử dụng cho bệnh nhân có tiền sử quá mẫn với Natri Iodid hoặc đang điều trị các bệnh tuyến giáp theo phác đồ của bệnh viện. 

4 Những ứng dụng trong lâm sàng của Natri Iodid

Trong lâm sàng Natri Iodide được sử dụng để ngăn ngừa chứng thiếu hụt Iod. Hoạt chất được sử dụng trong các phản ứng trùng hợp, và được ứng dụng rộng rãi trong y học và đời sống.

Natri Iodid sau khi được hoạt hóa sẽ phát quang với Tali thành NaI(Tl). Một khi bị chiếu bức xạ, NaI(Tl) sẽ bị ion hóa và phát ra Proton, điều này được ứng dùng trong các đầu dò nhấp nháy dùng trong hạt nhân, địa lý, vật lý hạt nhân. 

Ngoài ra, Natri Iodid phóng xạ (Na131I) thường được sử dụng trong phác đồ điều trị cho bệnh nhân ung thư tuyến giáp hoặc suy nhược chức năng tuyến giáp. 

5 Liều dùng - Cách dùng của Natri Iodid

5.1 Liều dùng 

Tùy vào mục đích sử dụng, đối tượng sử dụng mà liều lượng của Natri Iodid sẽ có sự khác biệt. 

Do được dùng chủ yếu ở dạng tiêm truyền, nên liều lượng sử dụng cần được theo dõi 1 cách chặt chẽ, người thực hiện tiêm truyền phải là bác sĩ hoặc người có chuyên môn. 

Liều dùng theo đường tiêm truyền:

• Sử dụng như một phần chất dinh dưỡng bổ sung qua đường tĩnh mạch: Dùng khoảng 1 - 2g Iot/kg thể trọng/ngày. 
• Đối với những đối tượng có nguy cơ thiếu hụt cao liều dùng khuyến cáo là: 2 - 3g Iot/kg thể trọng/ngày. 
• Cần đánh giá chức năng tuyến giáp định kỳ để có thể điều chỉnh liều lượng sao cho phù hợp. 

5.2 Cách dùng 

Việc tiêm truyền Natri Iodid cần được thực hiện bởi bác sĩ hoặc người có chuyên môn liên quan. 

==>> Xem thêm về hoạt chất: AlphaGlycerylphosphorylcholin bổ sung dưỡng chất cho tế bào thần kinh

6 Tác dụng không mong muốn của Natri Iodid

Các tác dụng không mong muốn thường gặp là cảm giác có hương vị bất thường trong khoang miệng, đau răng hoặc đau nướu răng. Phát ban trên da, ngứa, ợ nóng, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. 

7 Tương tác thuốc của Natri Iodid

Để hạn chế tối đa những tương tác không đáng có, bạn cần báo lại với bác sĩ những loại thuốc mà bạn đang sử dụng bao gồm cả các thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

==>> Mời quý bạn đọc xem thêm: Clarithromycin: Kháng sinh macrolid bán tổng hợp Dược thư Quốc Gia 2022

8 Thận trọng khi sử dụng Natri Iodid

Thận trọng khi dùng Natri Iodid cho bệnh nhân đang điều trị bệnh theo phác đồ của bệnh viện.

Đã có báo cáo về việc sốc phản vệ dẫn đến tử vong do sử dụng Natri Iodid, do đó bác sĩ điều trị cần đánh giá tình trạng quá mẫn của bệnh nhân bằng phương pháp test lẩy da trước khi tiến hành điều trị.

9 Các câu hỏi thường gặp về hoạt chất Natri Iodid

9.1 Phụ nữ có thai và cho con bú có dùng được Natri Iodid không?

Thai phụ: Sử dụng Natri Iodid khi có khuyến nghị của bác sĩ chuyên khoa.

Bà mẹ cho con bú: Sử dụng thuốc tiêm truyền chứa Natri Iodid theo khuyến nghị của bác sĩ chuyên khoa.

9.2 Làm gì khi bị quá liều Natri Iodid?

Các triệu chứng ngộ độc mạn tính bao gồm: cảm giác có vị kim loại trong miệng, sổ mũi, nhức đầu nặng, đau tuyến nước bọt, phù phổi, tổn thương da ở dạng mụn trứng cá diện rộng hoặc phát ban.

Khi có nghi ngờ bị ngộ độc mạn Natri Iodid cần đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

10 Cập nhật thông tin về nghiên cứu mới của Natri Iodid

Điều hòa sinh học con đường sinh học của Iod bằng tinh bột Nano ngăn ngừa rối loạn chức năng tuyến giáp

Ngày nay, tỷ lệ mắc các bệnh lý tuyến giáp ngày càng tăng do việc hấp thu Iod quá mức đã và đang gây ra mối đe dọa sức khỏe nghiêm trọng trên toàn thế giới. 

Để giảm thiểu tình trạng này, các nhà nghiên cứu đã phát triển liệu pháp can thiệp ngoại bào cản trở sự vận chuyển Iod qua Protein màng chất điều hòa Natri Iodide (NIS). Qua đó ngăn chặn sự hấp thu Iod quá mức của các tế bào tuyến giáp, giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh. 

Ở đây, các nhà nghiên cứu đã sử dụng các hạt tinh bột nano (St NP) để điều chỉnh sự vận chuyển Iod qua Protein NIS của tế bào tuyến giáp bằng cách sử dụng liệu pháp can thiệp ngoại bào.

Bằng cách bao bọc chính xác các phân tử Iot trong khoang của chuỗi xoắn ốc Glucan thông qua liên kết Hydro, các hạt tinh bột nano ngoại bào đã ngăn chặn sự hấp thu Iot dư thừa, điều này làm giảm sự biểu hiện của Protein NIS (0,06 lần) và Protein tự thực LC3B-II (0,35 lần). 

Kết luận: Phương pháp cho thấy hiệu quả trong việc kiểm soát sự hấp thu Iod của tuyến giáp và chỉ ra một hướng đi mới để ngăn ngừa bệnh tuyến giáp do Iod gây ra.

11 Các dạng bào chế phổ biến của Natri Iodid

Natri Iodid thường được bào chế ở dạng dung dịch nhỏ mắt, thuốc tiêm truyền.

12 Tài liệu tham khảo

1.Chuyên gia NCBI, Sodium Iodide, Inxight Drugs. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2023.

2.Tác giả Qinggele Borjihan, Xuefang Liang, Ting Chen và các cộng sự (đăng ngày 1 tháng 8 năm 2023), Biological regulation on iodine using nano-starch for preventing thyroid dysfunction, PubMed. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2023.