Magnesium Hydroxide

Bài viết này không nằm trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 lần xuất bản thứ 3

Magnesium Hydroxide được sử dụng trong lâm sàng nhằm mục đích nhuận tràng hay làm thuốc kháng acid ở dạng hỗn dịch uống hay viên nhai. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin về Magnesium Hydroxide.

1 Magnesium Hydroxide là gì?

Magnesium Hydroxide có mã ATC là  A02AA04, G04BX01, là loại thuốc kháng acid, nhuận tràng.

1.1 Lịch sử ra đời 

Huyền phù Magnesium Hydroxide với nồng độ 8% w/v vào năm 1872 được gọi là sữa magie. Trước đó, vào ngày 04 tháng 05 năm 1818, Magnesium Hydroxide đã giúp nhà phát minh Mỹ Koen Burrows nhận được bằng sáng chế số X2952.

Sữa Magie được bán dưới tên thương mại là Phillips' Milk of Magnesia và được sử dụng để làm thuốc.

Đăng ký USPTO cho thấy thuật ngữ "Milk of Magnesia"  và "Phillips' Milk of Magnesia"  đều được gán cho Bayer từ năm 1995. 

1.2 Đặc điểm hoạt chất Magnesium Hydroxide

Magnesium Hydroxide là một hợp chất vô cơ. Nó được tìm thấy tự nhiên dưới dạng khoáng chất brucite.

Danh pháp IUPAC: magnesium;dihydroxide.

Công thức phân tử: Mg(OH)₂.

Trọng lượng phân tử: 58,320 g/mol.

Trạng thái tồn tại: Chất rắn màu trắng không mùi, có thể hút ẩm ở dạng bột. Ở dạng huyền phù có màu đục, ít hoặc nhiều nhớt, thường tách nước khi để yên.

Độ hoàn tan: Thực tế không tan trong nước và Ethanol, hầu như không tan trong rượu, tan trong acid loãng.

Phân hủy khi đun nóng trên 120 độ C.

1.3 Hình cấu tạo và đặc điểm cấu tạo

Công thức cấu tạo:

Magnesium Hydroxide là một hydroxide magie trong đó nguyên tử magie liên kết với hai nhóm hydroxide .

2 Magnesium Hydroxide có tác dụng gì?

2.1 Dược lực học

Magnesium Hydroxide là một thuốc kháng axit, hỗn dịch Magnesium Hydroxide trung hòa axit dạ dày bằng cách phản ứng với axit clohydric trong dạ dày để tạo thành magie clorua và nước. Nó thực tế không hòa tan trong nước và không có bất kỳ tác dụng nào cho đến khi phản ứng với axit clohydric trong dạ dày. Ở đó, nó làm giảm tác dụng kích thích trực tiếp của axit và làm tăng độ pH trong dạ dày dẫn đến bất hoạt pepsin. Magnesium Hydroxide tăng cường tính toàn vẹn của hàng rào niêm mạc dạ dày cũng như cải thiện trương lực của cả cơ vòng dạ dày và thực quản.

Là thuốc nhuận tràng, Magnesium Hydroxide hoạt động bằng cách tăng tác dụng thẩm thấu trong đường ruột và hút nước vào. Điều này tạo ra sự căng của đại tràng dẫn đến sự gia tăng nhu động và di tản ruột.

2.2 Cơ chế tác dụng 

Dung dịch Magnesium Hydroxide được nuốt vào và đi vào dạ dày. Tùy theo lượng ăn vào, Magnesium Hydroxide sẽ hoạt động như thuốc kháng axit hoặc thuốc nhuận tràng.

Với hàm lượng 0,5-1,5 gram (ở người lớn), Magnesium Hydroxide sẽ hoạt động bằng cách trung hòa axit đơn giản trong dạ dày. Các ion hydroxide từ hỗn dịch Magnesium Hydroxide sẽ kết hợp với các ion H+ có tính axit của axit clohydric do tế bào thành dạ dày tạo ra. Phản ứng trung hòa này sẽ dẫn đến sự hình thành magie clorua và nước.

Với hàm lượng 2-5 gam (ở người lớn), Magnesium Hydroxide có tác dụng như thuốc nhuận tràng ở ruột kết. Phần lớn hỗn dịch không được hấp thu ở đường ruột và sẽ tạo ra hiệu ứng thẩm thấu để hút nước từ các mô xung quanh vào ruột. Với sự gia tăng lượng nước trong ruột, phân sẽ mềm ra và thể tích phân trong lòng ruột sẽ tăng lên. Những tác dụng này kích thích nhu động ruột và gây ra cảm giác muốn đi đại tiện. Magnesium Hydroxide cũng sẽ giải phóng cholecystokinin (CKK) trong ruột, chất này sẽ tích tụ nước và chất điện giải trong lòng và hơn nữa làm tăng nhu động ruột.

2.3 Dược động học

Hấp thu: Khoảng 15%-50% Magnesium Hydroxide được hấp thu rất chậm qua ruột non.

Magnesium Hydroxide không liên kết với các protein.

Sự trao đổi chất: Trừ khi bệnh nhân bị thiếu magie, ruột sẽ hấp thu rất ít magie. Nhìn chung, khoảng 15%-50% huyền phù Magnesium Hydroxide được hấp thụ một cách có hệ thống. Tuy nhiên, nó không trải qua bất kỳ quá trình trao đổi chất nào vì nó được bài tiết nhanh chóng qua nước tiểu.

Thải trừ: Sau khi uống, có tới 50% hỗn dịch Magnesium Hydroxide có thể được hấp thu dưới dạng ion magie qua ruột non và sau đó bài tiết nhanh chóng qua nước tiểu. Thuốc không được hấp thu chủ yếu được bài tiết qua phân và nước bọt.

Magnesium Hydroxide chủ yếu được đào thải qua nước tiểu. Vì thận đóng vai trò chính trong việc thanh thải magie nên những người bị suy thận có nguy cơ bị tăng magie máu khi tiêu thụ lâu dài vì lượng magie thích hợp có thể không được bài tiết.

3 Chỉ định - Chống chỉ định của Magnesium Hydroxide

3.1 Chỉ định

Magnesium Hydroxide có thể được sử dụng như thuốc kháng axit hoặc thuốc nhuận tràng tùy thuộc vào liều dùng.

Là một thuốc kháng axit, Magnesium Hydroxide được sử dụng để giảm tạm thời chứng ợ nóng, đau bụng, chua dạ dày hoặc khó tiêu do axit.

Là thuốc nhuận tràng, Magnesium Hydroxide được sử dụng để giảm táo bón thường xuyên bằng cách thúc đẩy nhu động ruột trong 30 phút và tối đa 6 giờ.

3.2 Chống chỉ định

Không dùng Magnesium Hydroxide cho những người bị suy thận nặng hay người có tiền sử dị ứng với các thuốc kháng acid chứa magnesi.

Không dùng Magnesium Hydroxide cho trẻ nhỏ do nguy cơ gây tăng  magnesi huyết, đặc biệt ở trẻ mất nước hoặc trẻ bị suy thận.

4 Liều dùng - Cách dùng của Magnesium Hydroxide

4.1 Liều dùng 

Để kháng acid: Dùng Magnesium Hydroxide với liều từ 300 - 600 mg/ngày;

Tác dụng tẩy nhẹ khi dùng Magnesium Hydroxide với liều từ 2 - 4 g.

4.2 Cách dùng 

Thuốc chống acid được dùng theo đường uống, viên thuốc phải nhai kỹ trước khi nuốt.

Để giảm nguy cơ hít phải acid dạ dày trong quá trình gây mê, thuốc antacid được dùng trước khi gây mê 30 phút.

==>> Xem thêm về hoạt chất: Bleomycin: Kháng sinh glycopeptid trị ung thư - Dược thư Quốc Gia 2022

5 Tác dụng không mong muốn của Magnesium Hydroxide

Magnesium Hydroxide cũng như các loại thuốc khác, khi sử dụng không thể tránh khỏi những tác dụng phụ:

Hay gặp là miệng đắng chát, nếu dùng quá nhiều có thể gây nhuận tràng quá mức dẫn đến ỉa chảy.

Ít gặp hơn là buồn nôn hoặc nôn, có cảm giác cứng bụng.

6 Tương tác thuốc của Magnesium Hydroxide

Trong nhóm antacid chứa Magnesi, Magnesium Hydroxide có khả năng gằn vào thuốc mạnh nhất, làm tăng hoặc giảm tốc độ hấp thu các thuốc khác, khi dùng phối hợp, hoặc do làm thay đổi thời gian thuốc ở trong ống tiêu hóa.

Magnesium Hydroxide làm giảm tác dụng của các tetracyclin, Digoxin, Indomethacin, hoặc các muối Sắt vì sự hấp thu của những thuốc này bị giảm.

Các thuốc bị tăng tác dụng: Amphetamin, quinidin (do chúng bị giảm thải trừ) nếu dùng phối hợp với Magnesium Hydroxide.

Sữa magnesi (Milk of magnesi, một biệt dược có magnesi hydroxyd) có tính kiềm nên có những tương kỵ của phản ứng kiềm.

==>> Mời quý bạn đọc xem thêm: Desogestrel - Thuốc tránh thai cho nữ giới ở độ tuổi sinh sản

7 Thận trọng khi sử dụng Magnesium Hydroxide

Các antacid chứa magnesi thường gây nhuận tràng nên hầu như không dùng một mình; khi dùng liều nhắc lại sẽ gây ỉa chảy nên thường gây mất thăng bằng thể dịch và điện giải. Không nên dùng thuốc kéo dài liên tục trên 2 tuần nếu không có chỉ định của bác sĩ.

Không dùng Magnesium Hydroxide cho người suy thận nặng do có khả năng gây tăng magnesi huyết.

Bảo quản Magnesium Hydroxide trong lọ kín, nhiệt độ khoảng 20 - 35 độ C.

8 Các câu hỏi thường gặp về hoạt chất Magnesium Hydroxide

8.1 Có nên sử dụng Magnesium Hydroxide cho phụ nữ mang thai không?

Khi không sử dụng lâu dài với liều cao, Magnesium Hydroxide an toàn cho phụ nữ mang thai.

Tuy nhiên, mẹ bầu không nên tự ý sử dụng Magnesium Hydroxide khi không có chỉ định của bác sĩ, và nên sử dụng đúng liều khuyến cáo, không được tự tăng liều.

8.2 Phụ nữ cho con bú có dùng được Magnesium Hydroxide không?

Dữ liệu an toàn cho phụ nữ cho con bú của Magnesium Hydroxide còn hạn chế, chưa có ghi nhận về tác dụng không mong muốn của trẻ có me dùng Magnesium Hydroxide.

9 Cập nhật thông tin về nghiên cứu mới của Magnesium Hydroxide

Các hạt nano Magnesium Hydroxide ức chế sự hình thành màng sinh học của vi sinh vật gây sâu răng:

Trong nghiên cứu này, các tác giả đã kiểm tra tác dụng ức chế của hạt nano Magnesium Hydroxide đối với sự hình thành màng sinh học của Streptococcus mutans và Streptococcus sobrinus - hai loại vi khuẩn gây sâu răng điển hình.

Ba Kích thước khác nhau của hạt nano Magnesium Hydroxide (NM80, NM300 và NM700) đã được nghiên cứu, tất cả đều ức chế sự hình thành màng sinh học. Kết quả cho thấy các hạt nano có tác dụng ức chế quan trọng, không bị ảnh hưởng bởi độ pH hoặc sự hiện diện của các ion magie. Chúng tôi cũng xác định rằng quá trình ức chế chủ yếu là ức chế tiếp xúc và kích thước trung bình (NM300) và lớn (NM700) đặc biệt hiệu quả trong vấn đề này.

Những phát hiện trong nghiên cứu đã chứng minh các ứng dụng tiềm năng của hạt nano Magnesium Hydroxide như tác nhân ngăn ngừa sâu răng.

10 Các dạng bào chế phổ biến của Magnesium Hydroxide

Magnesium Hydroxide được bào chế dạng dưới dạng hỗn dịch 40 mg/ml, 800 mg/ml, 1,2 g/ml; 
viên nén 300 mg, 600 mg...

Hiện nay, Magnesium Hydroxide thường được sử dụng kết hợp như: Magnesium Hydroxide + nhôm hydroxide, Magnesium Hydroxide + nhôm hydroxide + simethicone, với các hàm lượng đa dạng như Magnesium Hydroxide + nhôm hydroxide 400mg...

Một số sản phẩm chứa Magnesi Hydroxide như Gastinfo, Viko Progast, Estomagel, Novagel, Grangel, Hỗn dịch dạ dày DH, Gastro – Eco, Bimidulin, Gastsus, Weisen – U, Malthigas, Aquima, Suspengel, Atirlic Forte, Bostogel, Antilox Forte, Gelactive Fort, Seominex, Urisol, Trimafort…

Hình ảnh một số sản phẩm chứa Magnesi Hydroxide:

11 Tài liệu tham khảo

1. Dược thư quốc gia Việt Nam - lần xuất bản thứ 2 (Xuất bản năm 2018). THUỐC CHỐNG ACID CHỨA MAGNESI (Magnesi antacid) trang 1369 - 1371, Dược thư quốc gia Việt Nam - lần xuất bản thứ 2. Truy cập ngày 26 tháng 08 năm 2023.
2. Tác giả: Chuyên gia Pubchem (Cập nhật ngày 20 tháng 08 năm 2023). Magnesium Hydroxide, NCBI. Truy cập ngày 26 tháng 08 năm 2023.
3. Tác giả: Kentaro Okamoto và cộng sự (Ngày đăng: ngày 25 tháng 02 năm 2023). Magnesium Hydroxide Nanoparticles Inhibit the Biofilm Formation of Cariogenic Microorganisms, Pubmed. Truy cập ngày 26 tháng 08 năm 2023.