Dextrin

Bài viết này không nằm trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 lần xuất bản thứ 3

Dextrin là một Polysaccharide với các đơn vị Glucose và là thành phần chính của sợi thực vật, bông. Vậy Dextrin có những ứng dụng gì trong đời sống, trong bài viết này Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin về Dextrin.

1 Tổng quan về hoạt chất Dextrin 

1.1 Danh pháp

1.2 Dextrin là gì?

Dextrin là một dạng Polysaccharide gồm nhiều các đơn vị Glucose tiểu phân. Trong tự nhiên Dextrin là thành phần chính của các sợi thực vật và bông. 

Dextrin có công thức cấu tạo (C6H10O5)n.H2O và có trọng lượng phân tử riêng là 162,14.

Trạng thái: Dextrin là tinh bột ngô hay khoai tây thủy phân một phần, có dạng bột trắng hay vàng, nâu nhạt với mùi nhẹ đặc biệt.

Tương kỵ: Dextrin tương kỵ với các chất Oxy hóa mạnh. 

1.3 Đặc tính 

Điểm chảy: 178°C (với phân hủy).

Hàm ẩm: 5% w/w..

Độ hòa tan: 

• Thực tế không tan trong Cloroform, Ethanol 95%, Ether, Propan-2-ol. 
• Tan chậm trong nước lạnh. 
• Rất dễ tan trong nước sôi, tạo thành dung dịch có độ nhớt cao.

2 Độ ổn định và bảo quản

Lý tính của Dextrin có thể thay đổi (ít) theo phương pháp chế tạo và nguồn nguyên liệu. Trong dung dịch nước, phân tử Dextrin có xu hướng kết vón khi có thay đổi về tỷ trọng, nhiệt độ, pH,... 

Dung dịch Dextrin để lâu sẽ tăng độ nhớt do gel hóa hay thoái hóa. Tạp chất Acid còn sót có thể gây ra thủy phân, làm lỏng dần dung dịch, hạ độ nhớt trong khi bảo quản khô, thường thấy trong phần kém hòa tan là Pyrodextrin. Để loại bỏ vấn đề này, nhà sản xuất thường trung hòa Dextrin kém hòa tan bằng Amoni Cacbonat hay natri Cacbonat trong bình làm lạnh. Nguyên liệu cần được đựng trong thùng kín, nhiệt độ duy trì ổn định đồng thời tránh gió hoặc ánh sáng mạnh từ mặt trời. 

3 Quá trình tổng hợp Dextrin 

Dextrin là sản phẩm của tinh bột thông kết hợp với Enzyme Amylase (một loại Enzyme có trong nước bọt của người) hoặc tác động nhiệt (nhiệt phân hoặc rang) trong điều kiện Acid. 

 Dextrin sinh ra do nhiệt còn được gọi là Pyrodextrin. 

4 Dextrin có tác dụng gì?

Dextrin là Polymer của Dextrose được dùng để làm chất kết dính và làm cứng (hồ) cho băng gạc phẫu thuật, làm tá dược độn và kết dính trong tạo hạt thuốc viên, tham gia vào thành phần bao viên để làm dẻo và dính và làm chất cố định cho hỗn dịch. Ngoài ra Dextrin còn được dùng trong chế độ ăn kiêng do chứa ít chất điện giải không có các loại đường và được dùng trong nhiều loại thực phẩm.

5 Chỉ định - liều dùng của Dextrin

Dextrin thường được sử dụng làm tá dược cho thuốc viên, tạo nhũ tương và được dùng làm bột thuốc nhuộm trong công nghiệp dệt may. Ngoài ra nó cũng được dùng để làm chất tạo hương vị, chống vón, chất làm khô, dung môi hoặc chất làm ngọt dinh dưỡng.

6 Tác dụng không mong muốn của Dextrin

6.1 Tác dụng không mong muốn

Dextrin thường được coi là chất không độc, không kích ứng khi dùng ở mức làm tá dược. Lượng lớn hơn khi dùng làm phụ gia ăn kiêng có thể gây tác dụng không mong muốn.

LD50 (chuột nhắt, IV): 0,35g/kg.

6.2 Thận trọng khi xử lý 

Hoạt chất được đánh giá là có độ an toàn cao, tuy nhiên vẫn không thể loại trừ được nguy cơ gây kích ứng tại vị trí tiếp xúc. Do đó cần sử dụng kính, găng tay phòng hộ cũng như mặt nạ chống bụi nếu bắt buộc phải tiếp xúc. 

7 Các câu hỏi thường gặp về Dextrin 

7.1 Dextrin có an toàn không?

Hoạt chất được FDA xếp vào nhóm an toàn, không gây ra ung thư hoặc các bệnh lý nghiêm trọng khác. 

7.2 Trong tự nhiên Dextrin được tìm thấy ở đâu?

Dextrin là thành phần chính của các sợi thực vật, và bông chính là dạng tự nhiên phổ biến nhất của hoạt chất này. Hoạt chất là nguyên liệu thô có nhiều ứng dụng rộng rãi, điển hình nhất là tạo ra nhiều dẫn xuất phục vụ cho việc sắc ký lớp mỏng, điều chế dược phẩm, làm thuốc nổ hoặc các vật liệu trao đổi ion hiện đại. 

8 Các dạng bào chế phổ biến của Dextrin

Dạng bào chế hoặc các hoạt chất liên quan đến Dextrin thường là hỗn hợp Dextrin-maltose thu được từ lên men tinh bột ngô.

Crystal Gum là một cấp Dextrin có chứa trên 98% Carbohydrate trong khi Caloreen lại có đa phần là Polysaccharid với khối lượng phân tử trung bình là 840. Dung dịch nước 22% w/v Caloreen đẳng trương với huyết thanh.

Dưới đây là những sản phẩm phổ biến có chứa Dextrin:

9 Tài liệu tham khảo

1.Tác giả: Chuyên gia Pubchem (Cập nhật ngày 05 tháng 08 năm 2023). Dextrin, NCBI. Truy cập ngày 14 tháng 08 năm 2023.

2.Tá dược và chất phụ gia dùng trong dược phẩm mỹ phẩm và thực phẩm (Xuất bản năm 2021). Dextrin trang 636 - 639, Tá dược và chất phụ gia dùng trong dược phẩm mỹ phẩm và thực phẩm. Truy cập ngày 25 tháng 08 năm 2023.