Hydroxyethyl Starch

Bài viết này không nằm trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 lần xuất bản thứ 3

Hoạt chất Hydroxyethyl Starch là một dung dịch dạng keo thường được sử dụng để thay thế huyết tương. Trong bài viết bày, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin về hoạt chất Hydroxyethyl Starch. 

1 Tổng quan về hoạt chất Hydroxyethyl Starch

Hydroxyethyl Starch hay HES, là một dẫn xuất của tinh bột được sử dụng trong y học để tăng thể tích tuần hoàn tĩnh mạch.

2 Tác dụng dược lý của hoạt chất Hydroxyethyl Starch

2.1 Dược lực học

Hydroxyethyl Starch là gì? Hydroxyethyl Starch (HES/HAES) là một dẫn xuất tinh bột không ion. Hoạt chất là một chất keo tổng hợp thường được sử dụng trong y tế.

Dịch truyền chứa HES là một chất trùng phân được sử dụng để thay thế huyết tương khô trong trường hợp choáng, mất máu nhiễm khuẩn, chấn thương,... có chỉ định từ bác sĩ điều trị. Ở bệnh nhân bị sốc kèm giảm thể tích tuần hoàn, hoạt chất được xem là biện pháp tối ưu so với việc chỉ truyền dịch đơn thuần.

2.2 Dược động học

Nồng độ đỉnh C(max) là 4,34 mg/ml, khối lượng phân phối trong cơ thể vào khoảng 5,9 lít.

Khi dùng bằng đường tiêm tĩnh mạch, các phân tử nhỏ hơn sẽ được đào thải qua nước tiểu. Ở các phân tử có trọng lượng lớn sẽ được chuyển hóa bởi men α-amylase có trong huyết tương trước khi được đào thải qua thận.

Khoảng 62% HES được bài tiết dưới dạng phân tử tinh bột Hydroxyethyl ở nước tiểu trong vòng 72 giờ.

3 Chỉ định - Chống chỉ định của Hydroxyethyl Starch

3.1 Chỉ định của Hydroxyethyl Starch

Hydroxyethyl Starch được sử dụng trong điều trị cho bệnh nhân bị giảm thể tích tuần hoàn cấp do chấn thương, phẫu thuật hoặc do nhiều nguyên nhân khác. Khi mà việc bù thể tích bằng dịch truyền thông thường không đem lại hiệu quả điều trị cần thiết. 

Việc sử dụng Hydroxyethyl Starch phải được tiến hành bởi người có chuyên môn và có sự giám sát y tế chặt chẽ. Trong thời gian truyền, cần thường xuyên theo dõi huyết động mạch và ngừng dùng thuốc khi đạt được hiệu quả điều trị mong muốn. 

3.2 Chống chỉ định của Hydroxyethyl Starch

Không sử dụng hoạt chất theo đường truyền ở những bệnh nhân suy thận hoặc đang điều trị hoặc sử dụng các biện pháp thay thế thận (chạy thận nhân tạo). Trong trường hợp bắt buộc điều trị cần kiểm tra chức năng thận trong ít nhất 90 ngày sau khi ngừng điều trị. Nếu có bất thường cần đưa ra giải pháp phù hợp. 

Bệnh nhân bị rối loạn đông máu thể nặng: khi xuất hiện dấu hiệu đông máu đầu tiên cần ngừng truyền thuốc. Nếu bắt buộc phải dùng để đảm bảo tính mạng cho bệnh nhân thì cần theo dõi chặt chẽ các chỉ số đông máu, đồng thời có những biện pháp cấp cứu kịp thời.

4 Những ứng dụng trong lâm sàng của Hydroxyethyl Starch

Hydroxyethyl Starch được sử dụng làm dung dịch tiêm truyền cho những bệnh nhân bị giảm thể tích tuần hoàn nặng khi việc điều trị bằng dịch truyền thông thường không có đáp ứng cần thiết. 

Ngoài ra, hoạt chất cũng được sử dụng làm tá dược trong nhiều công thức dược phẩm khác. 

5 Liều dùng - Cách dùng của Hydroxyethyl Starch

5.1 Liều dùng 

Hydroxyethyl Starch cần sử dụng theo chỉ dẫn của bác sĩ điều trị, đồng thời phải điều chỉnh liều phù hợp theo đáp ứng của bệnh nhân. 

Ở dạng tiêm truyền:

Tùy vào tình trạng của bệnh nhân mà liều lượng sẽ có sự điều chỉnh khác nhau: Với dung dịch chứa Hydroxyethyl Starch 6% thì có thể truyền từ 500 đến 1000ml/24 giờ, tối đa là 1500ml/24 giờ. Với dung dịch 10% thì dùng khoảng 500 - 1500ml/24 giờ. 

5.2 Cách dùng 

Tùy vào dạng bào chế của Hydroxyethyl Starch mà sẽ có cách dùng khác nhau.

==>> Xem thêm về hoạt chất: Acid Tranexamic: Thuốc chống tiêu sợi huyết - Dược thư Quốc Gia 2022

6 Tác dụng không mong muốn của Hydroxyethyl Starch

Hoạt chất có thể gây ra các phản ứng dị ứng từ nhẹ đến nặng. Mẫn cảm, các triệu chứng tương tự cúm đã được ghi nhận.

Bệnh nhân có thể bị nhịp tim chậm, rối loạn nhịp tim, co thắt ở đường thở, phù phổi. 

Hoạt chất cũng được biết đến là một trong những nguyên nhân gây giảm Hematocrit và các rối loạn liên quan đến quá trình đông máu. Gây rối loạn chức năng của các tiểu cầu do làm giảm hoạt động của Glycoprotein. 

Đã có các bằng chứng liên quan đến việc các dẫn xuất của HES làm tăng tỷ lệ suy thận cấp, gây hoại tử ống thận hoặc gây tổn thương cho các vị trí tác động. 

7 Tương tác thuốc của Hydroxyethyl Starch

==>> Mời quý bạn đọc xem thêm: Alendronate natri: Thuốc điều trị loãng xương - Dược thư Việt Nam 2022

8 Thận trọng khi sử dụng Hydroxyethyl Starch

Đặc biệt thận trọng khi dùng Hydroxyethyl Starch liều cao cho người bị bệnh thận, suy giảm chức năng thận. Ngưng điều trị khi thấy xuất hiện các tổn thương ở thận.

Đặc biệt thận trọng khi dùng cho những bệnh nhân có tình trạng nặng, nhiễm khuẩn huyết hoặc đang điều trị trong phòng ICU.

Ngừng việc điều trị khi thấy xuất hiện tình trạng đông máu đầu tiên do có thể gia tăng biến chứng do huyết khối.

9 Các câu hỏi thường gặp về hoạt chất Hydroxyethyl Starch

9.1 Hydroxyethyl Starch trong mỹ phẩm có tác dụng gì?

Hoạt chất có thể được thêm vào thành phần mỹ phẩm với vai trò là tá dược tùy vào mục đích của nhà sản xuất.

9.2 Hydroxyethyl Starch được sử dụng như thế nào?

Hoạt chất thường được sử dụng bằng đường tiêm truyền, việc thực hiện phải do người có chuyên môn tiến hành, đồng thời cần có sự theo dõi sát sao từ bác sĩ điều trị để tránh biến cố bất lợi.

10 Cập nhật thông tin về nghiên cứu mới của Hydroxyethyl Starch

Ngày 24 tháng 5 năm 2022, Ủy ban Châu  u đã ban hành quyết định ngừng lưu hành dịch truyền chứa Hydroxyethyl Starch tại thị trường Châu  u. Nguyên nhân là do các lý do sức khỏe cộng động, các quốc gia trong liên minh có thể hoãn việc đình chỉ lưu hành tuy nhiên không được quá 18 tháng khi quyết định này được ban hành. 

Hiện tại, FDA chưa có động thái mới liên quan đến vấn đề này. Thông báo chính thức mới nhất được cơ quan này đưa ra vào tháng 7 năm 2021, đây là thông báo liên quan đến việc đánh giá tính an toàn của Hydroxyethyl Starch trong điều trị. 

FDA đã yêu cầu các nhà sản xuất thay đổi thông tin ở mục cảnh báo nhằm làm nổi bật các nguy cơ tử vong, tổn thương thận,... do HES. Đồng thời khuyến cáo chỉ nên dùng HES khi không có biện pháp thay thế thích hợp.

11 Các dạng bào chế phổ biến của Hydroxyethyl Starch

Hydroxyethyl Starch được bào chế chủ yếu ở dạng dung dịch tiêm truyền tĩnh mạch với nhiều nồng độ và hàm lượng khác nhau. Dưới đây là một số chế phẩm có chứa thành phần này.

12 Tài liệu tham khảo

1.Tác giả Ryan Zarychanski, Ahmed M Abou-Setta, Alexis F Turgeon và các cộng sự (đăng ngày 20 tháng 2 năm 2013), Association of hydroxyethyl starch administration with mortality and acute kidney injury in critically ill patients requiring volume resuscitation: a systematic review and meta-analysis, PubMed. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2023.

2.Tác giả Pablo PerelIan, RobertsKatharine Ker (đăng ngày 28 tháng 2 năm 2013), Colloids versus crystalloids for fluid resuscitation in critically ill patients, Cochrane Library. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2023.