Crizotinib

Tên chung quốc tế: Crizotinib

Biệt dược thường gặp: Xalkori

Phân loại: Chất ức chế kinase u lympho anaplastic (ALK)

Mã ATC: L01ED01

1 Dạng thuốc và hàm lượng

Viên nén bao phim, viên nang chứa hàm lượng 150mg, 200mg, 250mg Crizotinib.

2 Dược lực học

Trong một số tế bào nhỏ trong bệnh ung thư phổi không phải tế bào nhỏ nhận thấy có sự sắp xếp lại gen kinase u lympho anaplastic ( ALK ). Sự hình thành các protein hợp nhất ALK dẫn đến sự hoạt hóa và rối loạn điều hòa biểu hiện và truyền tín hiệu của gen, từ đó tạo điều kiện cho sự phát triển và tăng sinh của các khối u. 

Crizotinib là chất ức chế thụ thể tyrosine kinase bao gồm ALK, HGFR, c-Met- một yếu tố tăng trưởng của tế bào gan và recepter RON. Thông qua sự ức chế  này, Crizotinib làm quá trình phosphoryl hóa bị ngăn cản, giảm sự truyền tín hiệu và ảnh hưởng đến sự tăng sinh tế bào đột biến gen này, từ đó gây chết tế bào ung thư.

3 Dược động học

3.1 Hấp thu

Dùng liều crizotinib tăng liều từ 100mg đến 300mg, giá trị nồng độ cao nhất và AUC trung bình của thuốc tăng tỷ lệ với liều lượng. Với liều 250mg, ngày uống 2 lần thì các giá trị  AUC,  C max,  t max lần lượt là 2321,00 ng⋅hr/mL, 99,60 ng/mL và 5,0 giờ. Sinh khả dụng tuyệt đối của thuốc từ 32% đến 66%.

3.2 Phân bố

Crizotinib có Thể tích phân bố trung bình khoảng 1772 L, tỷ lệ liên kết với protein huyết tương khoảng 91%.

3.3 Chuyển hoá

Crizotinib chủ yếu được chuyển hóa ở gan bởi quá trình CYP3A4 và CYP3A5, thuốc sau đó trải qua quá trình O-dealkyl hóa, chất chuyển hoá hoạt động là PF-06260182 và sự bài tiết qua mật thành chất chuyển hoá không hoạt động.

3.4 Thải trừ

Crizotinib chủ yếu được đào thải trong phân và nước tiểu, khoảng 22% liều dùng trong phân, thời gian bán huỷ là 42 giờ, Độ thanh thải của thuốc ở trạng thái ổn định khoảng 60L/giờ.  

4 Chỉ định

Crizotinib được chỉ định trong điều trị bệnh ung thư phổi không phải tế bào nhỏ (NSCLC) di căn hoặc tiến triển tại chỗ có phản ứng dương tính với ALK. Ngoài ra thuốc cũng được chỉ định điều trị trong một số trường hợp bệnh gồm:

• U lympho tế bào lớn anaplastic (ALCL) toàn thân tái phát hoặc kháng trị dương tính với ALK.
• Khối u nguyên bào sợi cơ viêm (IMT) không thể cắt bỏ, tái phát và dương tính với ALK.
• U nguyên bào thần kinh

5 Chống chỉ định

Người mẫn cảm với thành phần của Crizotinib.

6 Liều dùng - Cách dùng

6.1 Liều dùng 

Liều dùng khuyến cáo của Crizotinib trong điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ dương tính với ALK ở hoặc ROS1 là liều uống 250 mg hai lần mỗi ngày, tiếp tục điều trị cho đến khi nguy cơ vượt quá lợi ích mang lại. Có thể giảm liều nếu cần, tuỳ vào đáp ứng điều trị của người bệnh và hướng dẫn của bác sĩ.

6.2 Cách dùng 

Thuốc dùng trực tiếp đường uống, nuốt trọn viên nén, không nhai hay nghiền viên thuốc trước khi uống. Có thể dùng cùng hoặc không cùng thức ăn và nên dùng cố định vào một thời điểm trong ngày. Nếu quên một liều, hãy uống ngay khi nhớ ra khi thời gian quên dưới 6 giờ nhưng nếu quá 6 giờ thì bỏ qua liều, không uống hai liều cùng một lúc để bù cho liều đã quên.

7 Tác dụng không mong muốn

7.1 Thường gặp

Phù nề, mệt mỏi, chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy, nôn, táo bón, chán ăn, thay đổi vị giác, rối loạn tiêu hoá, khó tiêu, đau thượng vị, trào ngược dạ dày, thực quản, giảm bạch cầu lympho, ALT tăng, bệnh lý thần kinh, rối loạn thị lực (nhìn mờ, giảm thị lực, khiếm khuyết trường thị giác, đốm đen trong dịch kính) 

7.2 Ít gặp

Nhịp tim chậm, đau ngực, đau đầu, mất ngủ, phát ban, đau bụng, viêm miệng, giảm bạch cầu trung tính, tăng AST, đau khớp, u nang thận, ho, khó thở, viêm phổi, nhiễm trùng đường hô hấp trên, suy sinh dục.

7.3 Hiếm gặp

Đau lưng, sốt, kéo dài khoảng QTc, giảm tiểu cầu.

8 Tương tác thuốc

8.1 Chất ức chế CYP3A mạnh hoặc vừa phải

Không dùng chung thuốc với Chất ức chế CYP3A mạnh hoặc vừa phải do làm tăng nồng độ Crizotinib trong máu, làm tăng các phản ứng có hại của thuốc.  Nếu không thể tránh khỏi, nên giảm liều lượng Crizotinib.

8.2 Chất cảm ứng CYP3A mạnh

Không dùng chung thuốc với chất cảm ứng CYP3A mạnh do làm giảm nồng độ Crizotinib trong máu, giảm hiệu quả điều trị bằng thuốc.

8.3 Chất nền CYP3A

Tránh dùng chung chất nền CYP3A với  Crizotinib do làm tăng nồng độ  Crizotinib trong máu nên gây giảm hiệu quả điều trị của thuốc.

8.4 Thuốc kéo dài khoảng QT

Tránh dùng chung do làm tăng kéo dài khoảng QT, gây tăng tác dung phụ nguy hiểm nếu không theo dõi cẩn trọng sau điều trị.

8.5 Thuốc gây nhịp tim chậm

Tránh dùng chung với các thuốc gây nhịp tim chậm như beta, thuốc chẹn kênh Canxi nondihydropyridine, clonidine và Digoxin do làm tăng tác dụng phụ của thuốc, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng bệnh nhân nếu không kiểm soát cẩn trọng. 

9 Thận trọng

Các phản ứng nghiêm trọng liên quan đến phổi như viêm phổi thường xảy ra trong 3 tháng đầu khi sử dụng, nếu có bất cứ bất thường nào cần thông báo ngay với bác sĩ.

Thuốc gây độc cho gan nên cần thực hiện xét nghiệm chức năng gan 2 tuần/lần vào 2 tháng đầu điều trị, sau đó duy trì hàng tháng, nếu có dấu hiệu bất lợi cần phải ngưng dùng thuốc ngay.

Cần theo dõi nhịp tim, huyết áp thường xuyên nếu có triệu chứng bất thường cần báo ngay với bác sĩ.

Đã có báo cáo về trường hợp mất thị lực khi sử dụng thuốc nên cần thăm khám nhãn khoa trong khi điều trị.

Thuốc gây kéo dài khoảng QT nên không dùng cho đối tượng mắc hội chứng QT bẩm sinh, rối loạn nhịp tim.

Không dùng thuốc cho phụ nữ có thai và nam nữ cần sử dụng biện pháp tránh thai hiệu quả khi dùng thuốc.

10 Thời kỳ mang thai và cho con bú

Thuốc dùng trên động vật cho thấy nguy cơ độc tính với phôi thai và thai nhi nên không khuyến cáo dùng cho phụ nữ mang thai. Phụ nữ có khả năng sinh sản cần tránh thai trong suốt quá trình dùng thuốc kéo dài đến ít nhất 45 ngày sau đó.

Không có nguyên cứu báo cáo về an toàn của thuốc với phụ nữ đang cho con bú, nên ngưng cho con bú trong điều trị và kéo dài ít nhất 45 ngày sau liều cuối cùng.

11 Bảo quản

Bảo quản ở nhiệt độ tủ phòng dưới 30 độ C, tránh ánh sáng chiếu trực tiếp vào thuốc.

Để xa tầm tay của trẻ nhỏ.

12 Quá liều

Chưa có báo cáo, trong trường hợp quá liều nên ngừng thuốc và cấp cứu.

13 Tài liệu tham khảo

Chuyên gia Drugbank.Crizotinib. Drugbank. Truy cập ngày 09 tháng 12 năm 2024.

Chuyên gia Drugs.com. Crizotinib Dosage. Drugs.com. Truy cập ngày 09 tháng 12 năm 2024.

Chuyên gia Pubchem.Crizotinib. Pubchem.Truy cập ngày 09 tháng 12 năm 2024.

Chuyên gia Drugs.com. Xalkori FDA Approval History. Drugs.com. Truy cập ngày 09 tháng 12 năm 2024.