Calci phosphat

Bài viết này không nằm trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 lần xuất bản thứ 3

Hoạt chất Calci Phosphat được biết đến là một hợp chất được sử dụng trong chất bổ sung và thuốc kháng axit. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin về Calci Phosphat.

1 Tổng quan về hoạt chất Calci Phosphat

1.1 Calci Phosphat là gì ?

Calci Phosphat (tricanxi photphat) là một khoáng chất được sử dụng như chất bổ sung cho những người không nhận đủ canxi từ thực phẩm.

Canxi photphat được sử dụng để điều trị tình trạng thiếu canxi có thể liên quan đến lượng canxi trong máu thấp, rối loạn tuyến cận giáp hoặc loãng xương và các tình trạng xương khác.

1.2 Đặc điểm hoạt chất Calci Phosphat

CTCT: Ca3(PO4)2 hoặc Ca3O8P2

Tên IUPAC: tricanxi diphosphat

Canxi photphat là chất rắn hay bột vô định hình màu trắng không mùi, không vị. Thực tế không hòa tan trong nước; không hòa tan trong Ethanol, hòa tan trong axit clohydric và axit nitric loãng.

2 Tác dụng dược lý của hoạt chất Calci Phosphat

2.1 Dược lực học

Canxi photphat phản ứng với axit trong dạ dày để tăng độ pH lên. Trong kem đánh răng, nó cung cấp nguồn ion canxi và photphat để hỗ trợ quá trình tái khoáng cho răng . Là một chất bổ sung, nó cung cấp nguồn canxi và phospate, cả hai đều là những ion quan trọng trong cân bằng nội môi xương.

2.2 Cơ chế tác dụng

Các ion photphat trong canxi photphat có khả năng phản ứng với axit clohydric trong dạ dày để trung hòa độ pH. Trong kem đánh răng và trong hệ tuần hoàn, canxi photphat cung cấp nguồn ion canxi và photphat để hỗ trợ tái khoáng hóa răng và cân bằng nội môi xương. Sự gia tăng canxi huyết tương làm giảm dòng canxi từ hoạt động của tế bào xương bằng cách giảm bài tiết hormone tuyến cận giáp (PTH). Canxi thực hiện điều này bằng cách kích thích thụ thể canxi kết hợp G-protein trên bề mặt tế bào tuyến cận giáp. Việc giảm dòng canxi làm tăng lượng canxilắng đọng trong xương làm tăng mật độ khoáng của xương. Việc giảm tiết PTH cũng làm giảm lượng Vitamin D được chuyển hóa thành dạng hoạt động là calcidiol . Vì calcidiol làm tăng sự biểu hiện của ATPase phụ thuộc canxi và phân họ kênh cation tiềm năng thụ thể tạm thời V thành viên 6 (TRPV6), cả hai đều tham gia vào quá trình hấp thu canxi từ ruột, nên việc giảm calcidiol dẫn đến hấp thu canxi ít hơn . Ngoài ra, TRPV5, kênh chịu trách nhiệm tái hấp thu canxi ở thận, bị điều hòa giảm khi giảm tiết PTH, do đó làm tăng canxi.bài tiết qua thận. Một loại hormone khác, calitoni, có khả năng liên quan đến việc giảm quá trình tiêu xương trong thời kỳ canxi huyết tương cao . 

3 Chỉ định - Chống chỉ định của Calci Phosphat

3.1 Chỉ định

Để sử dụng như chất bổ sung canxi và phốt phát không cần kê đơn, thuốc kháng axit hoặc nguồn cung cấp canxi và phosphat trong kem đánh răng.

3.2 Chống chỉ định

Không sử dụng trong những trường hợp mẫn cảm với hoạt chất.

4 Liều dùng - Cách dùng của Calci Phosphat

4.1 Liều dùng 

Liều người lớn thông thường cho bệnh hạ canxi máu:

1 đến 2 viên uống mỗi ngày một lần.

Liều người lớn thông thường cho bệnh nhuyễn xương:

1 đến 2 viên uống mỗi ngày một lần.

Liều người lớn thông thường cho bệnh loãng xương:

1 đến 2 viên uống mỗi ngày một lần.

Liều người lớn thông thường cho bệnh suy tuyến cận giáp giả:

1 đến 2 viên uống mỗi ngày một lần.

Liều người lớn thông thường cho bệnh suy tuyến cận giáp:

1 đến 2 viên uống mỗi ngày một lần

4.2 Cách dùng 

Sử dụng đúng theo hướng dẫn trên nhãn hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

Uống cùng với thức ăn.

Nếu bạn dùng nhiều hơn 1 viên, hãy chia đều liều lượng vào các thời điểm khác nhau trong ngày.

Bạn có thể cần phải tuân theo một chế độ ăn kiêng đặc biệt hoặc bổ sung vitamin D. Thực hiện theo tất cả các hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. 

==>> Xem thêm về hoạt chất: Magie - Khoáng chất quan trong đối với cấu trúc xương của cơ thể

5 Tác dụng không mong muốn của Calci Phosphat

Canxi photphat có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng. Ngừng sử dụng canxi photphat và gọi bác sĩ ngay nếu bạn có:

• Buồn nôn , nôn mửa hoặc táo bón trầm trọng ; hoặc
• Canxi trong máu cao - nhầm lẫn, mệt mỏi, chán ăn, khát nước hoặc đi tiểu nhiều, sụt cân ; hoặc
• Triệu chứng của sỏi thận – đau dữ dội ở bên hông hoặc lưng dưới, tiểu ra máu, đi tiểu đau.

Tác dụng phụ ít nghiêm trọng hơn có thể bao gồm:

• Buồn nôn, chướng bụng;
• Táo bón

6 Tương tác thuốc của Calci Phosphat

Một số sản phẩm có thể tương tác với thuốc này là: Digoxin, cellulose natri photphat, một số chất kết dính photphat (chẳng hạn như canxi axetat).

Canxi có thể làm giảm sự hấp thu của các loại thuốc khác như bisphosphonates (ví dụ Alendronate), kháng sinh Tetracycline (như Doxycycline, Minocycline ), estramustine, Levothyroxine và kháng sinh quinolone (như Ciprofloxacin, Levofloxacin ). Tách biệt liều thuốc này càng xa càng tốt với liều canxi.

==>> Mời quý bạn đọc xem thêm: Calci Clorid: Muối calci bổ sung chất điện giải - Dược thư Quốc Gia

7 Thận trọng khi sử dụng Calci Phosphat

Calci phosphat có đi vào sữa mẹ, nên hay tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Hãy hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ xem canxi photphat, tribasic có an toàn khi sử dụng hay không nếu bạn đã từng bị:

• Nồng độ canxi trong máu cao;
• Bệnh thận, sỏi thận ;
• Chứng rối loạn phổi gọi là sarcoidosis ;
• Rối loạn tuyến tụy;
• Giảm axit dạ dày
• Bất kỳ tình trạng nào khiến cơ thể bạn khó hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn (kém hấp thu).

8 Nghiên cứu tương tác giữa canxi và phốt pho trong việc điều hòa sản xuất yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi

Cân bằng nội môi canxi và phốt pho có mối liên quan chặt chẽ với nhau và có chung các hormone điều hòa chung, bao gồm FGF23. Tuy nhiên, người ta biết rất ít về vai trò của canxi trong việc điều chỉnh FGF23. Chúng tôi đã tìm cách nghiên cứu vai trò điều tiết của canxi và phốt pho trong sản xuất FGF23 bằng cách sử dụng mô hình chuột di truyền với mục tiêu bất hoạt PTH (PTH KO) hoặc cả PTH và thụ thể cảm nhận canxi (CaSR; PTH-CaSR DKO). Ở chuột hoang dã, PTH KO và PTH-CaSR DKO, việc tăng canxi hoặc phốt pho trong huyết thanh bằng cách tiêm trong phúc mạc làm tăng nồng độ FGF23 trong huyết thanh. Tuy nhiên, ở chuột PTH KO và PTH-CaSR DKO, sự gia tăng phốt pho huyết thanh do thao tác trong chế độ ăn uống đi kèm với tình trạng hạ canxi máu nghiêm trọng, dường như làm giảm sự kích thích giải phóng FGF23. Tăng phốt pho trong chế độ ăn ở chuột PTH-CaSR DKO giảm rõ rệt huyết thanh 1,3 [1,25(OH) 2 D 3 ] mặc dù không có thay đổi nào trong FGF23, cho thấy sự điều chỉnh trực tiếp của 1,25(OH) 2 D 3tổng hợp bởi phốt pho huyết thanh. Sự gia tăng FGF23 huyết thanh qua trung gian canxi đòi hỏi mức ngưỡng phốt pho huyết thanh khoảng 5 mg/dl. Tương tự, sự gia tăng do phốt pho gây ra trong FGF23 bị giảm đi rõ rệt nếu canxi huyết thanh dưới 8 mg/dl. Mối tương quan tốt nhất giữa canxi và phốt pho và FGF23 huyết thanh được tìm thấy giữa FGF23 và sản phẩm canxi × phốt pho. Do canxi kích thích sản xuất FGF23 ở chuột PTH-CaSR DKO, nên hiệu ứng này không thể được điều chỉnh bởi CaSR có chiều dài đầy đủ. Do đó, việc điều chỉnh FGF23 bởi cả canxi và phốt pho dường như rất quan trọng trong việc điều phối nồng độ huyết thanh của cả hai ion khoáng và đảm bảo rằng sản phẩm canxi × phốt pho vẫn nằm trong phạm vi sinh lý.

9 Các dạng bào chế phổ biến của Calci phosphat

Hiện nay Calci phosphat được sản xuất dưới dạng viên nang, viên nén, dung dịch uống, …. với đa dạng các hàm lượng.

Một số sản phẩm phổ biến trên thị trường chứa calci phosphat như Novocal baby drops, Carbogast Nadyphar, Centrum MultiGummies Men 50+, Urisol,...

10 Tài liệu tham khảo

1. Được viết bởi chuyên gia của Pubchem. Calci Phosphat, PubChem. Truy cập ngày 26 tháng 8 năm 2023.
2. Được viết bởi chuyên gia của Drugs.com. Calci Phosphat, Drugs.com. Truy cập ngày 26 tháng 8 năm 2023.
3. Tác giả Stephen J. Quinn và cộng sự, ngày đăng báo năm 2013. Interactions between calcium and phosphorus in the regulation of the production of fibroblast growth factor 23 in vivo, PMC. Truy cập ngày 26 tháng 8 năm 2023.