Bifidobacterium

Bài viết này không nằm trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 lần xuất bản thứ 3

Bifidobacterium được biết đến là lợi khuẩn quan trọng trong hệ tiêu hóa, chúng sử dụng trong lâm sàng nhằm mục đích cân bằng lợi khuẩn đường ruột, giảm các triệu chứng như tiêu chảy, ăn không tiêu, đầy hơi, tăng cường miễn dịch... Trong bài viết bày, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin về Bifidobacterium.

1 Bifidobacterium là gì? Lợi khuẩn Bifidobacterium

1.1 Lịch sử ra đời

Từ hệ vi sinh vật đường ruột của trẻ bú mẹ, bác sĩ nhi khoa tại viện Pasteur - Henri Tissier đã phân lập được một loại vi khuẩn có hình giống chữ Y ("bifid") vào năm 1899 và sau đó đã đặt tên cho loại bi khuẩn này là "bifidus".

Các loài Bifidobacteria trước năm 1960 thì đều được gọi chung là Lactobacillus bifidus.

1.2 Đặc điểm Bifidobacterium

Bifidobacterium là một nhóm vi khuẩn hình que hay hình chữ Y chia đôi, kỵ khí, gram dương, phân nhánh, không hình thành bào tử, âm tính với catalase.

Chúng được tìm thấy phổ biến trong đường tiêu hóa, đôi khi cũng được phân lập từ miệng hay âm đạo của động vật có vú (kể cả con người).

Bifidobacterium chiếm đến hơn 90% tổng lợi khuẩn trong đường ruột và là lợi khuẩn đáng giá nhất.

Lợi khuẩn Bifidobacterium có khả năng tạo axit lactic và axit axetic mà không tạo ra CO2.

Hiện nay đã xác định được khá nhiều loài trong chi Bifidobacterium (khoảng 30 loài), có thể kể đến một số loại Bifidobacterium như: Bifidobacterium lactis, Bifidobacterium bifidum, Bifidobacterium infantis, Bifidobacterium breve m-16v...

1.3 Bifidobacterium có trong thực phẩm nào?

Trong một số thực phẩm, có thể tìm thấy các loài Bifidobacterium như sữa và các sản phẩm từ sữa (sữa bơ, sữa chua, pho mát), một số loại thịt ướp muối, rượu hay bánh mì được làm từ men tự nhiên, các loại rau củ muối chua như dưa cải muối...

2 Tác dụng dược lý của Bifidobacterium

2.1 Dược lực học

Bifidobacterium có thể có nhiều tác dụng khác nhau đối với cơ thể và các loại men vi sinh khác nhau có thể hoạt động theo những cách khác nhau. Chúng có thể:

• Giúp cơ thể bạn duy trì một cộng đồng vi sinh vật khỏe mạnh hoặc giúp cộng đồng vi sinh vật trong cơ thể bạn trở lại trạng thái khỏe mạnh sau khi bị xáo trộn, đặc biệt là trong đường ruột sau khi trải qua đợt điều trị kháng sinh hay tiêu chảy kéo dài...
• Tạo ra các chất có hoạt tính sinh học, mang lại tác dụng cho cơ thể.
• Ảnh hưởng đến phản ứng miễn dịch của cơ thể bạn.

Bifidobacterium đã cho thấy nhiều hứa hẹn cho nhiều mục đích sức khỏe, bao gồm phòng ngừa tiêu chảy liên quan đến kháng sinh (bao gồm tiêu chảy do Clostridium difficile), phòng ngừa viêm ruột hoại tử và nhiễm trùng huyết ở trẻ sinh non, điều trị đau bụng ở trẻ sơ sinh , điều trị bệnh nha chu và cảm ứng hoặc duy trì sự thuyên giảm trong viêm loét đại tràng.

2.2 Cơ chế tác dụng

Đường tiêu hóa của con người là nơi cư trú của nhiều vi sinh vật, bao gồm vi khuẩn, vi khuẩn cổ, vi rút, nấm và động vật nguyên sinh. Hoạt động và thành phần của các vi sinh vật này (gọi chung là hệ vi sinh vật đường ruột, hệ vi sinh vật hoặc hệ vi sinh vật đường ruột) có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và bệnh tật của con người.

Bifidobacterium thường phát huy tác dụng ở đường tiêu hóa, nơi chúng có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột. Chúng có thể xâm chiếm tạm thời niêm mạc ruột của con người theo các mô hình mang tính cá nhân hóa cao, tùy thuộc vào hệ vi sinh vật cơ bản, chủng vi khuẩn có lợi và vùng đường tiêu hóa.

Bifidobacterium cũng có tác dụng đối với sức khỏe theo cơ chế không đặc hiệu, đặc hiệu theo loài và chủng cụ thể.

3 Chỉ định - Chống chỉ định của Bifidobacterium

3.1 Những ứng dụng trong lâm sàng của Bifidobacterium

Bifidobacterium có thể được bổ sung trong sản xuất thực phẩm (lên men bánh mì, sữa chua...), thực phẩm bổ sung, thực phẩm chức năng hay đôi khi trong những chế phẩm thuốc, mỹ phẩm.

3.2 Chống chỉ định

Những người có dị ứng hay mẫn cảm với Bifidobacterium thì không được sử dụng.

4 Liều dùng - Cách dùng của Bifidobacterium

4.1 Liều dùng 

Liều dùng tùy thuộc vào từng đối tượng hay hàm lượng Bifidobacterium trong các chế phẩm khác nhau, một số chế phẩm chứa Bifidobacterium có thể khuyến cáo liều dùng khoảng 4 mg mỗi ngày.

4.2 Cách dùng 

Bifidobacterium trong các chế phẩm men vi sinh thường sử dụng bằng đường uống.

==>> Xem thêm về hoạt chất: Antazoline chỉ định để điều trị viêm mũi dị ứng, viêm kết mạc dị ứng

5 Tác dụng không mong muốn của Bifidobacterium

Với số lượng lớn men vi sinh được tiêu thụ trên khắp thế giới, số ca nhiễm trùng cơ hội do men vi sinh được bán trên thị trường hiện nay là không đáng kể. Ví dụ, men vi sinh đã được sử dụng cho hàng nghìn trẻ sơ sinh, bao gồm cả một số trẻ sinh non mà không có một trường hợp nhiễm trùng huyết nào. Tuy nhiên, một số thử nghiệm lâm sàng về men vi sinh không được thiết kế để giải quyết thỏa đáng các câu hỏi về độ an toàn, để lại những khoảng trống về bằng chứng an toàn hiện có.

Tác dụng phụ của men vi sinh thường nhẹ và bao gồm các triệu chứng tiêu hóa tự khỏi, chẳng hạn như đầy hơi. Trong một số trường hợp, chủ yếu liên quan đến những người bị bệnh nặng hoặc bị suy giảm miễn dịch, việc sử dụng men vi sinh có liên quan đến nhiễm khuẩn huyết, nhiễm nấm huyết (nấm trong máu) hoặc nhiễm trùng dẫn đến bệnh nặng.

6 Tương tác thuốc của Bifidobacterium

Hiện chưa phát hiện các tương tác xảy ra khi sử dụng Bifidobacterium cùng với các thuốc hay thực phẩm chức năng khác. Tuy nhiên để an toàn hãy hỏi ý kiến dược sĩ, bác sĩ trước khi muốn dùng đồng thời Bifidobacterium với các thuốc, thực phẩm chức năng khác.

==>> Mời quý bạn đọc xem thêm: Artemisinin: Thuốc chống sốt rét - Dược Thư Quốc Gia Việt Nam 2022

7 Thận trọng khi sử dụng Bifidobacterium

Đối với những người có chức năng miễn dịch bị suy giảm hoặc mắc các bệnh tiềm ẩn nghiêm trọng khác, Tổ chức Tiêu hóa Thế giới (WGO) khuyên nên hạn chế sử dụng men vi sinh.

Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng, không dùng sản phẩm chứa Bifidobacterium khi đã hết hạn hay ẩm mốc, hư hại.

Bảo quản sản phẩm chứa Bifidobacterium tại nơi thoáng mát, tránh nhiệt độ và độ ẩm cao, để xa tầm tay trẻ nhỏ.

8 Các câu hỏi thường gặp về Bifidobacterium

8.1 Có nên sử dụng Bifidobacterium cho trẻ em không?

Bạn có thể sử dụng sản phẩm chứa Bifidobacterium cho trẻ nhỏ, tuy nhiên, nên chọn sản phẩm có khuyến cáo dùng cho trẻ và đọc kỹ hướng dẫn trước khi dùng, tránh dùng quá liều lượng đã được khuyến cáo.

Phụ nữ có thai và cho con bú có dùng được Bifidobacterium không?

Bạn nên lựa chọn sản phẩm chứa Bifidobacterium có khuyến cáo dùng cho phụ nữ có thai và cho con bú. Và nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng để được tư vấn cụ thể với từng trường hợp riêng.

9 Cập nhật thông tin về nghiên cứu mới của Bifidobacterium

 Probiotics giúp cắt giảm các mô mỡ trung tâm:

Một nghiên cứu cho thấy men vi sinh dường như giúp ích cho những người đang cố gắng giảm cân bằng cách giảm lượng mỡ ở trung tâm. Cụ thể, các chế phẩm sinh học dựa trên Lactobacillus đơn lẻ làm giảm tỷ lệ mỡ nội tạng (VAT) và mô mỡ dưới da (SAT), trong khi các chế phẩm sinh học dựa trên Bifodobacteria làm giảm VAT.

Khi phân tầng theo loại men vi sinh, Bifidobacteria đơn lẻ (DM, ‒4,49 cm² , 95% CI, ‒7,37 đến ‒1,61; p=0,002) và men vi sinh Lactobacillus đơn lẻ (DM, ‒3,84 cm² , 95% CI, ‒5,74 đến -1,93; p<0,001) có liên quan đến việc giảm đáng kể lượng mỡ ở trung tâm. Tuy nhiên, chế phẩm sinh học hỗn hợp không cho thấy tác dụng.

Các nhà nghiên cứu cho biết: “Chế phẩm sinh học được chứng minh là làm thay đổi hệ vi sinh vật, dẫn đến một môi trường thuận lợi, trong đó việc giảm cân và các thông số trao đổi chất được cải thiện”.

10 Các dạng bào chế phổ biến của Bifidobacterium

Bifidobacterium đã được bào chế ở dạng bột, cốm hay dạng viên...

Các sản phẩm có chứa hoạt chất Bifidobacterium trên thị trường có thể kể đến là: Triple Bifidus, Cốm vi sinh Oviotic, Probio-Tec Hilactyse, Men vi sinh Biodona, Cốm vi sinh Bifimed, Probio – 5, Flora Biotic Liquido, Tenbimus, Kenko Haru, BIFICURE, Optibac Probiotics, Bifibaby Drops, Pro – Lacto S, Actobim, Cốm Santafe, Kidlac, Bio Mama, Inbitex, GoldBee, Healthy Liver EVD, Bio Angel Tamin Plus, Men vi sinh Flevo5…

Hình ảnh sản phẩm chứa Bifidobacterium:

11 Tài liệu tham khảo

1. Tác giả: Chuyên gia NIH (Cập nhật tháng 08 năm 2019). Probiotics: What You Need To Know, NIH. Truy cập ngày 07 tháng 09 năm 2023.
2. Tác giả: Chuyên gia WebMD (Ngày đăng: Ngày 14 tháng 12 năm 2015). When Can Probiotics Help?, WebMD. Truy cập ngày 07 tháng 09 năm 2023.
3. Tác giả: Chuyên gia MIMS (Ngày đăng: Ngày 06 tháng 01 năm 2023). Probiotics help trim central adipose tissues, MIMS. Truy cập ngày 07 tháng 09 năm 2023.