Aescin (escin)

Bài viết này không nằm trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 lần xuất bản thứ 3

Aescin (escin) là một hỗn hợp Saponin có tác dụng chống viêm , co mạch và bảo vệ mạch máu được tìm thấy trong Aesculus hippocastanum (hạt dẻ ngựa). Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi tới quý bạn đọc các thông tin về hoạt chất Aescin.

1 Tác dụng của Aescin

Aescin có tên khác: Escin

Aescin là hoạt chất chính có từ cây hạt dẻ ngựa Aesculus hippocastanum (Hippocastanaceae), đã cho thấy bằng chứng thỏa đáng về tác dụng có ý nghĩa lâm sàng đối với bệnh suy tĩnh mạch mạn tính (CVI), bệnh trĩ và phù nề sau phẫu thuật. Trong một thử nghiệm có kiểm soát, aescin đã được chứng minh là có hiệu quả như liệu pháp nén như một phương pháp thay thế cho điều trị y tế đối với CVI. Lợi ích điều trị được hỗ trợ tốt bởi một số nghiên cứu thử nghiệm trên các mô hình động vật khác nhau, cho thấy các đặc tính chống phù nề, chống viêm và tĩnh mạch rõ ràng, chủ yếu liên quan đến cơ chế phân tử của tác nhân, cho phép cải thiện sự xâm nhập của các ion vào các kênh, do đó tăng sức căng tĩnh mạch trong cả điều kiện in vitro và in vivo. Các cơ chế khác, tức là giải phóng PGF(2) từ tĩnh mạch, đối kháng với 5-HT và histamin, làm giảm quá trình dị hóa của mucopolysacarit mô, tiếp tục nhấn mạnh các cơ chế hoạt động trị liệu khác nhau của aescin. Khả năng dung nạp của aescin rất tốt, trong điều trị nó mang lại lợi ích lâm sàng nhất định ở những bệnh nhân mắc các bệnh lý lâm sàng dẫn đến CVI, trĩ hoặc hình thành phù ngoại biên.

Cơ chế hoạt động: Aescin dường như tạo ra hiệu ứng thông qua một loạt các cơ chế. Nó tạo ra sự tổng hợp oxit nitric nội mô bằng cách làm cho các tế bào nội mô dễ thấm hơn với các ion Canxi và cũng tạo ra sự giải phóng prostaglandin F 2α. Các cơ chế khác có thể bao gồm đối kháng serotonin và đối kháng histamin và giảm dị hóa mucopolysacarit mô.

2 Công dụng - Chỉ định của Aescin

Aescin được chỉ định để sử dụng trong các trường hợp như:

• Điều trị các trường hợp thiểu năng tĩnh mạch mãn tính, giãn tĩnh mạch chân hay trĩ.
• Điều trị các trình trạng trong trường hợp bị viêm tĩnh mạch ở chân.
• Phòng ngừa và điều trị các trường hợp tụ máu, chống viêm, chống phù nề sau phẫu thuật hay chấn thương.

3 Chống chỉ định 

Chống chỉ định sử dụng Aescin cho các đối tượng như sau:

• Quá mẫn cảm với bất cứ thành phần nào của thuốc.
• Suy thận cấp.
• Phụ nữ có thai hoặc phụ nữ đang cho con bú.

4 Liều dùng và cách dùng Aescin

Cách sử dụng Aescin: Uống thuốc sau khi ăn và uống với nhiều nước.

Liều sử dụng Aescin:

• Liều dùng của người lớn: Uống 40mg/lần x 3 lần/ngày. Trong trường hợp sử dụng thuốc với mục đích phòng ngừa thì nên sử dụng trước khi phẫu thuật ít nhất là 16 giờ. Sau thời gian từ 2 đến 3 tháng điều trị, có thể duy trì liều là 40 mg/lần x 2 lần/ngày.
• Đối với người lớn tuổi: Không cần thiết phải điều chỉnh liều thuốc sử dụng.
• Trẻ nhỏ: Không khuyến cáo sử dụng thuốc Aescin.

5 Tác dụng không mong muốn 

Trong thời gian sử dụng thuốc Aescin sẽ có thể gặp một số tác dụng không mong muốn như phản ứng quá mẫn, gồm có cả nổi mề đay và rối loạn hệ tiêu hóa.

6 Tương tác thuốc

Sử dụng Aescin cùng với thuốc tránh thai sẽ làm giảm tác dụng của Aescin lên gấp đôi.

Sử dụng Aescin với thuốc chống đông máu sẽ làm giảm tác dụng của thuốc chống đông máu.

Kết hợp Aescin với kháng sinh thuộc nhóm Aminoglycosid sẽ làm tăng tác hại của Aminoglycosid lên thận.

Rượu, thuốc lá hay thức ăn có thể gây ra một vài tương tác nhất định với Aescin. Cần tham khảo qua chế độ ăn uống khi dùng thuốc Aescin từ bác sĩ. Không nên uống rượu khi đang dùng Aescin.

7 Bảo quản

Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo, thoáng mát, nhiệt độ dưới 30 độ C. Không để thuốc ở nơi có ánh nắng trực tiếp chiếu vào hoặc nơi có độ ẩm cao.

8 Thận trọng khi sử dụng

Cần kiểm tra chức năng của thận thường xuyên trong suốt thời gian sử dụng Aescin.

Không nên dùng nếu có tiền sử không dung nạp galactose, thiếu hụt men l-app lactase hoặc kém hấp thu Glucose – galactose.

Thận trọng khi sử dụng đối với bệnh nhân bị dị ứng hay mẫn cảm với thành phần của thuốc.

Phụ nữ có thai và bà mẹ đang cho con bú: Chống chỉ định sử dụng Aescin cho 2 đối tượng này.

Đối với người đang lái xe hay vận hành máy móc: Chưa có báo cáo nào nói đến Aescin gây ảnh hưởng cho đối tượng này. Nếu sử dụng hay hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi dùng.

9 Quá liều và cách xử trí

Quá liều: Các triệu ứng đe dọa tính mạng có thể bao gồm suy thận, sốc phản vệ. Các dấu hiệu và triệu chứng khi quá liều cấp tính của Aescin bao gồm nôn mửa, tiêu chảy, giãn đồng tử, thiếu sự phối hợp, tê liệt, co giật cơ bắp.

Xử trí: Nếu xuất hiện bất kỳ tác dụng quá liều nào khi dùng thuốc, thông báo ngay cho bác sĩ điều trị. Trong trường hợp nghiêm trọng, đến ngay cơ sở y tế để được can thiệp thích hợp.

10 Tài liệu tham khảo

1. Tác giả C R Sirtori (Đăng tháng 9 năm 2001). Aescin: pharmacology, pharmacokinetics and therapeutic profile, Pubmed. Truy cập ngày 21 tháng 06 năm 2023.

2. Chuyên gia Wikipedia. Aescin, Wikipedia. Truy cập ngày 21 tháng 06 năm 2023.