Aceclofenac

Bài viết này không nằm trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 lần xuất bản thứ 3

Aceclofenac là thuốc kháng viêm không steroid (NSAID). Với đặc tính giảm đau và kháng viêm, thuốc Aceclofenac được dùng trong điều trị triệu chứng của bệnh viêm khớp dạng thấp, viêm đốt sống dính khớp. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi tới quý bạn đọc các thông tin về hoạt chất Aceclofenac.

1 Aceclofenac là gì? Chondroitin có tác dụng gì?

Aceclofenac là thuốc chống viêm không steroid (NSAID). 

Dược lực học của thuốc Aceclofenac:

Aceclofenac là một NSAID ức chế cả hai dạng đồng phân của enzyme COX, một loại enzyme quan trọng liên quan đến dòng phản ứng viêm. Enzym COX-1 là enzym cấu thành liên quan đến sản xuất prostacyclin và chức năng bảo vệ niêm mạc dạ dày trong khi COX-2 là enzyme cảm ứng liên quan đến sản xuất chất trung gian gây viêm để đáp ứng với kích thích viêm. Aceclofenac thể hiện tính chọn lọc cao hơn đối với COX-2 (IC50 là 0,77uM) so với COX-1 (IC50>100uM), giúp thúc đẩy khả năng chịu đựng của dạ dày so với các NSAID khác. Chất chuyển hóa chính, 4'-hydroxyaceclofenac, cũng ức chế tối thiểu COX-2 với giá trị IC50 là 36uM. Mặc dù cơ chế tác dụng của aceclofenac được cho là chủ yếu phát sinh từ sự ức chế tổng hợp prostaglandin ( PGE2), aceclofenac cũng ức chế sản xuất các cytokine gây viêm, interleukin (IL-1β, IL-6) và các yếu tố hoại tử khối u (TNF). Người ta cũng báo cáo rằng aceclofenac cũng ảnh hưởng đến các phân tử kết dính tế bào từ bạch cầu trung tính. Aceclofenac cũng nhắm mục tiêu tổng hợp glycosaminoglycan và làm trung gian tác dụng bảo vệ thời gian.

Dược động học của thuốc Aceclofenac:

Hấp thụ: Aceclofenac được hấp thu nhanh chóng và hoàn toàn qua đường tiêu hóa và lưu hành chủ yếu dưới dạng thuốc không đổi sau khi uống. Nồng độ đỉnh trong huyết tương đạt được khoảng 1,25 đến 3 giờ sau khi uống và thuốc thâm nhập vào dịch khớp nơi nồng độ có thể đạt tới 60% nồng độ trong huyết tương. Không có sự tích lũy khi dùng liều thông thường, với nồng độ tối đa trong huyết tương (Cmax) và thời gian để đạt được nồng độ đỉnh trong huyết tương (Tmax) tương tự sau khi dùng liều đơn và liều đa.

Con đường loại bỏ: Con đường thải trừ chính là qua nước tiểu, trong đó thải trừ chiếm 70-80% độ thanh thải của thuốc. Khoảng 2/3 liều dùng được bài tiết qua nước tiểu, chủ yếu ở dạng aceclofenac glucuronid hóa và hydroxyl hóa. Khoảng 20% ​​liều dùng được bài tiết vào phân.

Khối lượng phân phối: Thể tích phân bố xấp xỉ 25 L.

Chuyển hóa: 4'-hydroxy aceclofenac là chất chuyển hóa chính được phát hiện trong huyết tương, tuy nhiên các chất chuyển hóa nhỏ khác bao gồm Diclofenac , 5-hydroxy aceclofenac, 5-hydroxy diclofenac và 4'-hydroxy diclofenac. Có khả năng quá trình chuyển hóa của aceclofenac được trung gian bởi CYP2C9.

Cơ chế hoạt động của thuốc:  

Thông qua ức chế COX-2, aceclofenac điều chỉnh giảm quá trình sản xuất các chất trung gian gây viêm khác nhau bao gồm prostaglandin E2 ( PGE2 ), IL-1β và TNF từ con đường axit arachidonic (AA). Sự ức chế IL-6 được cho là do diclofenac chuyển hóa từ aceclofenac qua trung gian. Hành động ức chế của các cytokine gây viêm làm giảm việc sản xuất các loại oxy phản ứng. Aceclofenac được chứng minh là giảm sản xuất oxit nitơ trong tế bào sụn khớp của con người. Ngoài ra, aceclofenac can thiệp vào sự kết dính của bạch cầu trung tính với nội mô bằng cách giảm biểu hiện của L-selectin (CD62L), là một phân tử kết dính tế bào biểu hiện trên tế bào lympho. Aceclofenac được đề xuất để kích thích quá trình tổng hợp glycosaminoglycan trong sụn xương khớp của con người, chất này có thể được trung gian thông qua tác dụng ức chế hoạt động và sản xuất IL-1. Các hiệu ứng bảo vệ thời gian được tạo ra bởi 4'-hydroxy aceclofenac ngăn chặn quá trình sản xuất promatrix metalloproteinase-1 và metalloproteinase-3 qua trung gian IL-1 và cản trở việc giải phóng proteoglycan từ tế bào chondrocytes.

2 Công dụng - Chỉ định của Aceclofenac

Aceclofenac được chỉ định làm giảm đau và kháng viêm với các trường hợp như:

• Viêm khớp mạn tính.
• Viêm khớp dạng thấp.
• Viêm cứng khớp đốt sống.

3 Chống chỉ định của Aceclofenac

Chống chỉ định sử dụng Aceclofenac cho những đối tượng sau:

• Bệnh nhân có tiền sử quá mẫn cảm hay dị ứng với aceclofenac.
• Bệnh nhân có tiền sử xuất huyết hoặc loét đường tiêu hóa tái phát.
• Bệnh nhân có tiền sử xuất huyết hoặc thủng đường tiêu hóa, liên quan đến việc điều trị bằng thuốc NSAID.
• Bệnh nhân từng có phản ứng quá mẫn với Ibuprofen, Aspirin hoặc các thuốc kháng viêm không steroid khác.

4 Đối tượng bị suy gan và suy thận.

Bệnh nhân bị suy tim sung huyết (NYHA II-IV), bệnh tim thiếu máu cục bộ, bệnh động mạch ngoại vi hoặc bệnh mạch máu não. 

Chảy máu tiến triển hoặc rối loạn đông máu.

Phụ nữ đang mang thai, đặc biệt là trong ba tháng cuối của thai kỳ.

5 Liều dùng và cách dùng Aceclofenac

Liều lượng sử dụng Aceclofenac thích hợp là từ 100 mg/lần x 2 lần/ngày.

Đối với người lớn tuổi và suy thận: Không cần điều chỉnh liều.

Bệnh nhân bị suy gan: 100mg/ngày.

Thuốc được bào chế dưới dạng viên nén nên sẽ sử dụng bằng đường uống.

Thời điểm uống thích hợp nhất là uống vào buổi sáng và buổi tối.

6 Tác dụng không mong muốn của Aceclofenac

7 Tương tác thuốc

Thuốc Aceclofenac 100 có thể tương tác với các thuốc khác như: 

• Làm tăng nguy cơ các tác dụng phụ nếu sử dụng đồng thời hai hoặc nhiều loại thuốc kháng viêm không steroid.
• Giảm tác dụng của thuốc điều trị tăng huyết áp.
• Tăng nguy cơ độc tính thận đối với thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế miễn dịch.
• Làm bệnh suy tim trở nên nghiêm trọng hơn, giảm tốc độ lọc cầu thận khi dùng thuốc điều trị suy tim sung huyết.
• Giảm thải trừ lithi.
• Tăng nồng độ Methotrexate.
• Giảm tác dụng Mifepristone.
• Tăng nguy cơ loét, xuất huyết tiêu hóa khi dùng thuốc corticosteroids.
• Tăng tác dụng của thuốc chống đông.
• Tăng nguy cơ co giật nếu dùng chung thuốc Aceclofenac 100 với thuốc kháng sinh nhóm quinolon.
• Tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa đối với thuốc kháng tiểu cầu và ức chế chọn lọc thu hồi serotonin.
• Tăng độc tính máu với zidovudin.
• Tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ và dẫn đến xuất huyết tiêu hóa nếu dùng chung với thuốc kháng viêm không steroid khác.

8 Bảo quản

Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo, thoáng mát, nhiệt độ dưới 30 độ C. Không để thuốc ở nơi có ánh nắng trực tiếp chiếu vào hoặc nơi có độ ẩm cao.

9 Thận trọng khi sử dụng

Thận trọng khi sử dụng thuốc Aceclofenac đối với bệnh nhân quá mẫn cảm hay dị ứng với thuốc.

Đối tượng có tiền sử hay nghi ngờ bị loét tiêu hóa, xuất huyết hệ tiêu hóa và đối tượng bị suy thận nặng và vừa.

Đối tượng bị suy gan cần phải theo dõi chặt chẽ nếu sử dụng thuốc  Aceclofena.

Người bị suy thận nhẹ, suy tim, người cao tuổi khi dùng thuốc Aceclofenac cần được theo dõi, giám sát cẩn thận vì thuốc có thể gây suy thận, nên dùng thuốc với liều thấp nhất và chức năng thận phải được theo dõi thường xuyên.

Người bị rối loạn chuyển hóa porphyrin ở gan dùng thuốc Aceclofenac có thể làm kích hoạt bệnh.

Thuốc có thể gây buồn ngủ, rối loạn thị giác, mệt mỏi, choáng váng nên cần thận trọng khi sử dụng cho người đang lái xe hay vận hành máy móc.

Thuốc có thể gây co thắt phế quản nên cần thận trọng khi sử dụng đối với người bị hen phế quản hoặc có tiền sử bị.

Phụ nữ đang mang thai hoặc đang có ý định có thai không được dùng thuốc Aceclofenac vì làm giảm khả năng sinh sản. Phụ nữ đang điều trị hiếm muộn, khó thụ thai cần ngưng dùng thuốc.

Bà mẹ đang cho con bú: Cần cân nhắc việc sử dụng thuốc Aceclofenac vì thuốc có thể bài tiết vào sữa mẹ (nồng độ thấp).

10 Tài liệu tham khảo

1. Chuyên gia Pubchem. Aceclofenac, Pubmed. Truy cập ngày 19 tháng 06 năm 2023.

2. Tác giả M Dooley, C M Spencer và C J Dunn. Aceclofenac: a reappraisal of its use in the management of pain and rheumatic disease, Pubmed. Truy cập ngày 19 tháng 06 năm 2023.

2. Tác giả Giovanni Iolascon, Sergio Giménez 2 và Dorottya Mogyorósi. A Review of Aceclofenac: Analgesic and Anti-Inflammatory Effects on Musculoskeletal Disorders, Pubmed. Truy cập ngày 19 tháng 06 năm 2023.