5-Amino Levulinic Acid (5-ALA)

Bài viết này không nằm trong Dược thư quốc gia Việt Nam 2022 lần xuất bản thứ 3

Axit 5-aminolevulinic (5-ALA), được tạo ra trong ty thể, là sản phẩm đầu tiên của con đường tổng hợp porphyrin. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết về hoạt chất Axit 5-aminolevulinic (5-ALA).

1 Giới thiệu về Axit 5-aminolevulinic

Axit 5-aminolevulinic (5-ALA), được tạo ra trong ty thể, là sản phẩm đầu tiên của con đường tổng hợp porphyrin. Hơn nữa, 5-ALA là tiền chất của heme, chất có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa năng lượng hiếu khí. Tuy nhiên, lượng 5-ALA được sản xuất giảm dần theo độ tuổi. 5-ALA là một axit amin tự nhiên có số lượng rất nhỏ trong nhiều loại thực phẩm khác nhau, bao gồm ớt xanh (0.23 mg/kg), cà chua (0.13 mg/kg), chuối (0.4 mg/kg), bạch tuộc (1mg/kg) và thịt bò xay (0.13 mg/kg).

Trước đây, 5-ALA đã được sử dụng trong nhiều năm ở liều tương đối cao (1000 đến 2000 mg/ngày) ở liều đơn cho liệu pháp quang động và miễn dịch huỳnh quang khối u. 5-ALA ở liều thấp (từ 2,5 đến 50 mg/ngày) hiện đang được sử dụng trong thực phẩm bảo vệ sức khỏe, mỹ phẩm.

2 Ứng dụng của Axit 5-aminolevulinic trên lâm sàng

2.1 Liệu pháp quang động

Liệu pháp quang động điều trị ung thư là liệu pháp ánh sáng không thông thường để điều trị ung thư.

Liệu pháp quang động, còn được gọi là PDT, sử dụng các loại thuốc nhạy sáng (5-ALA, Foscan, Metvix, Tookad, WST09, WST11, Photofrin và Visudyne) được kích hoạt bởi ánh sáng từ một bước sóng cụ thể, thường là màu đỏ hoặc hồng ngoại, trên biểu đồ quang phổ ánh sáng. Tùy thuộc vào loại ung thư được điều trị, các loại thuốc được dùng khác nhau. Liệu pháp quang động là một phương pháp điều trị thay thế đã được chứng minh cho nhiều loại ung thư. Lượng liều 5-ALA được sử dụng trong PDT là 20 mg/kg, hoặc khoảng 1000 đến 2000 mg, một ngày.

Trong những năm gần đây, việc sản xuất 5-ALA rất khó khăn và tốn kém. Sử dụng 5-ALA để điều trị ung thư là phương pháp thay thế được ưa chuộng hơn so với xạ trị ion hóa do những rủi ro liên quan đến phơi nhiễm phóng xạ.

2.2 Ổn định đường huyết

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng 5-ALA làm tăng quá trình chuyển hóa năng lượng hiếu khí, đặc biệt là hoạt động của cytochrome c oxidase cũng như biểu hiện protein trong ty thể. 5-ALA cũng gây ra biểu hiện heme oxygenase-1 [HO-1], một loại enzyme giới hạn tốc độ trong quá trình chuyển hóa heme, trong thận và trong các tế bào nuôi cấy. 5-ALA tạo ra các sản phẩm bảo vệ tế bào như bilirubin và carbon monoxide và đã được chứng minh là có vai trò trong việc làm giảm tình trạng tăng đường huyết ở một số mô hình bệnh tiểu đường.

2.3 Chống oxy hóa

Việc bổ sung 5-ALA có thể cải thiện sự cân bằng oxy hóa khử trong quá trình tập thể dục nhịp điệu cường độ cao, điều này có thể ngăn ngừa sự suy giảm hiệu suất và cải thiện khả năng phục hồi sau đó. Do đó, việc bổ sung 5-ALA hàng ngày có thể giúp cải thiện điều kiện thể thao. Cần có nhiều nghiên cứu hơn để khẳng định vấn đề này.

3 Chế phẩm trên thị trường

Một số chế phẩm trên thị trường có chứa 5-ALA như ALA-Bio,...

4 Tài liệu tham khảo

Tác giả Tsutomu Namikawa và cộng sự (Ngày đăng 7 tháng 8 năm 2015). Clinical applications of 5-aminolevulinic acid-mediated fluorescence for gastric cancer, NCBI. Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2024.

Tác giả Yuta Nakamura và cộng sự (Ngày đăng tháng 2 năm 2023). Pilot Trial on the Effect of 5-Aminolevulinic Acid on Glucose Tolerance in Patients with Maternally Inherited Diabetes and Deafness, NCBI. Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2024.

Tác giả Norio Saga và cộng sự (Ngày đăng năm 2024). The Impact of 5-Aminolevulinic Acid Supplementation on Redox Balance and Aerobic Capacity, NCBI. Truy cập ngày 29 tháng 6 năm 2024.