Vẹm Xanh (Perna viridis)

Vẹm xanh là một loài động vật thâm mềm hai mảnh vỏ có giá trị dinh dưỡng và giá trị kinh tế cao. Trong y học, vẹm xanh đã được sử dụng nhiều như một nguồn nguyên liệu quan trọng cho các thuốc, thực phẩm bổ sung có lợi cho xương khớp. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc một số thông tin về Vẹm xanh.

1 Con vẹm là con gì? Con vẹm xanh tiếng Anh là gì?

Vẹm xanh có tên khoa học là Perna viridis (Linnaeus,1758) thuộc động vật thân mềm hai mảnh vỏ (Bivalvia) là một trong những nguồn lợi quan trọng của nhiều quốc gia trên thế giới.

Con vẹm xanh có tên tiếng Anh là Green mussel.

Theo thống kê của FAO (1996), sản lượng vẹm trên thế giới năm 1987 đạt 11.242 tấn. Ở Việt Nam, vẹm cũng là đối tượng được khai thác mạnh. Trong những năm 1980, ở đầm Nha Phu (Khánh Hòa) vẹm xanh có thể khai thác được từ 30 - 35 tấn/năm (Nguyễn Chính, 1996). 

2 Phân bố

Vẹm xanh sống ở cửa sông và vùng eo vịnh, phân bố rộng rãi ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương

3 Sinh sản và phát triển

Một nghiên cứu đã chỉ ra, vẹm xanh có chu kỳ sinh sản hàng năm được liên kết chặt chẽ  và bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi theo mùa của một loạt các yếu tố như môi trường, thức ăn, hàm lượng axit béo và lipid tuyến sinh dục

Vào khoảng tháng 10 đến tháng 1 năm sau, sự phát triển và trưởng thành của tuyến sinh dục được kích hoạt bởi một loạt các điều kiện môi trường, chẳng hạn như nhiệt độ giảm và tốc độ dòng chảy cùng với độ mặn của nước,  chất dinh dưỡng và sinh vật phù du tăng lên - nguồn cung cấp lipid và acid béo quan trọng, tích lũy trong tuyến sinh dục trong giai đoạn phát triển, và cuối cùng được chuyển thành giao tử khi vẹm đã trưởng thành.

Từ tháng 2 đến tháng 4, vẹm xanh bắt đầu sinh sản, tinh trùng và trứng trưởng thành được giải phóng, hàm lượng lipid của tuyến sinh dục giảm và tuyến sinh dục đạt đến trạng thái không hoạt động.

Từ tháng 5 đến tháng 9, vẹm xanh rơi vào giai đoạn nghỉ ngơi

4 Thành phần hóa học

Nghiên cứu hiện tại báo cáo thành phần sinh hóa của Perna viridis từ bờ biển phía tây nam Ấn Độ.

Tỷ lệ axit amin thiết yếu và không thiết yếu cân bằng (0,7:1,1) cùng với lượng vitamin, chất dinh dưỡng khoáng chất và hàm lượng cholesterol thấp tối ưu và cân bằng đặc trưng cho vẹm xanh.

Tỷ lệ axit béo không bão hòa đa n -3/ n -6 của vẹm xanh được tìm thấy là 3,7:5,3 và do đó có thể đóng vai trò là một giải pháp thay thế để cân bằng lượng axit béo n -6 hấp thụ cao hơn. Khả năng nhặt gốc oxy hóa cao (24–32%) và tổng số phenolic (2–5 mg GAE −1 ) cho thấy tiềm năng dinh dưỡng của Vẹm xanh. 

5 Công dụng

5.1 Con vẹm xanh có độc không?

Vẹm xanh có thành phần dinh dưỡng đa dạng, cân bằng, là một món ăn ngon miệng, bổ dưỡng. Có thể chế biến các món ăn như vẹm xanh hấp xả, vẹm xanh nướng mỡ hành, vẹm xanh nướng phomai...

Đây là loại hải sản lành tính và hoàn toàn không độc, không gây hại cho cơ thể. Tuy nhiên, do thức ăn của vẹm xanh đôi khi có cả tảo độc, nên chất độc có thể tích tụ trong mô nội tạng. Hơn nữa, nếu ăn một lượng quá nhiều, cũng sẽ có nguy cơ gây hại đến cơ thể.

5.2 Y học cổ truyền

Các chất bổ sung từ động vật có vỏ đã được sử dụng làm phương thuốc truyền thống cho bệnh viêm khớp, đặc biệt là bởi người Maori bản địa ở New Zealand. 

5.3 Các nghiên cứu hiện đại

Các nghiên cứu in vitro chứng minh hoạt động chống viêm thông qua ức chế chuyển hóa arachidonate và giảm sự hình thành leukotrienes và prostaglandin. Điều chế in vitro của leukotrienes, cytokine và immunoglobulin đã được chứng minh. Những tác dụng như vậy, cũng như sự ức chế các enzym lipoxygenase và cyclooxygenase, chủ yếu là do hàm lượng axit béo không bão hòa đa

Ngoài ra, sự đóng góp của hàm lượng Chondroitin sulfat, một thành phần chính của chất nền sụn và hoạt dịch, cũng được quan tâm

Chiết xuất vẹm xanh có thể có công dụng như liệu pháp bổ sung, bởi vì một số nghiên cứu báo cáo tác dụng giảm đau

Chiết xuất vẹm xanh còn ức chế sản xuất leukotriene, đây là chất trung gian gây viêm đường thở trong bệnh hen suyễn gây co thắt phế quản và tăng tiết chất nhầy và tính thấm của vi mạch, cho phép các tế bào viêm (ví dụ bạch cầu ái toan, bạch cầu trung tính) xâm nhập vào đường thở.

6 Tài liệu tham khảo

• Tác giả:Kajal Chakraborty và cộng sự (Ngày đăng: ngày 20 tháng 07 năm 2016). Nutritional and Antioxidative Attributes of Green Mussel (Perna viridis L.) from the Southwestern Coast of India, Journal of Aquatic Food Product Technology. Truy cập ngày 14 tháng 07 năm 2023.
• Tác giả: Bùi Quang Nghị - Viện Hải dương học (Ngày đăng: năm 2012). ĐẶC ĐIỂM SINH TRƯỞNG CỦA VẸM XANH Perna viridis (Linnaeus, 1758) TRONG KHU VỰC NUÔI TÔM HÙM LỒNG Ở VÙNG XUÂN TỰ, VẠN NINH, KHÁNH HÒA, Tuyển Tập Nghiên Cứu Biển, 2012, XVIII: 98 - 107. Truy cập ngày 14 tháng 07 năm 2023.
• Tác giả: Md Asaduzzaman và cộng sự (Ngày đăng: ngày 15 tháng 11 năm 2019). Reproductive Biology and Ecology of the Green Mussel Perna viridis: A Multidisciplinary Approach, MDPI. Truy cập ngày 14 tháng 07 năm 2023.
• Tác giả: Chuyên gia Drugs (Cập nhật: ngày 20 tháng 02 năm 2023). New Zealand Green-Lipped Mussel, Drugs.com. Truy cập ngày 14 tháng 07 năm 2023.