Vân Mẫu

Vân mẫu được biết đến là chất dùng trong các bài thuốc điều trị chứng mệt mỏi, chóng mặt,  động kinh , hội chứng cảm lạnh mãn tính , sưng và đau ở vết loét và vết thương. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy xin gửi đến bạn đọc những thông tin chi tiết về dược chất này.

1 Giới thiệu về Vân Mẫu

Vân mẫu hay còn gọi là đá vân mẫu, vân mẫu thạch, tiếng trung là 云母石, là một loại Muối Khoáng Silicat tự nhiên.

1.1 Đặc điểm dược chất

Vân mẫu có cấu tạo dạng phiến, có từ vài đến hàng chục lớp xếp chồng lên nhau, kích thước khác nhau, không màu, trong suốt hoặc trắng, có ánh ngọc trai hoặc thủy tinh. Nó có kết cấu dai, có thể bóc thành từng lớp mỏng, vảy mịn, trong suốt và đàn hồi. Có mùi, không vị.

1.2 Nguồn gốc

Vân mẫu có nguồn gốc và được sản xuất chủ yếu ở các tỉnh Trung Quốc như Nội Mông, Tây táng, Liêu Ninh, Cát Lâm, Vân Nam, Sơn Đông, Sơn Tây, Giang Tô, Chiết Giang, Hồ Nam, Hồ Bắc, An Huy, Giang Tây và những nơi khác.

2 Công dụng của Vân Mẫu

2.1 Tính vị

Theo sách Thần Nông Bản Thảo Kinh viết, dược chất có vị cam, tính bình. Đông y cho rằng, văn mẫu màu trắng, thuộc Kim, quy về phế kình. 

2.2 Tác dụng

Vân mẫu có tác dụng trong điều trị các bệnh về da liễu, còn có thể cải thiện triệu chứng da không có cảm giác, tiêu trừ chứng cảm mạo toàn thân lúc nóng, lúc lạnh, giống như triệu chứng say tàu xe. Bên cạnh đó, dược chất giúp tiêu trừ những nguyên nhân gây bệnh trong môi trường sống. Với lợi ích quan trọng cho ngũ táng, điều hòa chức năng của tạng phủ, giúp bồi bổ cơ thể,  táng cường khả năng tỉnh dục ở nam giới và bổ thận cường tỉnh. Dùng lâu ngày giúp cho cơ thể nhanh nhẹn, hoạt bát, kéo dài tuổi thọ.

Vân mẫu còn có thể trị chứng bệnh do phong hàn gây ra, như: Họ lao, hen suyễn, nôn ra máu, ho ra máu. Bởi vì, phối chủ về phần da toàn thân, cho nên văn mẫu có tác dụng cầm máu, giúp lên da non. Đồng thời dược chất có vị ngọt quy tỷ kình, tỷ làm chủ cơ bắp trên cơ thể, cho nên có tác dụng loại bỏ cơ thịt bị lão hóa, thúc đẩy cơ bắp phát triển. Bởi vì, phối chủ về khí, tý là nguồn sinh hóa khí huyết, vân mẫu có tác dụng bổ phế, tỳ, nên tự nhiên khí huyết sẽ tràn trề, tà khí bị đẩy lùi, tình lực sung mãn... Ngoài ra, vì vẫn mẫu sáng bóng như gương, cho nên Bản kinh còn viết có tác dụng làm sáng mắt.

Ngoài ra, vẫn mẫu còn có tác dụng điều trị bệnh trĩ, trị vết thương do kim loại gây nên, vết thương nhẹ cho đến vết thương nặng, bệnh kiết lỵ, bệnh điên.... cũng có thể điều trị phát ban, ra mồ hôi. Người xưa cho rằng, vị thuốc này có tác dụng điều trị ngũ lao thất thương, trị bệnh kiết lỵ, dùng nhiều giúp dung nhan tươi tắn, trí óc minh mẫn. Ngoài ra, trong Bản thảo cương mục còn ghi: Vân mẫu chống thối rữa, cho vân mẫu vào trong quan tài có thể giúp cho dung nhan người chết nhiều năm không thay đổi.

3 Một số bài thuốc từ Vân Mẫu

3.1 Bài thuốc trị đau đầu, tiêu đờm

Bột vẫn mẫu 62g (đã qua bào chế). Hoàng Kỳ 31g. Các vị thuốc trên nghiền thành bột, sau đó đun thành canh để uống, hoặc ngậm.

3.2 Bài thuốc trị chứng tiêu chảy ở trẻ

Dùng 15g bột vẫn mẫu ăn cùng cháo trắng.

4 Đôi nét về văn hóa mai táng của người Trung Hoa

Tục mai táng người chết của dân tộc Trung Hoa phát triển đồng thời với sự ra đời của nền văn minh Hoa Hạ. Từ việc mai táng dưới hám của những người sống trong các hang động ở thời kỳ đồ đá cũ, đến việc mai táng nơi mộ táng. công cộng ở những nơi còn sót lại của vùng Ngưỡng Thiều ở thời kỳ đồ đá mới. Tiếp đến các giai đoạn sau là những ngôi mộ với quy mô đồ sộ, lăng mộ của các bậc đế vương với đồ vật tùy táng khiến cho văn hóa mai táng còn lưu giữ đến ngày nay.

Sau khi mai táng xuất hiện như một tập tục nghỉ lễ, từ việc lựa chọn các hình thức mai táng, dụng cụ mai táng, vùng đất mai táng đến chủng loại và số lượng của các đồ vật tùy táng, đều phản ánh sự coi trọng việc mai táng của người xưa. Trong các ngôi mộ của người xưa đều đặt số lượng lớn các đồ trang sức, khí cụ, còn gọi là đồ tùy táng cho người chết; việc mai táng vương hầu quý tộc còn sử dụng lăng tẩm, mộ huyệt, bia mộ, điêu khắc, trạm trổ, bia đá... phản ánh thân phận cao quý, đồng thời thể hiện sự kỳ vọng được hưởng vinh hoa sau khi chết. Có ngôi mộ còn treo những bức tranh vẽ người trong mộ đang bay lên trời, nguyện cho người qua đời được đắc đạo thành tiên. Trong một số quan tài còn đặt nhiều loại dược liệu khô chống thối rữa, hi vọng người sau khi chết dung nhan vẫn không thay đổi. Trong những ngôi mộ được khai quật sau này, khi mở huyệt mộ người ta thấy dung mạo người chết vẫn nguyên vẹn, điều này đã vén bức màn bí mật về sự kỳ diệu thuật ướp xác của người xưa. Hơn nữa, họ còn sử dụng nhiều loại dược liệu khô chống mục nát cho quan tài. Trong đó vân mẫu được sử dụng nhiều nhất.

5 Tài liệu tham khảo

Sách Thần Nông Bản Thảo Kinh (Xuất bản năm 2021). Vân mẫu, trang 18-19. Truy cập ngày 12 tháng 12 năm 2023.