Sâm Tố Nữ (Pueraria mirifica)

Sâm tố nữ được biết đến khá phổ biến với công dụng chống lão hóa, đem lại sắc xuân cho nữ giới. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin chi tiết về Sâm tố nữ.

1 Giới thiệu về cây Sâm tố nữ

Sâm Tố Nữ còn có tên gọi khác là Sắn dây củ tròn.

Tên khoa học của Sâm tố nữ là Pueraria mirifica, thuộc họ Đậu (Fabaceae).

1.1 Đặc điểm thực vật

Sâm tố nữ là loài cây leo thân gỗ lâu năm, có chiều dài lên tới 10m với rễ củ trông giống như một chuỗi các củ hình tròn với nhiều kích cỡ khác nhau nối với củ tiếp theo thông qua một rễ nhỏ và mọc khắp toàn bộ chiều dài của rễ. Rễ củ của nó chứa các hạt tinh bột tròn và trắng (đường kính 3–5μm). Hình dạng và kích thước của rễ củ rất đa dạng và phụ thuộc vào môi trường mà chúng được trồng và di truyền của chúng. Một rễ củ nặng từ 60–100kg. Lá kép, mọc so le bao gồm 3 lá chét có phiến nguyên hoặc xẻ thùy, màu xanh lục, hình tim hoặc bầu dục, có đầu nhọn; gân hình lông chim, gân giữa nổi rõ ở mặt dưới. 

Hoa có màu tím xanh với chùm hoa dài (tối đa 30cm), hơi giống hoa đậu. Cây ra hoa từ tháng 2 đến tháng 3 và tạo quả vào tháng 4. Quả rộng 7mm và dài 3cm, có lông và khi trưởng thành có màu nâu, phẳng và chứa tới 3–5 hạt.

1.2 Thu hái và chế biến

Bộ phận dùng: Rễ củ.

Rễ củ được thu hái vào khoảng tháng 10-12, rửa sạch, thái lát rồi phơi hoặc sấy khô.

1.3 Đặc điểm phân bố

Sâm tố nữ có nguồn gốc từ Thái Lan, hiện có mặt tại nhiều nước châu Á như Myanma, Ấn Độ… Tại Việt Nam, cây có ở Sơn La, Yên Bái, Tuyên Quang và một số vùng núi của Thanh Hóa và Nghệ An.

2 Thành phần hóa học

Rễ củ khô và dạng bột của Sâm tố nữ chứa ít nhất 17 hợp chất hóa học có hoạt tính sinh học estrogen, thường được chia thành ba nhóm: 

• Teniso Flavonoid như genistin, genistein, daidzein, daidzin, kwakhurin, kwakhurin hydrat, tuberosin, puerarin, mirificin và puemiricarpen. 
• Nhóm coumestan bao gồm coumestrol, mirificoumestan, mirificoumestan glycol và mirificoumestan hydrat. 
• Nhóm có chromen, chẳng hạn như miroestrol, deoxymiroestrol và isomiroestrol. 

Tất cả những chất này là Phytoestrogen có cấu trúc tương tự như cấu trúc của 17-estradiol. Miroestrol, phytoestrogen có hoạt tính estrogen cao nhất trong số tất cả những chất được phân lập từ Sâm tố nữ, được coi là tương tự như Estriol, là estrogen an toàn nhất cho con người. Hơn nữa, Sâm tố nữ đã được báo cáo là có chứa phytoestrogen như β-sitosterol, stigmasterol, campesterol, cũng như spinasterol không phải phytoestrogen gây độc tế bào. Puerarin có thể chiếm khoảng một nửa tổng hàm lượng isoflavon của Sâm tố nữ, với lượng genistin và daidzin thấp hơn, tất cả đều là các dạng glycoside có thể bị thủy phân một phần trong ruột bằng cách phân cắt liên kết C-glycosyl để tạo ra các dạng aglycoside tương ứng: genistein và daidzein.

3 Sâm tố nữ có tác dụng gì?

3.1 Làm giảm các triệu chứng mãn kinh

Một trong những chất phytochemical chính được tìm thấy trong Pueraria mirifica là một loại hóa chất bắt chước hormone estrogen. Được gọi là phytoestrogen, chúng có nhiều trong cây và các chất bổ sung thảo dược của nó thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng của thời kỳ mãn kinh do tác dụng mạnh của estrogen.

Do thời kỳ mãn kinh, mức độ estrogen trong cơ thể giảm dẫn đến các triệu chứng khó chịu. Bổ sung Sâm tố nữ cho thấy sự cải thiện trong các triệu chứng giai đoạn mãn kinh như bốc hỏa, khô âm đạo, khó chịu, kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh.

3.2 Hỗ trợ sức khỏe âm đạo

Sâm tố nữ có thể là một liệu pháp tại chỗ hiệu quả để tăng cường sức khỏe của mô âm đạo và điều trị chứng khô âm đạo.

Một nghiên cứu đã đánh giá hiệu quả của gel chứa 1% Kwao Krua trên mô âm đạo. Gel bôi tại chỗ cải thiện đáng kể sức khỏe của mô, độ pH và màu da. Khi so sánh với các loại kem estrogen, kem Kwao Krua có xu hướng nổi bật là hiệu quả hơn trong việc điều trị các tình trạng như khô âm đạo và kích ứng âm đạo. Nó cũng được biết là tốt cho phụ nữ sau khi sinh con và cả những phụ nữ có quan hệ tình dục thường xuyên trong việc giúp các mô âm đạo phục hồi và chữa lành.

3.3 Thúc đẩy mật độ xương

Thiếu estrogen có thể dẫn đến mất xương, đặc biệt là ở phụ nữ mãn kinh hoặc sau mãn kinh và việc bổ sung Sâm tố nữ đã cho thấy cải thiện mật độ xương và cũng ngăn ngừa loãng xương.

3.4 Tăng cường hoạt động chống oxy hóa

Chất chống oxy hóa là các hợp chất hóa học làm giảm mức độ căng thẳng và tổn thương do oxy hóa trong cơ thể bạn, những thứ có thể gây ra bệnh tật.

Một số nghiên cứu về ống nghiệm cho thấy Sâm tố nữ có thể có đặc tính chống oxy hóa và nó cũng giúp tăng cường chức năng của các chất chống oxy hóa khác có trong cơ thể.

3.5 Tác dụng chống ung thư 

Một lợi ích sức khỏe khác của Sâm tố nữ là khả năng làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư và khối u.

Một số nghiên cứu về ống nghiệm cho thấy cây và các hợp chất phytoestrogen của nó có thể ức chế sự phát triển của một số tế bào ung thư vú. Một hóa chất thực vật gọi là miroestrol được tìm thấy trong cây đã được phát hiện có tác dụng bảo vệ ung thư trong các thử nghiệm trên chuột.

3.6 Tăng cường sức khỏe tim mạch 

Sâm tố nữ cũng có thể có lợi cho sức khỏe tim mạch của bạn, đặc biệt là vì sức khỏe tim mạch có thể bị ảnh hưởng do giảm nồng độ estrogen trong và sau thời kỳ mãn kinh.

Estrogen tham gia vào quá trình chuyển hóa chất béo và đường trong cơ thể bạn. Nồng độ estrogen giảm có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch của bạn, chẳng hạn như cholesterol cao hơn, tăng viêm và tăng cân.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bổ sung Pueraria mirafica giúp giảm mức cholesterol và ngăn ngừa các bệnh tim mạch. 

3.7 Hỗ trợ sức khỏe não bộ

Estrogen đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì một bộ não và hệ thần kinh khỏe mạnh. Các nghiên cứu cho thấy các hợp chất estrogen có trongKwao Krua có thể bảo vệ chống lại tổn thương não và hệ thần kinh có thể xảy ra do giảm nồng độ estrogen. Miroestrol được tìm thấy trong cây đã cho thấy giảm đáng kể sự suy giảm tinh thần và căng thẳng oxy hóa trong mô não ở những người tiêu thụ nó.

4 Sử dụng Sâm tố nữ trong y học

4.1 Sử dụng truyền thống

Củ Sâm tố nữ có tính bình, vị ngọt, cay, quy vào kinh tỳ và vị. Trong sử dụng truyền thống tại Thái Lan, cây có nhiều ứng dụng, nhất là do tác dụng trẻ hóa của nó ở phụ nữ mãn kinh và mãn dục nam. Liều lượng thông thường của Sâm tố nữ đối với phụ nữ và nam giới là khoảng một mảnh có kích thước hạt tiêu, tương đương với khoảng 5 mg/kg thể trọng, được uống một lần một ngày vào ban đêm. Sâm tố nữ được sử dụng như một tác nhân chống lại làn da nhăn với mất trí nhớ, tăng năng lượng và sức sống, cung cấp các chuyển động cơ thể phản xạ tốt hơn, tăng lưu thông máu và giảm bớt các rối loạn giấc ngủ. Người Thái cũng sử dụng nó để phục hồi tóc đen, thúc đẩy sự thèm ăn và tăng tuổi thọ của họ. 

4.2 Sử dụng trong y học hiện đại

Gần đây, nó đã được sử dụng phổ biến để giảm bớt các triệu chứng của quá trình lão hóa và thiếu hụt estrogen, chẳng hạn như ngực chảy xệ, da nhăn, mất xương và bạc tóc. Hiện tại, chiết xuất Sâm tố nữ đã được đưa vào các sản phẩm mỹ phẩm, bổ sung chế độ ăn uống và dược phẩm.

5 Tài liệu tham khảo

1. Tác giả Suchinda Malaivijitnond (Ngày đăng 31 tháng 3 năm 2012). Medical applications of phytoestrogens from the Thai herb Pueraria mirifica, PubMed. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2023. 

2. Chuyên gia của Thailand Medical News (Ngày đăng 19 tháng 5 năm 2019). Medical Benefits of Kwao Krua (Pueraria mirifica) For Women, Thailand Medical News. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2023.