Râu Hùm (Tacca chantrieri André)

Râu hùm được biết đến khá phổ biến với công dụng chữa lao phổi, viêm loét dạ dày, viêm gan, huyết áp cao và đau dạ dày. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin chi tiết về Râu hùm.

1 Râu hùm là gì? Giới thiệu về cây Râu hùm

Tacca chantrieri André là tên khoa học của loài cây được biết đến với cái tên phổ biến là Râu hùm hay Củ dòm. Loài cây này thuộc họ Taccaceae và có đặc điểm là có rễ phình to giống như những sợi dây chuyền.

1.1 Đặc điểm thực vật

Cây thảo này có tuổi thọ lâu dài, cao khoảng 50-80cm. Thân mềm dẻo, có nhiều khúc; các lá xanh tươi được đặt thẳng trên thân, có hình dạng trái xoan nhọn, dài khoảng 25-60cm, rộng 7-20cm, màu lục đậm, với mép nguyên và những đường viền sóng vô cùng độc đáo. Cuống lá dài 10-30cm.

Hoa của cây này mọc tụ tập thành tán, có màu tím đen và nằm trên một cành thẳng hay cong, dài 10-15cm. Tán hoa có 4 lá bắc màu tím nâu, hình dạng trái xoan với đầu nhọn, trong khi các lá bắc bên trong lại hơi thuôn dài ở gốc. Những sợi bất thụ dài đến 25cm. Hoa có cuống dài và 6 nhị, bầu dưới có lối đính noãn bên trong. Quả của cây không mở tự nhiên, hạt của chúng có 3 cạnh và có màu đỏ tím.

Xem thêm dược liệu khác tại đây: Cây Râu mèo - Vị thuốc trị sỏi thận, sỏi tiết niệu hiệu quả

1.2 Thu hái và chế biến củ Râu hùm

Cây Râu hùm là loại cây có thân rễ được sử dụng để làm thuốc. Thân rễ của cây có tên khoa học là Rhizoma Tacca Chantrieri, và có thể được thu hái quanh năm. Sau khi thu hái, thân rễ cần được làm sạch và khô để sử dụng.

1.3 Đặc điểm phân bố

Râu hùm là một loài cây bản địa của khu vực Châu Á và các đảo Thái Bình Dương, thường được tìm thấy mọc hoang dại ven suối, dưới tán rừng ẩm núi đất và núi đá vôi. Cây này có thể sinh sản bằng cách giống hạt hoặc giống thân rễ, và ra hoa vào tháng 7-8, thường có quả vào tháng 9-10. Ngoài Việt Nam, Râu hùm còn được tìm thấy ở Malaixia, Thái Lan, Campuchia, Lào, Trung Quốc, Mianma, Ấn Độ. Trong nước, loài cây này phân bố rộng rãi trên nhiều tỉnh thành.

Xem thêm dược liệu khác tại đây: Cây hoa Sen - Chữa mất ngủ, cơ thể suy nhược hiệu quả

2 Thành phần hóa học

Các chất có trong thân rễ của cây râu hùm bao gồm Saponin steroid, khi thủy phân sẽ tạo ra các hợp chất diosgenin, taccaosid và ẞ-sitosterol.

3 Cây râu hùm có tác dụng gì?

3.1 Tác dụng dược lý 

Râu hùm, hay còn gọi là Tacca chantrieri Andre, đã được sử dụng trong y học Trung Quốc để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau, bao gồm huyết áp cao, bỏng, loét dạ dày, viêm ruột và viêm gan. 

Nghiên cứu đã chứng minh rằng thân rễ của Râu hùm có hoạt động hạ huyết áp bằng cách ảnh hưởng đến tim và các mạch máu, đồng thời cả chiết xuất Ethanol và chiết xuất saponin đều có tác dụng hạ huyết áp và giảm nhịp tim. 

Râu hùm cũng chứa các hợp chất tacalonolides và withanolide có khả năng gây độc tế bào đối với một số dòng tế bào khối u. 

Ngoài ra, các hợp chất diarylheptanoid trong Râu hùm cũng cho thấy hoạt động bảo vệ thần kinh đáng kể, chống lại tổn thương do Aβ 25-35 gây ra trong các tế bào SH-SY5Y và hoạt tính kháng viêm trong các tế bào BV-2 vi thần kinh đệm ở chuột được kích thích bằng LPS.

3.2 Vị thuốc Râu hùm - Công dụng theo y học cổ truyền

3.2.1 Tính vị, tác dụng

Thân rễ có vị cay đắng, tính mát và có khả năng tán ứ, lương huyết, thanh nhiệt giải độc và tiêu viêm chỉ thống. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng toàn bộ cây đều có độc và cần được sử dụng đúng cách để tránh gây hại cho sức khỏe.

3.2.2 Công dụng của cây Râu hùm

Thân rễ cây râu hùm hữu dụng trong điều trị bệnh thấp khớp khi dùng ngoài. Cây râu hùm được sử dụng trong y học Trung Quốc để chữa trị nhiều bệnh, bao gồm lao phổi, viêm loét dạ dày, viêm gan, huyết áp cao, đau dạ dày, bỏng lửa và ngứa da.

Dịch chiết cồn từ thân cây râu hùm có tác dụng giảm đau, hạ sốt, chống viêm và có tác dụng kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư vú.

4 Bài thuốc từ cây Râu hùm

Chữa thấp khớp: Sử dụng 50g rễ của cây râu hùm, giã nhỏ và ngâm trong rượu, sau đó dùng để xoa bóp ngoài da để giảm đau và viêm trong việc điều trị thấp khớp.

5 Tài liệu tham khảo

1. Từ điển Cây thuốc Việt Nam Tập 1, tác giả Võ Văn Chi, Nhà xuất bản y học (Xuất bản năm 2021). Râu hùm trang 90 - 91, Từ điển Cây thuốc Việt Nam Tập 1. Truy cập ngày 18 tháng 04 năm 2023.
2. Tác giả R.Tiamjan và cộng sự (Đăng ngày 07 tháng 10 năm 2008). Hypotensive Activity of Tacca chantrieri. and Its Hypotensive Principles, Tandfonline. Truy cập ngày 18 tháng 04 năm 2023.