Nở Ngày Đất (Gomphrena celosioides)

Cây Nở Ngày Đất được sử dụng trong dân gian để trị ho, cảm cúm, giúp tiêu độc. Ngày nay, các nghiên cứu khoa học ngày càng nhiều khám phá những tác dụng khác của cây. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin chi tiết về Nở Ngày Đất.

1 Giới thiệu cây nở ngày đất

1.1 Cây nở ngày đất còn có tên gọi là gì?

Cây nở ngày đất hay còn gọi là cây Bách nhật đất, Cây bạc đầu. Danh pháp khoa học là Gomphrena celosioides Mart., họ Rau dền - Amaranthaceae

1.2 Cách nhận biết cây nở ngày đất

Cây nở ngày đất là cỏ, sống lâu năm, mọc nằm rồi đứng, thân cây phân nhánh nhiều; rễ cây to.

Phần thân cây có rãnh sâu, có lông nằm.

Lá cây không có cuống, có nhiều lông nằm, màu trăng trắng ở mặt dưới của lá.

Cụm hoa bông hình trụ rộng 1cm, dài 2-3cm, lá bắc ngắn khoảng 5-6mm. Hoa màu trắng, có 5 lá đài, 5 nhị dính thành ống, bầu hình trứng.

Quả hộp chứa nhiều hạt có màu nâu. 

2 Sinh thái, phân bố

Cây mọc hoang, rải rác ven đường, ở những vùng đất khô.

Nguồn gốc của cây nở ngày đất từ Nam Mỹ, được du nhập vào Việt Nam. 

Cây mọc hoang hay được trồng, thường gặp tại Thành phố Hồ Chí Minh, Kon Tum, Đông Nai

3 Bộ phận sử dụng

Toàn cây nở ngày đất - Herba Gomphrenae.

4 Thành phần hóa học

Khảo sát sơ bộ thành phần hóa thực vật cây nở ngày đất thấy cao chiết cồn của cây chứa Triterpenoid, Polyphenol, Saponin, hợp chất Polyuronic, Flavonoid, Acid hữu cơ, Alkaloid.

Còn cao nước cây nở ngày đất có chứa Triterpenoid và hợp chất Polyuronic, Flavonoid, Polyphenol, Saponin và Acid hữu cơ

5 Tác dụng của cây nở ngày đất

5.1 Theo y học cổ truyền

Công dụng theo dân gian: người ta dùng rễ sắc uống trị ho, cảm cúm và toàn cây sắc uống tiêu độc.

Ở một số nước, cây nở ngày đất được sử dụng trong y học dân gian như một loại thuốc giảm đau tự nhiên, và ở Brazil, loài thuộc chi Gomphrena được sử dụng cho bệnh thấp khớp. 

5.2 Các nghiên cứu hiện đại

Thí nghiệm giảm đau cho thấy: cao nước và cao cồn cây Nở ngày đất có tác động giảm đau ngoại biên nhưng không có tác động giảm đau trung ương ở liều 300 mg/kg và 600 mg/kg trên mô hình thử nghiệm.

Cao cồn Nở ngày đất cho tác động an thần ở liều 600 mg/kg trong thử nghiệm Rota-rod trên chuột nhắt trắng.

Nghiên cứu về tác dụng lợi niệu cho thấy cho chuột Wistar đực uống liều 100 mg/kg và 300 mg/kg làm tăng đáng kể lượng nước tiểu sau 8 giờ so với nhóm chứng. Vì vậy chiết xuất cây nở ngày đất cho tác dụng lợi tiểu.

Ngoài ra, trong một thí nghiệm khác, chiết xuất etanolic của cây nở ngày đất có khả năng chống tăng huyết áp và chống viêm khớp trong các mô hình cấp tính và dai dẳng khác nhau.

Cây nở ngày đất chữa bệnh gút: Nghiên cứu tác dụng hạ Glucose huyết và giảm acid uric huyết từ cao chiết cây nở ngày đất cho thấy, trên mô hình gây tăng acid uric cấp bằng Kali oxonat, các cao chiết từ cây nở ngày đất có tác dụng làm giảm acid uric huyết có ý nghĩa thống kê so với lô chứng bệnh lý và phục hồi trở về mức bình thường, tương tự như tác dụng của thuốc đối chiếu Allopurinol liều 10 mg/kg

5.3 Hướng dẫn sử dụng cây nở ngày đất

Có thể sắc rễ cây để uống hay toàn cây nếu muốn uống để tiêu độc.

Ngoài ra, hiện nay còn có rất nhiều sản phẩm như trà cây nở ngày đất dành cho người bị gout, tiểu đường

6 Tài liệu tham khảo

• Từ điển Cây thuốc Việt Nam Tập 2 (Xuất bản năm 2021). Nở ngày đất trang 376, Từ điển Cây thuốc Việt Nam Tập 2. Truy cập ngày 05 tháng 07 năm 2023.
• Tác giả Đỗ Duy Cường và cộng sự (Ngày đăng: năm 2016). TÁC DỤNG HẠ GLUCOSE HUYẾT VÀ GIẢM ACID URIC HUYẾT CỦA CÁC CAO CHIẾT TỪ CÂY NỞ NGÀY ĐẤT - Tạp chí Dược liệu, tập 21, số 1+2/2016. Truy cập ngày 05 tháng 07 năm 2023.
• Tác giả Võ Thị Thu Hà và cộng sự (Ngày đăng: năm 2020). Khảo sát tác động giảm đau, an thần của cao chiết cây Nở ngày đất (Gomphrena celosioides Mart., Amaranthaceae) - Tạp chí Khoa học & Công nghệ Số 10. Truy cập ngày 05 tháng 07 năm 2023.
• Tác giả Paulo César de Paula Vasconcelos và cộng sự (Ngày đăng: năm 2017). Mechanisms underlying the diuretic effect of Gomphrena celosioides Mart. (Amaranthaceae), Pubmed. Truy cập ngày 05 tháng 07 năm 2023.
• Tác giả Luis Fernando Benitez Macorini và cộng sự (Ngày đăng: năm 2020). Antiarthritic and Antihyperalgesic Properties of Ethanolic Extract from Gomphrena celosioides Mart. (Amaranthaceae) Aerial Parts, Pubmed. Truy cập ngày 05 tháng 07 năm 2023.