Lát Hoa (Chukrasia tabularis A. Juss.)

Lát hoa thuộc dạng cây gỗ lớn, chiều cao mỗi cây có thể lên đến 25 mét, gốc cây có cạnh, vỏ ngoài có màu xám tro, vỏ nứt dọc và bong thành nhiều mảng, lớp vỏ trong lại có màu hơi đỏ. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết.

1 Giới thiệu

Tên khoa học: Chukrasia tabularis A. Juss.

Tên gọi khác: Lát da đồng, Cây gỗ lát.

Họ thực vật: Meliaceae ( Xoan).

1.1 Đặc điểm thực vật của cây gỗ Lát hoa

Lát hoa thuộc dạng cây gỗ lớn, chiều cao mỗi cây có thể lên đến 25 mét, gốc cây có cạnh, vỏ ngoài có màu xám tro, vỏ nứt dọc và bong thành nhiều mảng, lớp vỏ trong lại có màu hơi đỏ. Cành cây khi còn non có phủ một lớp lông màu hung.

Lá cây mọc kép, gồm 7-20 đôi lá chét gần như mọc đối, lá non có màu đỏ, đầu lá nhọn, gốc lá lệch.

Hoa mọc ở ngọn tạo thành chùy, cuống hoa ngắn, đài hợp có 5 thùy, tràng có 5 cánh hoa màu vàng, chỉ nhị tạo thành ống hình trụ, bầu dài, chia thành 3 ô, phủ lông.

Quả của cây Lát hoa thuộc dạng quả nang hình trứng, quả nứt thành 3 mảnh, chứa nhiều hạt.

Hạt có kích thước nhỏ, dẹt, có cánh mỏng ở đầu.

Dưới đây là hình ảnh cây Lát hoa:

1.2 Thu hái và chế biến

Bộ phận dùng: Vỏ.

1.3 Đặc điểm phân bố

Lát hoa được tìm thấy ở Ấn Độ, Lào, Trung Quốc, Malaysia, Thái Lan, Campuchia, Indonesia và Việt Nam. Tại nước ta, cây mọc rải rác ở nhiều tỉnh thành từ Bắc vào Nam như Lai Châu, Hà Giang, Sơn La, Lạng Sơn, Vĩnh Phúc, Tuyên Quang, Hòa Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An, các tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên.

2 Cách trồng cây Lát hoa công trình

Để cây Lát hoa có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt thì người trồng cần chú ý một số vấn đề dưới đây:

• Lát hoa sau khi trồng được khoảng 8-9 năm thì bắt đầu kết quả, khi chọn hạt giống, nên chọn những cây có độ tuổi từ 10 năm trở nên, các hạt có kích thước lớn, mẩy, đồng đều. Quả sau khi thu hái về thì đem ủ, sau khi chín sẽ tự tách hạt, tiến hành phơi hạt dưới ánh nắng trong 1-2 ngày đem đi bảo quản ở nơi thoáng mát.
• Chuẩn bị đất ươm: Khi làm luống gieo, không nên làm dốc quá 5 độ, luống gieo phải có khả năng thoát nước tốt, nên gieo hạt ở những khu vực có đất thịt nhẹ, độ pH từ 5 đến 6,5. Đất phải được cày bừa kỹ, làm cỏ, bót thêm một ít phân chuồng.
• Thời điểm gieo hạt bắt đầu từ cuối tháng 1 đến đầu tháng 2 để có thể có cây giống trồng vào vụ thu.
• Hạt đem ngâm trong nước ấm từ 3-4 giờ, đem ủ để hạt nảy mầm.
• Khi cây giống được 7-8 tháng tuổi, chiều cao gần 1 mét, đường kính gốc khoảng 0,5cm thì có thể tiến hành đem trồng.
• Khoảng cách trồng cây lát hoa là 3x3m.
• Xới đất, làm cỏ để tạo điều kiện cho cây sinh trưởng và phát triển tốt.

2.1 Cây Lát hoa trồng bao nhiêu năm thì thu hoạch?

Tùy thuộc vào mục đích sử dụng mà thời gian thu hoạch có thể khác nhau, nếu trồng để lấy gỗ làm đồ gia dụng thì thời gian thu hoạch có thể lên đến vài chục năm.

2.2 Cây Lát hoa nên trồng ở đâu?

Lát hoa nên được trồng ở những khu vực đất thịt nhẹ, có khả năng thoát nước tốt, tránh tình trạng ngập úng.

3 Thành phần hóa học

Lá non của cây có chứa tanin (chiếm 22%), vỏ cũng chứa tanin nhưng hàm lượng thấp hơn (chỉ khoảng 15%).

4 Cây Lát hoa có tác dụng gì?

4.1 Tác dụng dược lý

Nghiên cứu cho thấy, limonoid chiết xuất từ cây Lát hoa có tác dụng chống viêm bằng cách ức chế các con đường truyền tín hiệu JAK2/STAT3, iNOS/eNOS và NF- κ B và điều chỉnh các chất trung gian gây viêm.

4.2 Công dụng theo Y học cổ truyền

4.2.1 Tính vị, tác dụng

Vỏ cây có vị chát, Lát hoa có tác dụng làm săn da.

4.2.2 Tác hại của cây Lát hoa

Vỏ cây Lát hoa được dùng để sắc nước uống trong trường hợp ỉa chảy, gỗ cũng có tác dụng và cách dùng tương tự.

Gỗ của cây Lát hoa có màu hồng nhạt, lõi lại có màu nâu đỏ ánh đồng, vân đẹp, thớ gỗ mịn, do đó còn được dùng để đóng đồ gỗ quý.

Nhân dân của tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) còn dùng để làm thuốc thoái nhiệt.

Tuy nhiên, không sử dụng Lát hoa khi chưa có hướng dẫn của người có chuyên môn để tránh những tác dụng không mong muốn có thể xảy ra.

5 Giá gỗ Lát hoa bao nhiêu tiền một khối?

Gỗ Lát hoa ít bị cong vệnh, thớ gỗ mịn, vân gỗ đẹp do đó giá thành có thể lên đến 25.000.000 đồng cho 1 mét khối gỗ.

6 Tài liệu tham khảo

Tác giả Võ Văn Chi. Từ điển cây thuốc Việt Nam tập 1. Lát hoa, trang 1300. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2024.

Tác giả Jinhuang Shen và cộng sự (Ngày đăng tháng 6 năm 2023). Chukrasia tabularis limonoid plays anti-inflammatory role by regulating NF- κ B signaling pathway in lipopolysaccharide-induced macrophages, PubMed. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2024.