Cây Kim Sa (Arnica Montana)

Cây Kim Sa có truyền thống lâu đời và thành công ở châu Âu về vai trò làm thuốc thảo dược. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy xin gửi đến bạn đọc những thông tin chi tiết về loại cây này.

1 Giới thiệu về cây Kim Sa

Kim sa còn được gọi là Arnica có tên khoa học là Arnica montana, thuộc họ Cúc (Compositae) là nhóm thực vật có hoa lâu năm bắt nguồn từ châu  u và Siberia.

Kim sa đã được sử dụng cho mục đích y học từ những năm 1500 và vẫn còn phổ biến cho đến ngày nay. Được bôi lên da dưới dạng kem, thuốc mỡ, dầu xoa bóp, thuốc mỡ hoặc cồn, kim sa đã được sử dụng để làm dịu đau cơ, giảm viêm và chữa lành vết thương.

1.1 Đặc điểm thực vật

Đây là loại cây thân thảo sống lâu năm, có thân rễ ngắn, không phân nhánh, với các bộ phận trên mặt đất cao tới 15–60 cm. Nó có các lá mọc đối không cuống, chủ yếu hình trứng đến hình mác, hầu hết tạo thành hoa thị ở gốc, thường có từ một đến ba đầu hoa màu vàng sáng, đường kính 6–8cm, mỗi đầu bao gồm nhiều đĩa hoa lưỡng tính quang hóa được bao quanh bởi một một hàng gồm 11–15 (20) hoa hình tia cái, hợp tử, trên thân thẳng đứng, ít phân nhánh.

1.2 Đặc điểm phân bố

Kim sa phát triển ở môi trường sống từ vùng núi đến núi cao của lục địa Châu Âu, ở độ cao khoảng 3000 m, trên đất chua nghèo dinh dưỡng.

1.3 Bộ phận được sử dụng

Trong khi các lá hoặc toàn bộ các bộ phận trên mặt đất (Arnicae folium, Arnicae herba) và các bộ phận dưới lòng đất (Arnicae radix) ngày nay không được sử dụng thường xuyên, thì các đầu hoa hiện nay được ứng dụng rộng rãi và là bộ phận duy nhất của cây được chuyên khảo trong Dược điển Châu  u (Ph. Eur.) dưới tên hoa Arnica—Arnicae flos

2 Thành phần hóa học

Các thành phần của cây Kim Sa đã được nghiên cứu lại nhiều lần. Thuốc hoa chứa 0,2–0,8% STL thuộc phân nhóm helenanolide của pseudoguaianolides (tức là 10α-methyl pseudoguaianolides), được biểu thị ở đây bằng este của helenalin (HEL) và 11α,13-dihydrohelenalin (DH), với nhiều axit cacboxylic khác nhau, chẳng hạn như như acetic, methacrylic, isobutyric, 2- và 3-methylbutyric cũng như axit tiglic, angelic và senecioic. 

Ngoài STL, các đầu hoa còn chứa tinh dầu bao gồm sesquiterpen, dẫn xuất thymol và các monoterpen khác, cũng như rất nhiều flavone và flavonol aglycones và glycoside, polyacetylen, dẫn xuất axit caffeic, coumarin, Carotenoid và axit béo của chúng. 

3 Tác dụng của cây Kim Sa

Trong lịch sử, arnica được sử dụng như một chế phẩm thảo dược. Việc sử dụng hoa arnica tươi hoặc khô được ghi chép lần đầu tiên có từ những năm 1500. Thuốc nén được tạo ra từ những bông hoa để điều trị bong gân và vết bầm tím. Ngoài ra còn có nhiều thế hệ hướng dẫn viên leo núi người Thụy Sĩ nhai lá kim sa để chống mệt mỏi khi leo núi.

Một số lợi ích về sức khỏe của Kim Sa, bao gồm

3.1 Giúp giảm đau 

Arnica là phương pháp điều trị toàn diện phổ biến cho chứng đau cơ thể do chấn thương, phẫu thuật hoặc viêm nhiễm. Một nghiên cứu trên các vận động viên chạy marathon cho thấy những người dùng arnica ít bị đau cơ ngay sau khi chạy so với những người dùng thuốc giả dược. Một nghiên cứu khác đã chứng minh rằng kim sa là một sự thay thế hiệu quả cho NSAID (thuốc chống viêm không steroid) để kiểm soát cơn đau sau chấn thương và sau phẫu thuật.

3.2 Giảm sưng tấy

Arnica nổi tiếng với công dụng giảm phù nề, đặc biệt khi bị bong gân, căng cơ, côn trùng cắn hoặc gãy xương.

3.3 Giảm viêm xương khớp

Arnica dường như rất hữu ích trong việc kiểm soát các triệu chứng viêm xương khớp phổ biến như đau và cứng khớp. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng sử dụng gel arnica hàng ngày có hiệu quả tương đương với gel Ibuprofen trong việc giảm đau và cải thiện chức năng của bàn tay.  

3.4 Thúc đẩy chữa lành vết bầm tím

Arnica hỗ trợ đẩy nhanh quá trình chữa lành vết bầm tím. Nó được cho là có tác dụng kích thích sản xuất các tế bào bạch cầu giúp loại bỏ máu và chất lỏng bị tắc nghẽn khỏi khu vực bị ảnh hưởng. Các bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ đã nhận thấy nó hữu ích trong việc giảm vết bầm tím sau các thủ thuật phẫu thuật thẩm mỹ. Vết bầm tím không liên quan đến chấn thương thể chất không có khả năng đáp ứng với kim sa. Những vết bầm tím như vậy cần được chuyên gia chăm sóc sức khỏe đánh giá vì nó có thể do nhiều tình trạng bệnh lý gây ra.

3.5 Làm giảm tình trạng da

Là một chất chống oxy hóa , arnica có thể giúp giảm đau cho những người mắc các bệnh như mụn trứng cá, bệnh chàm và bệnh vẩy nến. Nó cũng là một chất giữ ẩm hiệu quả. Mặc dù không nên bôi chiết xuất arnica montana nguyên chất lên da, nhưng arnica có thể được trộn với dầu vận chuyển hoặc kem để kiểm soát các vấn đề về da khô.

4 Cách sử dụng cây Kim Sa

Arnica có sẵn ở dạng kem bôi và thuốc mỡ. Nó thường được tìm thấy dưới dạng cồn thuốc, cũng có thể được sử dụng làm chất nền cho thuốc nén và thuốc đắp. Dầu Arnica cũng có thể được sử dụng trong các chế phẩm bôi ngoài da.

5 Một số lưu ý khi sử dụng cây Kim Sa

Arnica nói chung là an toàn khi sử dụng trên da. Tuy nhiên, sử dụng lâu dài có thể gây kích ứng da, gây chàm, bong tróc, phồng rộp hoặc các tình trạng da khác. Không nên sử dụng Arnica trên vùng da bị tổn thương, chẳng hạn như vết loét ở chân. Trong một nghiên cứu, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng arnica sử dụng tại chỗ làm tăng cơn đau chân 24 giờ sau khi những người tham gia thực hiện các bài tập bắp chân. Ngoài ra, những người quá mẫn cảm hoặc dị ứng với loại thảo mộc này nên tránh dùng nó.

FDA coi arnica nguyên chất là không an toàn. Arnica hiếm khi được sử dụng như một phương thuốc thảo dược vì nó có thể gây chóng mặt, run và rối loạn nhịp tim. Nó cũng có thể gây kích ứng màng nhầy và gây nôn mửa. Liều lớn thậm chí có thể gây tử vong. 

KHÔNG dùng arnica bằng đường uống trừ khi có sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ. Nói chung, bạn có thể thực hiện các biện pháp vi lượng đồng căn, sử dụng một lượng cực nhỏ arnica một cách an toàn.

Nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú, hãy tránh dùng arnica và hỏi bác sĩ trước khi sử dụng nó trên da. Nói chuyện với bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thảo dược.

6 Tài liệu tham khảo

1. Tác giả Thomas J. Schmidt, ngày đăng báo tháng 10 năm 2023. Arnica montana L.: Doesn’t Origin Matter?, pmc. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2023.
2. Tác giả C Stevinson và cộng sự, ngày đăng báo năm 2003. Homeopathic arnica for prevention of pain and bruising: randomized placebo-controlled trial in hand surgery, pmc. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2023.