Không Thanh

Không thanh được biết đến là loại thuốc dùng trong điều trị các tình trạng về mắt, thị lực, chữa tai điếc. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy xin gửi đến bạn đọc những thông tin chi tiết về loại dược dược chất này.

1 Không Thanh là gì ?

Không thanh cũng gọi là dương mai thanh, là một loại khoáng vật quặng đồng xanh thuộc loại cacbonat, giống như đá con công (khổng tước thạch), có dạng hình cầu.

2 Công dụng của Không Thanh

2.1 Theo Y học cổ truyền

Bản kinh có viết: Không thanh vị ngọt, tính hàn. Chủ yếu trị các bệnh về mắt, cải thiện thị lực, chữa tai điếc, thông lợi cửu khiếu, lưu thông huyết mạch, bổ dưỡng tinh thần.

Theo Đông y, không thanh có màu xanh, quy về can kinh, vì tính hàn nên có thể bài trừ tà nhiệt tích tụ. Vì thế, giúp mát gan hạ hỏa, sáng mắt thông khiếu. Can thông khiếu ở mắt, nhiệt nóng ở gan giảm tất mắt sẽ sáng: thận thông khiếu ở tai, hỏa ở thận giảm tất tai sẽ thính; nhiệt tích tụ ở máu, mạch máu rất kém lưu thông, máu được thanh nhiệt, mạch tất sẽ thông. Vì thế, trong Bản kinh cho rằng, không thanh có hiệu quả giúp sáng mắt, tại thính, tốt cho khứu giác và lưu thông mạch máu. Hạ hỏa tinh thần tự nhiên được thoải mái. -Trong Bản kinh còn ghi chép: Không thanh có thể bổ dưỡng tinh thần. Tuy nhiên, trong các công dụng trị liệu trên, nổi bật hơn cả là tác dụng làm sáng mắt. Không thanh đặc biệt có lợi cho việc trị liệu mắt đỏ, mù (tức là bên ngoài không có gì bất thường, thị lực dần dần giảm sút, cho đến khi dẫn đến mù mắt, tương tự như bệnh tăng nhãn áp). Trong các điển tịch về y dược cũng từng nói về quan điểm này như sau: "Không sợ thế gian bị mù, chỉ sợ không có hoạt thạch". 

Trong Bản thảo cương mục cũng cho rằng: Không thanh là thần dược trị bệnh về mắt, đó là do nguyên nhân tương cảm đồng loại: Thanh khí của đồng là đồng xanh, cũng giống như máu trong gan; tinh túy trong đồng cũng chính là cốt dịch của không thanh, giống như dịch mặt. Màu trong gan tập trung nuôi dưỡng mắt khiến cho mắt có thần; dịch gan tràn trề làm cho mắt sáng.

2.2 Theo Y học hiện đại

Tuy nhiên, xét từ góc độ hóa học, không thanh không chứa thành phần dinh dưỡng, mà còn có độc, không thể dùng lâu dài hoặc dùng với liều lượng lớn. Vì vậy, trong Bản kinh có viết: Không thanh dùng lâu có thể kéo dài tuổi thọ, thực chất chỉ là cách nói phóng đại.

3 Một số bài thuốc từ Không Thanh

3.1 Chữa mắt mờ

Lấy một ít không thanh, ngâm 1 đêm, lấy nước nhỏ vào mắt.

3.2 Trị mụn đen trong mắt

Lấy 4g vỏ sò (đốt nung), không thanh, phên (đun sôi thành dạng chất lòng), mỗi loại 30g. Các vị thuốc trên nghiền mịn, bôi lên mụn đen, ngày dùng 2 lần.

3.3 Trị mắt nổi vảy đen, mờ mắt

Lấy 6g không thanh, 31g Nhân Sâm (bỏ vỏ), 9g phiến não. Các vị thuốc trên nghiền mịn, bôi lên mắt hằng ngày.

3.4 Chữa trúng phong, cánh tay không lĩnh hoạt, méo miệng

Ngậm bột không thanh vào miệng với một lượng bằng hạt đậu cho đến khi tan.

3.5 Chữa bệnh bướu có

Không thanh tán: Không thanh (nung qua, nghiền mịn), Tế Tân, rễ cầu kỷ, Đương Quy, da nhím, mỗi loại 9g, trộn đều với gạo nếp). Tất cả các loại thuốc trên nghiền thành bột mịn, mỗi lần uống 3g, uống bằng nước ấm trước khi ăn cơm.

4 Tài liệu tham khảo

Sách Thần Nông Bản Thảo Kinh (Xuất bản năm 2021). Không Thanh, trang 28. Truy cập ngày 13 tháng 12 năm 2023.