Hải Đới (Côn Bố - Laminaria japonica)

Hải đới được biết đến là một loại thực vật với nhiều hợp chất phenolic có đặc tính chống viêm, chống oxy hóa và chống ung thư. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin chi tiết hơn về loại cây này.

1 Hải Đới là thực vật loại gì ?

Hải đới hay còn gọi là Côn bố, Rong biển nâu, có tên khoa học là Laminaria japonica thuộc họ Côn bố - Laminariaceae. 

Các loài Laminaria là một nguồn thực phẩm dược liệu biển quan trọng có tác dụng sinh học đối với cơ thể con người, trong đó hải đới là một nguồn tảo, khoáng chất và chất xơ phong phú cũng như một nguồn sản xuất chất xơ quan trọng. Ở Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc, côn bố được nuôi trồng như một trong những loại rong biển quan trọng nhất về mặt kinh tế. Nó là một loại thực phẩm và thuốc truyền thống ở châu Á do chất lượng dược lý và sinh hóa của nó. Nó còn được gọi là tảo bẹ, rong biển, kombu hoặc kunbu ở Nhật Bản và dashima ở Hàn Quốc.

1.1 Đặc điểm thực vật

Hải đới là thực vật được xếp vào nhóm tảo, có hình dạng dẹt, màu nâu xanh với những móc bán vào tảng đá ở biển, có một bộ phận hình trị được coi là thân, còn một bộ phận dẹt và dài như coi là lá. Lá của cây dài khoảng 60cm với kích thước khoảng 5-6cm, dày và mép mỏng hình lượn sóng. Những lá dẹt thường chẻ dài như lông chim, thùy hình lưỡi dài, và mép có răng cưa nhỏ.

1.2 Đặc điểm phân bố

Hải đới là loại rong biển kinh tế quan trọng nhất được nuôi ở Trung Quốc; nó cũng được phân phối rộng rãi ở Nhật Bản và Hàn Quốc. Ở Đông Á, nó được tiêu thụ rộng rãi như một loại rau biển. Nhưng hiện tại, dược liệu này ở nước ta chưa được khai thác mà phải nhập chủ yếu là từ Trung Quốc. 

Côn bố thường được thu hái vào mùa hè và mùa thu rồi ngâm vào nước sạch cho bớt mặn, rồi phơi khô thái thành sợi. 

Vị thuốc được cuộn lại thành từng bó để sử dụng, phụ thuộc vào loại tảo mà dược liệu có màu nâu xanh hoặc đen nâu, bên ngoài có thêm ít muối, mùi tanh, vị mặn. 

Ở những thế kỷ trước, ở châu Âu, người ta sử dụng bộ phận được coi là thân côn bố đem đi phơi khô, tiệt trùng, rồi đóng trong những ống thủy tinh gắn kín dùng trong sản khoa để nong tử cung. Khi gặp nước nó hút nước, tăng thể tích lên 7 – 8 lần.

2 Thành phần hóa học

Côn bố chứa hàm lượng carbon chiếm 60%, trong đó bao gồm angin, lactozan và pentozan. Bên cạnh đó, cây còn chứa Laminine, iodine, iron, calcium, Vitamin C, potassium, alginic acid, …

Nhìn chung, hải đới chứa các chất xơ hòa tan, chẳng hạn như alginate và fucoidan, cũng như các thành phần hòa tan trong chất béo, chẳng hạn như fucoxanthin và fucosterol, cùng với các khoáng chất như magiê, iốt, Canxi, Sắt và Kẽm,....

3 Tác dụng của Hải Đới

Chiết xuất Hải đới đã được chứng minh là có tác dụng chống béo phì, trị đái tháo đường, chống viêm, chống oxy hóa và chống ung thư trong một số nghiên cứu. Hơn nữa, việc áp dụng quá trình lên men đối với Côn bố đã thu hút sự chú ý như một công cụ để tăng cường các chức năng sinh học của nó, cũng như làm giảm độc tính tiềm ẩn của nó 

Các nhà khoa học đã đánh giá hiệu quả của chương trình kiểm soát trọng lượng cơ thể bao gồm 20g côn bố mỗi ngày.Họ phát hiện ra rằng tiêu thụ LJP làm giảm trọng lượng cơ thể, khối lượng mỡ, tỷ lệ eo - hông và chỉ số khối cơ thể, đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống và hoạt động thể chất.

Ngoài ra, còn có nghiên cứu lâm sàng để hỗ trợ tác dụng của Hải đới đối với lượng mỡ trong cơ thể, các triệu chứng tiêu hóa và đo máu. Họ phát hiện ra rằng bột Hải đới non khô giúp cải thiện các triệu chứng tiêu hóa bao gồm giảm đi ngoài. Hồ sơ lipid không được cải thiện, mặc dù nó làm giảm chất béo trong cơ thể và mức chất béo trung tính trong huyết thanh (ở những người có mức chất béo trung tính trong huyết thanh quá cao). 

3.1 Đối với bệnh tiểu đường

Cơ chế tác dụng của Hải đới trong bệnh tiểu đường trong tổng quan này có thể được tóm tắt như sau: 

• Vai trò của các chất ức chế α-glucosidase có hoạt tính sinh học trong việc cải thiện các biến chứng tiểu đường; 
• Mục tiêu điều trị bệnh béo phì và đái tháo đường týp 2 là giảm FFA; 
• Chất chống oxy hóa làm giảm các gốc tự do. α-Glucosidase, một loại enzyme thủy phân carbohydrate, thường bị ức chế cạnh tranh bởi các chất ức chế α-glucosidase, dẫn đến làm chậm quá trình hấp thụ Glucose ở ruột non và cuối cùng là kiểm soát tình trạng tăng đường huyết sau ăn

Hải đới có thể được coi là chất ức chế α-glucosidase mạnh để giảm các biến chứng tiểu đường do có hiệu quả tốt trong việc điều chỉnh tăng đường huyết sau ăn và tác dụng phụ tối thiểu. 

3.2 Chống béo phì

Cơ chế chống béo phì của Hải đới trong tổng quan này có thể được tóm tắt như sau: 

• Tăng AMPK
• Giảm ACC; 
• Giảm TNF-α và IL-6. 

Béo phì là do mất cân bằng mãn tính giữa năng lượng đầu ra và năng lượng thu vào khi năng lượng dư thừa tích tụ trong mô mỡ trắng thay vì mô mỡ nâu, rất khó phòng ngừa và chữa khỏi ở người. Đáng chú ý, béo phì là nguyên nhân hàng đầu của bệnh đái tháo đường týp 2 và kháng Insulin.

3.3 Một số tác dụng khác 

Thành của loại tảo nâu này được tạo thành từ polysacarit, một số trong số đó bị sunfat hóa, chẳng hạn như fucan, bao gồm Fucoidan và cả laminarin. Các polysacarit này có đặc tính kích thích miễn dịch và do đó giúp tăng cường hệ thống miễn dịch, giúp cơ thể tự bảo vệ mình tốt hơn, đặc biệt là trong trường hợp bị virus tấn công.

Hơn nữa, những fucan này cũng đóng vai trò chống oxy hóa bằng cách kích thích hoạt động của một số enzyme có khả năng ngăn chặn việc sản xuất các gốc tự do, các phân tử không ổn định gây ra stress oxy hóa.

Ngoài ra, các nghiên cứu in vivo đã chỉ ra rằng fucoidan có tác dụng chống huyết khối và chống đông máu. Hải đới cũng chứa alginate, một loại chất xơ giúp loại bỏ kim loại nặng.

4 Tài liệu tham khảo

1. Tác giả In-Seon Lee và cộng sự, ngày đăng báo năm 2022. The Effect of Laminaria japonica on Metabolic Syndrome: A Systematic Review of Its Efficacy and Mechanism of Action, pmc. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2023.
2. Tác giả Hyo-Seon Yang và cộng sự, ngày đăng báo năm 2019. Laminaria japonica Extract Enhances Intestinal Barrier Function by Altering Inflammatory Response and Tight Junction-Related Protein in Lipopolysaccharide-Stimulated Caco-2 Cells, pmc. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2023.