Dây đồng tiền (Mộc tiền nhỏ - Dischidia nummularia R.Br.)
0 sản phẩm
Dược sĩ Trúc Ly Dược sĩ Lâm sàng
Ước tính: 0 phút đọc, Ngày đăng:
Cập nhật:
Nếu phát hiện nội dung không chính xác, vui lòng phản hồi thông tin cho chúng tôi tại đây
| Phân loại khoa học | |
|---|---|
| Giới(regnum) | Plantae (Thực vật) Tracheophyta (Ngành thực vật có mạch) Magnoliopsida (Lớp Hai lá mầm (Ngọc Lan)) |
| Bộ(ordo) | Gentianales (Long đởm) |
| Họ(familia) | Apocynaceae (Trúc đào) |
| Chi(genus) | Dischidia R.Br. |
| Danh pháp hai phần (Tên khoa học) | |
Dischidia nummularia R.Br. | |
| Danh pháp đồng nghĩa | |
Dischidia gaudichaudii Decne. | |
Dây đồng tiền là loài cây dây leo phụ sinh, thường sống bám trên các cây gỗ lớn. Thân cây nhỏ, chứa nhựa mủ màu trắng, vỏ cây có màu trắng xám đặc trưng. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết.
1 Giới thiệu
Tên tiếng Việt: Mộc tiền nhỏ, Dây đồng tiền, Mác man lèn (Tày)
Tên khoa học: Dischidia nummularia R.Br.
Tên đồng nghĩa: Dischidia gaudichaudii Decne.
Họ: Apocynaceae (Trúc Đào)
1.1 Đặc điểm thực vật cây Dây đồng tiền
Dây đồng tiền là loài cây dây leo phụ sinh, thường sống bám trên các cây gỗ lớn. Thân cây nhỏ, chứa nhựa mủ màu trắng, vỏ cây có màu trắng xám đặc trưng. Lá của cây mọc đối xứng, hình dạng gần tròn với đầu hơi nhọn, phiến lá dày, chắc, đường kính khoảng 6–18 mm. Lá không có cuống hoặc chỉ có cuống rất ngắn.
Hoa dây đồng tiền mọc thành cụm nhỏ ở kẽ lá, dạng tán và có màu đỏ. Đài hoa nhỏ, rìa có răng cưa, tràng hoa hình cầu với họng bên trong có lông. Cánh hoa dày, tràng phụ gồm 5 phiến nhỏ, bám ở gốc cột nhị - nhụy, ngắn và nhọn như hình chóp. Bao phấn có cánh, ô hạt song song.
Quả có hình dải thon dài, hơi cong, đầu nhọn, bên trong chứa hạt dẹt. Hạt được bao quanh bởi một lớp mào lông, hỗ trợ phát tán nhờ gió.
1.2 Phân bố và sinh thái
Dây leo đồng tiền chủ yếu phân bố ở các vùng nhiệt đới Nam Á và Đông Nam Á, bao gồm các quốc gia như Ấn Độ, Malaysia, Myanmar, Thái Lan, Campuchia, Lào, Papua New Guinea, và khu vực Bắc Australia. Tại Việt Nam, loài cây này phổ biến từ các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi đến Tây Nguyên và các tỉnh phía Nam.
Cây thường sống trên thân cây gỗ trong rừng thưa, rừng thứ sinh hoặc các vùng đồi núi. Dây đồng tiền ưa sáng, phát triển tốt trong môi trường khô nóng và có khả năng chịu hạn cao. Mỗi năm, cây đều ra hoa và quả, nhờ mào lông trên hạt, cây dễ dàng phát tán xa. Tuy nhiên, để hạt nảy mầm, cần rơi vào các kẽ nứt hoặc hốc cây. Cây cũng có khả năng tái sinh mạnh mẽ từ phần thân hoặc rễ sau khi bị cắt.
1.3 Bộ phận sử dụng
Toàn bộ dây được sử dụng, thường thu hái tươi quanh năm để chế biến.
2 Thành phần hóa học và tác dụng dược lý của dây đồng tiền
Dây đồng tiền hiện chưa được nghiên cứu về thành phần các hoạt chất có hoạt tính sinh học và tác dụng dược lý.
3 Công dụng của Dây đồng tiền
3.1 Theo kinh nghiệm dân gian Việt Nam
Chữa viêm tai giữa, thối tai: Lá tươi Dây đồng tiền thuốc Nam được giã nát, vắt lấy nước rồi nhỏ trực tiếp vào tai, mỗi ngày thực hiện 2–3 lần.
Chữa rắn cắn: Sử dụng dây đồng tiền (40g) kết hợp với các loại thảo dược khác như nắp ấm (3 quả), Thạch Hộc vôi (2 hành giả), thạch xương hồ (20g), Cam Thảo dây (20g), lá me (20g), lá non cây mua (40g) và một ít muối. Hỗn hợp được giã nát, pha với 30 ml nước sôi, sau đó lọc lấy nước.
Cách dùng:
- Người lớn uống 2 lần, mỗi lần cách nhau 30 phút.
- Trẻ em dưới 15 tuổi chia thành 4 lần uống. Trong trường hợp không uống trực tiếp được, có thể dùng ống dẫn thuốc vào dạ dày.
3.2 Theo tài liệu nước ngoài
Tại Indonesia: Dây đồng tiền thuốc Nam được dùng để giảm đau trong các vết thương do gai cá độc.
Nhựa và lá cây: Được sử dụng để điều trị bệnh sprue (bệnh lở miệng) cho trẻ em.
4 Tài liệu tham khảo
Tác giả Đỗ Huy Bích. Cây Thuốc Và Động Vật Làm Thuốc ở Việt Nam tập 1. Dây đồng tiền, trang 638-639. Truy cập ngày 04 tháng 01 năm 2025.
