Con Rươi (Eunice viridis)

Rươi là một loài giun nước, cơ thể có nhiều lông tơ giúp chúng bơi lội dễ dàng. Rươi trưởng thành dài từ 60-70mm, chiều ngang khoảng 5-6mm, thân dẹp với hơn 50 đốt có màu sắc đa dạng như hồng, xanh nhạt, nâu nhạt, hoặc trắng. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết.

1 Giới thiệu

Tên Việt Nam: rươi, còn được gọi là Palolo (tên gọi của thổ dân trên các đảo thuộc Thái Bình Dương dành cho con rươi).

Tên khoa học: Eunice viridis.

Họ: Eunicidae.

2 Con rươi là con gì?

Rươi là một loài giun nước, cơ thể có nhiều lông tơ giúp chúng bơi lội dễ dàng. Rươi trưởng thành dài từ 60-70mm, chiều ngang khoảng 5-6mm, thân dẹp với hơn 50 đốt có màu sắc đa dạng như hồng, xanh nhạt, nâu nhạt, hoặc trắng. Đầu của rươi khá nhỏ nhưng mắt lại lớn. Phần trước cơ thể to hơn phần sau, trong khi các đốt ngắn dần.

Cơ thể rươi có tính đối xứng rõ rệt, lưng và bụng phân biệt rõ ràng. Rươi sống quanh năm dưới bùn ở đáy sông hoặc trong các ruộng nước, nơi nước có độ mặn thấp. Đến kỳ sinh sản, phần sau cơ thể rươi chứa đầy tế bào sinh dục sẽ tách ra, nổi lên mặt nước, bơi lội và phóng trứng hoặc tinh trùng, khiến mặt nước chuyển thành màu trắng đục. Trứng và tinh trùng kết hợp để tạo ra thế hệ mới, trong khi phần đầu rươi vẫn sống dưới bùn, tái tạo phần đuôi. Quá trình tái tạo kéo dài khoảng một năm rưỡi.

Hiện tượng sinh sản này, gọi là “Swarming”, diễn ra từ 10 giờ đêm đến 4 giờ sáng. Đây cũng là thời điểm thu hoạch rươi vì chúng xuất hiện rất nhiều. Nếu không được vớt, rươi sẽ chết và chìm xuống đáy.

3 Con rươi sống ở đâu?

Rươi thuộc loài Eunice viridis xuất hiện ở vùng biển nhiệt đới Thái Bình Dương, xung quanh các đảo Samoa và Fidji vào thời điểm cố định. Loài Eunice fucata cũng được tìm thấy trong vùng biển Caribê.

Tại Việt Nam, có nhiều rươi thuộc loài Tylorhynchus sinensis tập trung ở các cửa sông Thái Bình, đặc biệt là vùng Hải Dương. Ngoài ra, rươi còn xuất hiện ở Gò Công, Đà Nẵng, và theo Dawdoff, ở Côn Đảo, Nha Trang cũng có rươi. Khu vực nuôi tôm tại Cà Mau có loài giun nước khác thuộc giống Nereis, được gọi là rết biển, nhưng không dùng làm thực phẩm mà làm thức ăn cho cá.

Ở miền Bắc, rươi xuất hiện trên mặt nước vào cuối tháng 9, đầu tháng 10 âm lịch khi trời se lạnh, nhiệt độ giảm dưới 25°C, có mưa lất phất và vòm trời u ám. Vào thời điểm này, rươi nổi lên mặt nước tổ chức các cuộc “khiêu vũ tập thể” để sinh sản, chịu ảnh hưởng của thủy triều và nhiệt độ. Người dân vùng có rươi thường truyền nhau câu:

"Tháng chín đôi mươi,

Tháng mười mồng năm."

4 Thành phần hóa học của con rươi

Cơ thể con rươi chứa 11,34% protein, 3,2% lipid, cùng nhiều khoáng chất như sulfua canxi, Kali và 0,3% kim loại.

5 Con rươi có tác dụng gì?

5.1 Tác dụng của con rươi (Eunice viridis) qua một số nghiên cứu

Nghiên cứu của Ety Yuni Ristanti và Muhammad Asrar, đăng trên Journal of Drug Delivery and Therapeutics (2022):

Mục tiêu: Đánh giá khả năng sử dụng bột laor (Eunice viridis) để chế biến thành "stick laor" - một thực phẩm bổ sung nhằm ngăn ngừa suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ nhỏ.

Kết quả chính:

• Tác dụng dinh dưỡng: "Stick laor" với 15% bột laor (công thức F3) có hàm lượng dinh dưỡng cao nhất, gồm protein (10.75g), Canxi (801.1 mg), và Kẽm (0.293 mg) trên 100g sản phẩm. Sản phẩm này vượt ngưỡng dinh dưỡng khuyến nghị để bổ sung cho trẻ em suy dinh dưỡng.
• Cải thiện sức khỏe: Giúp tăng cường hấp thu dinh dưỡng, cải thiện mật độ xương, và hỗ trợ tăng trưởng cơ thể thông qua các axit amin thiết yếu và khoáng chất.

Nghiên cứu của Muhammad Asrar và Ety Yuni Ristanti, đăng trên Sapporo Medical Journal (2021):

Mục tiêu: Phân tích tác dụng của thực phẩm bổ sung "instant papeda" chứa bột laor đối với cân nặng của chuột mang thai và thai nhi.

Kết quả chính:

• Tăng trọng lượng cơ thể: Chuột mang thai ăn "instant papeda" với 40% bột laor (nhóm P3) tăng cân 60.5%, cao hơn nhóm đối chứng (47.3%).
• Cân nặng thai nhi: Chuột ở nhóm P3 có trọng lượng thai nhi cao nhất (5.41g), so với 4.74g ở nhóm đối chứng.
• Hỗ trợ tăng trưởng thai nhi: Bột laor chứa nhiều axit amin thiết yếu (arginine, Lysine, leucine) và omega-3, cần thiết cho sự phát triển trí não và mắt của thai nhi.

Kết luận: Sản phẩm giàu bột laor giúp cải thiện dinh dưỡng trong thai kỳ, hỗ trợ tăng trưởng và phát triển của thai nhi.

Cả hai nghiên cứu đều khẳng định Eunice viridis là nguồn dinh dưỡng giàu protein, axit amin, và khoáng chất, có vai trò quan trọng trong ngăn ngừa suy dinh dưỡng và hỗ trợ tăng trưởng ở các nhóm đối tượng đặc thù.

5.2 Công dụng và liều dùng

Rươi được coi là nguồn thực phẩm bổ dưỡng nhờ hàm lượng đạm cao, đặc biệt phổ biến tại các vùng có rươi. Ngoài ra, con rươi còn được làm thức ăn cho cá.

Tuy nhiên, người bị bệnh hen được khuyến cáo tránh ăn rươi vì có thể gây kích phát cơn hen.

6 Giá con rươi? Nấu món gì từ con rươi?

Con rươi là một đặc sản giàu dinh dưỡng, thường xuất hiện vào mùa thu ở các tỉnh Bắc Bộ Việt Nam. Giá rươi trên thị trường hiện dao động từ 500.000 đến 600.000 đồng/kg đối với rươi tươi, và từ 400.000 đến 500.000 đồng/kg đối với rươi đông lạnh. 

Rươi có thể được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, bao gồm:

• Chả rươi: Món ăn truyền thống, kết hợp rươi với trứng, thịt nạc, rau thơm và gia vị, sau đó chiên vàng. 
• Rươi kho niêu đất: Món ăn cầu kỳ, rươi được kho trong niêu đất với các gia vị, tạo nên hương vị đậm đà, thích hợp cho bữa cơm gia đình. 
• Rươi xào củ niễng: Sự kết hợp giữa rươi và củ niễng, tạo nên món ăn lạ miệng, bổ dưỡng, hỗ trợ sức khỏe tim mạch. 
• Canh rươi nấu măng: Món canh thanh mát, kết hợp rươi với măng, thích hợp cho những ngày se lạnh. 
• Rươi rang muối: Món ăn đơn giản, rươi được tẩm gia vị và rang giòn, thích hợp làm món nhắm hoặc ăn kèm cơm. 
• Rươi cuốn lá lốt: Rươi được trộn với thịt nạc băm, vỏ quýt, giò sống, cuốn trong Lá Lốt và chiên giòn, tạo nên món ăn thơm ngon, hấp dẫn. 

Khi chế biến rươi, cần lưu ý sơ chế đúng cách để loại bỏ lông và chất bẩn, đảm bảo an toàn thực phẩm. Ngoài ra, những người có cơ địa dị ứng hoặc hệ tiêu hóa kém nên thận trọng khi thưởng thức các món ăn từ rươi.

7 Tài liệu tham khảo

Tác giả Đỗ Tất Lợi. Những Cây Thuốc Và Vị Thuốc Việt Nam. Con Rươi trang 1027-1028. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2024.

Tác giả Ety Yuni Ristanti và Muhammad Asrar (đăng 20 tháng 7 năm 2022). Formulation of stick laor (Eunice viridis) as an alternative food supplement for toddlers in stunting prevention, Journal of Drug Delivery and Therapeutics. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2024.

Tác giả Muhammad Asrar và Ety Yuni Ristanti (đăng tháng 6 năm 2021). Effect of giving instant papeda with laor powder (Eunice viridis) on the increase in weight pregnant rats and birth weight, Sapporo Medical Journal. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2024.