Xoan Mộc (Lát Khét - Toona sureni (Blume) Merr.)
0 sản phẩm
Dược sĩ Thùy Dung Dược sĩ lâm sàng
Ước tính: 0 phút đọc, Ngày đăng:
Cập nhật:
Nếu phát hiện nội dung không chính xác, vui lòng phản hồi thông tin cho chúng tôi tại đây
Phân loại khoa học | |
---|---|
Giới(regnum) | Plantae (Thực vật) Angiospermae (Thực vật có hoa) Eudicots (Thực vật hai lá mầm thật sự) Rosids (nhánh hoa Hồng) |
Bộ(ordo) | Sapindales (Bồ hòn) |
Họ(familia) | Meliaceae (Xoan) |
Chi(genus) | Toona |
Danh pháp hai phần (Tên khoa học) | |
Toona sureni (Blume) Merr. | |
Danh pháp đồng nghĩa | |
Toona febrifuga Roem. Cedrella toona Roxb. Cedrella odorata Blume |

Xoan mộc thuộc dạng cây gỗ, chiều cao mỗi cây khoảng từ 20 đến 30 mét, vỏ những nhánh cây có màu nâu. Phiến lá to, mọc kép lông chim nhẵn hay lẻ, cuống chung mảnh, có dạng hình trụ. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết.
1 Giới thiệu
Tên khoa học: Toona sureni (Blume) Merr.
Tên đồng nghĩa: Toona febrifuga Roem., Cedrella toona Roxb., Cedrella odorata Blume
Tên gọi khác: Lát khét, Trường vân.
Họ thực vật: Meliaceae (Xoan).

1.1 Đặc điểm thực vật
Xoan mộc thuộc dạng cây gỗ, chiều cao mỗi cây khoảng từ 20 đến 30 mét, vỏ những nhánh cây có màu nâu.
Phiến lá to, mọc kép lông chim nhẵn hay lẻ, cuống chung mảnh, có dạng hình trụ, chiều dài khoảng từ 40 đến 60cm , lá chét gồm 5 đến 12 đôi, lá chét mọc so le, phiến lá nhẵn, mỏng, không cân đối, có dạng hình trứng ngọn giáo, dạng lưỡi liềm, mũi lá nhọn, chiều dài mỗi phiến lá chét khoảng 12 đến 16cm, chiều rộng từ 4 đến 4,5cm.
Cụm hoa mọc thành chùy gần bằng lá, có lông.
Quả nang thuôn, có dạng hình thoi, quả có màu đỏ đen, nhiều lỗ bì nhạt, chiều dài mỗi quả khoảng từ 2,5 đến 3cm, chiều rộng từ 10 đến 15mm, gồm 5 ô. Mỗi ô có từ 7 đến 8 hạt, hạt djet, mỗi hạt có 2 cánh mọc đối, không đều, dạng màng.

1.2 Thu hái và chế biến
Bộ phận dùng: Vỏ thân, hoa.
1.3 Đặc điểm phân bố
Xoan mộc được tìm thấy ở Ấn Độ, Trung Quốc, Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia, Malaysia, Indonesia, Campuchia và Việt Nam. Tại nước ta, cây phân bố ở Yên Bái, Sơn La, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Lâm Đồng, Bà Rịa-Vũng Tàu.
Xoan mộc thường mọc trong những khu rừng rậm thường xanh, độ cao phân bố dưới 700 mét. Cây thường ra hoa vào tháng 3 đến tháng 4, có quả vào tháng 9 đến tháng 10.

2 Thành phần hóa học
Vỏ thân của cây Xoan mộc có chứa một chất nhựa chát, một chiết xuất nâu giống với ulmin, một chất gôm màu nâu cũng có vị chát.
Hoa của cây Xoan mộc có chứa chất đắng, một chất nhuộm màu đỏ có tên gọi là nyctanthin. Ngoài ra, các nhà khoa học cũng tách được quercitrin lẫn với một chất màu khác màu vàng và nâu, chất này có bản chất là một glucosidic và một chất đường.
Gỗ của cây Xoan mộc có chứa 0,3 đến 0,44% tinh dầu thơm có màu vàng kim, khi mới xẻ gỗ thì có mùi thơm của Đàn hương, gỗ cây Xoan mộc có chứa thành phần là leucocyanidin, lõi gỗ có chứa cedrelone.

3 Tác dụng của cây Xoan mộc
3.1 Tính vị, tác dụng
Vỏ cây Xoan mộc có tác dụng làm săn da, chống co thắt, tăng trương lực.
Hoa của cây Xoan mộc có tác dụng điều kinh.
3.2 Công dụng

Nhân dân Ấn Độ sử dụng vỏ cây Xoan mộc để làm thuốc trị lỵ mạn tính ở trẻ em, ngoài ra, vỏ cây còn dùng để đắp ngoài trong trường hợp bị loét.
Nhân dân Giava sử dụng vỏ cây để trị ỉa chảy và trị lỵ.
Nhân dân Philippin sử dụng bột vỏ cây để dùng đắp trong trường hợp bị loét nhằm mục đích chống hôi thối, ngoài ra còn dùng cả bột của cây Canh ki na để phủ lên bề mặt các vết hoại thư.
Nhân dân Ấn Độ sử dụng hoa của cây Xoan mộc để điều hòa kinh nguyệt, còn nhân dân Philippin lại sử dụng hoa để hãm trà uống có tác dụng chống co thắt.
4 Tài liệu tham khảo
Tác giả Võ Văn Chi. Từ điển cây thuốc Việt Nam tập 2. Trường vân, trang 1101-1102. Truy cập ngày 11 tháng 1 năm 2025.