Thóc Lép (Cỏ Cháy - Desmodium gangeticum (L.) DC.)
0 sản phẩm
Dược sĩ Thùy Dung Dược sĩ lâm sàng
Ước tính: 1 phút đọc, Ngày đăng:
Nếu phát hiện nội dung không chính xác, vui lòng phản hồi thông tin cho chúng tôi tại đây
| Phân loại khoa học | |
|---|---|
| Giới(regnum) | Plantae (Thực vật) Angiospermae (Thực vật có hoa) Eudicots (Thực vật hai lá mầm thật sự) Rosids (nhánh hoa Hồng) |
| Bộ(ordo) | Fabales (Đậu) |
| Họ(familia) | Fabaceae (Đậu) |
| Chi(genus) | Desmodium |
| Danh pháp hai phần (Tên khoa học) | |
Desmodium gangeticum (L.) DC. | |
Thóc lép thuộc dạng cây thảo, dạng bụi, chiều cao mỗi cây khoảng từ 1 đến 1,5 mét. cành cây mọc vươn dài, cành non mảnh, hơi có cạnh, cành phủ thêm một lớp lông, sau mọc nhẵn. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết.
1 Giới thiệu
Tên khoa học: Desmodium gangeticum (L.) DC.
Tên gọi khác: Cỏ cháy, Bài ngài.
Họ thực vật: Fabaceae (Đậu).
1.1 Đặc điểm thực vật
Thóc lép thuộc dạng cây thảo, dạng bụi, chiều cao mỗi cây khoảng từ 1 đến 1,5 mét. cành cây mọc vươn dài, cành non mảnh, hơi có cạnh, cành phủ thêm một lớp lông, sau mọc nhẵn.
Lá chét mọc so le, phiến lá có dạng hình trái Xoan hoặc hình trứng, chiều dài mỗi lá khoảng từ 6 đến 10cm, rộng khoảng 3 đến 5cm, gốc lá tròn, đầu tù hơi nhọn, mặt trên của lá có phủ một lớp lông mịn, mặt dưới có nhiều lông mọc áp sát, gốc lá có 2 sợi ngắn, đây là vết tích của lá chét bị tiêu giảm, chiều dài cuống lá khoảng từ 1 đến 2cm, lá kèm nhọn.
Cụm hoa mọc thành chùy thưa ở đầu ngọn hoặc kẽ lá, mỗi cụm có nhiều hoa nhỏ, xếp thành từng đôi một, đài 4 răng, tràng có cánh cờ, cánh thìa có dạng hình trái xoan ngược, cánh bên thuôn, nhị xếp thành 2 bó, bầu hơi có lông.
Quả cong, mỗi quả có 7-8 ngấn, các ngăn mọc lệch về một bên, mỗi ngăn đựng một hạt.
Mùa hoa quả kéo dài từ tháng 2 đến tháng 5.
1.2 Thu hái và chế biến
Bộ phận dùng: Rễ.
Thời điểm thu hái: Quanh năm.
Chế biến: Dùng tươi hay phơi khô.
Ngoài ra, còn dùng thân, lá.
1.3 Đặc điểm phân bố
Dưới đây là hình ảnh cây Thóc lép:
Thóc lép là loài cổ nhiệt đới, được tìm thấy ở vùng Đông Nam Á và cả vùng nhiệt đới Châu Phi.
Tại nước ta, cây phân bố ở khắp các tỉnh thuộc vùng trung du, vùng núi thấp với độ cao dưới 600 mét và đôi khi còn bắt gặp ở vùng đồng bằng.
Thóc lép có bản chất là loài ưa sáng, có khả năng chịu hạn, thường mọc ở những đồi cây bụi, bờ nương rẫy. Tại vùng đồng bằng, cây thường mọc ở những lùm bụi quanh lang hay bãi hoang.
Thóc lép thường ra hoa quả nhiều hàng năm, quả có phủ một lớp lông ngắn, dễ mắc vào lông động vật hay quần áo từ đó phát tán đi khắp nơi.
Thóc lép là loài tái sinh tự nhiên chủ yếu từ hạt.
1.4 Cây thóc lép có mấy loại?
Thóc lép có nhiều loại như Thóc lép, Thóc lép bướm, Thóc lép động, Thóc lép nhiều quả.
2 Thành phần hóa học
Toàn cây có chứa N,N-dimethyltryptamine, hordenin, cardicin.
Hạt chứa dầu béo.
3 Tác dụng của cây Thóc lép
Dịch ngâm từ lá của cây Thóc lép 10% khi tiến hành nghiên cứu trên thỏ thí nghiệm thấy có tác dụng lợi tiểu.
Thành phần Gangetin chiết xuất từ cây Thóc lép khi nghiên cứu trên chuột cống trắng đực trưởng thành thấy có tác dụng giảm tần số giao hợp so với lô đối chứng đồng thời làm giảm hoạt động của tinh trùng sau khi tiêm dưới da hàng ngày với liều 0,5; 1,0; 1,5 và 2,0 mg/kg trong 30 ngày liên tiếp.
Thành phần gangetin còn thể hiện tác dụng giảm trọng lượng tinh hoàn và các cơ quan sinh dục phụ bao gồm ống dẫn tinh, mào tinh, tuyến tiền liệt đồng thời làm giảm tác dụng của men acid phosphatase của tuyến tiền liệt.
Các tác dụng này đều bị đối kháng bởi prolactin ở liều 500 microgam/kg/ngày phối hợp cùng với propionat Testosterone với liều 200 microgam/kg/ngày. Tuy nhiên, nếu dùng 2 thành phần này riêng rẽ thì không bị đối kháng.
Ngoài ra, Thóc lép còn thể hiện tác dụng chống phì đại ở các tế bào cơ tim do isoproterenol gây ra thông qua việc cải thiện tình trạng stress oxy hóa và biến đổi ty thể.
4 Công dụng của cây thóc lép
4.1 Tính vị, tác dụng
Thóc lép có tác dụng chỉ thống, chỉ huyết, thanh nhiệt, tiêu ứ, tán thũng.
4.2 Công dụng
Nhân dân ta thường sử dụng rễ của cây Thóc lép để chữa lành vết thương do rắn cắn, vết loét, phù thũng. Liều dùng mỗi ngày từ 6 đến 16g đem sắc lấy nước uống hoặc dùng cây tươi đem vắt lấy nước uống. Nếu dùng ngoài bằng cách giã đắp thì không kể liều lượng.
Nhân dân Ấn Độ thường dùng rễ cây Thóc lép để làm thuốc hạ sốt, lợi đờm, bổ đắng, lợi tiểu.
Nhân dân Malaysia sử dụng nước sắc từ rễ cây Thóc lép để làm thuốc an thần cho trẻ em, chữa tiêu chảy.
Rễ cây đem giã nát đắp vào lợi để chữa đau răng, lá cây dùng khi bị đau đầu bằng cách đắp vào thái dương.
Nhân dân Indonesia sử dụng nước sắc từ lá cây Thóc lép phối hợp cùng với lá của cây Clerodendrum calamitosum L. ở những bệnh nhân bị thận.
5 Cây Thóc lép trị bệnh gì?
5.1 Chữa phù thũng
12g rễ cây Thóc lép.
8g lá cây Cối xay.
300ml nước.
Các vị đem đun sôi trong vòng 30 phút.
Chia làm 3 lần uống trong ngày.
5.2 Chữa rắn cắn
20g rễ cây Thóc lép tươi đem giã nát lấy nước uống còn bã để đắp vào vết cắn.
Chữa vết loét
30g rễ cây Thóc lép.
200ml nước.
Đun sôi trong vòng 15 phút.
Để nguội rồi rửa.
6 Tài liệu tham khảo
- Tác giả Đỗ Huy Bích và cộng sự. Cây Thuốc Và Động Vật Làm Thuốc ở Việt Nam tập 2. Thóc lép, trang 875-876. Truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2025.
- Tác giả Đỗ Tất Lợi. Những Cây Thuốc Và Vị Thuốc Việt Nam. Thóc Lép trang 144 – 145. Truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2025.
- Tác giả Vandana Sankar và cộng sự (Ngày đăng tháng 1 năm 2013). Desmodium gangeticum (Linn.) DC. exhibits antihypertrophic effect in isoproterenol-induced cardiomyoblasts via amelioration of oxidative stress and mitochondrial alterations, PubMed. Truy cập ngày 3 tháng 3 năm 2025.
