Thanh Cao (Thanh Hao, Thảo Cao - Artemisia carvifolia Wall.)
0 sản phẩm
Dược sĩ Thùy Dung Dược sĩ lâm sàng
Ước tính: 1 phút đọc, Ngày đăng:
Cập nhật:
Nếu phát hiện nội dung không chính xác, vui lòng phản hồi thông tin cho chúng tôi tại đây
| Phân loại khoa học | |
|---|---|
| Giới(regnum) | Plantae (Thực vật) Angiospermae (Thực vật có hoa) Eudicots (Thực vật có mạch) Asterids (nhánh hoa Cúc) |
| Bộ(ordo) | Asterales (Cúc) |
| Họ(familia) | Asteraceae (Cúc) |
| Chi(genus) | Artemisia |
| Danh pháp hai phần (Tên khoa học) | |
Artemisia carvifolia Wall. | |
Thanh cao thuộc dạng cây thảo, cây sống hàng năm hoặc hai năm, chiều cao mỗi cây khoảng từ 0,5 đến 1,5 mét. Thân cây phân cành nhiều, các cành có kích thước mảnh, bề mặt nhẵn. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết.
1 Giới thiệu
Tên khoa học: Artemisia carvifolia Wall.
Tên gọi khác: Thanh hao, Thảo cao, Hương hao, Thanh ngò.
Họ thực vật: Asteraceae (Cúc).
1.1 Đặc điểm thực vật
Thanh cao thuộc dạng cây thảo, cây sống hàng năm hoặc hai năm, chiều cao mỗi cây khoảng từ 0,5 đến 1,5 mét.
Thân cây phân cành nhiều, các cành có kích thước mảnh, bề mặt nhẵn.
Lá cây mọc so le, gồm 2-3 lần lông chim, phiến lá mọc men sát vào gân, đầu lá nhọn hoắt.
Cụm hoa có dạng đầu hình bán cầu, đường kính mỗi cụm hoa khoảng 6mm, cuống hoa ngắn, các cụm hoa thường xếp cạnh nhau tạo thành từng chuỗi dài, nhìn xa giống như những chùm quả nhỏ, lá bắc có kích thước to dần từ ngoài vào trong, đầu có nhiều hoa lưỡng tính ở giữa với số lượng nhiều hơn số lượng của hoa cái, không có mào lông, nhị 5, tràng 5 cánh lưỡng tính, tràng hoa cái tạo thành ống dài đều, bầu nhẵn.
Quả của cây Thanh cao có dạng hình trứng ngược, bề mặt nhẵn.
Toàn cây có mùi thơm tinh dầu nhưng hắc.
Mùa hoa thường từ tháng 4 đến tháng 5, mùa quả từ tháng 6 đến tháng 7.
1.2 Thu hái và chế biến
Bộ phận dùng: Toàn cây.
Thời điểm thu hái: Khi cây ra quả.
Chế biến: Loại bỏ rễ, loại bỏ tạp chất, đem phơi hoặc sấy khô.
1.3 Đặc điểm phân bố
Chi Artemisia L. trên thế giới có khoảng 200 loài nhưng một số tài liệu ước tính chi này có tới 400 loài, các loài trong chi đều là cây thảo, được tìm thấy chủ yếu ở vùng ôn đới ấm, vùng cận nhiệt đới và nhiệt đới thuộc Bắc bán cầu. Khu vực Tây Nam Á được coi là nơi có số lượng loài lớn nhất thế giới.
Các loài thuộc chi Artemisia có mùi thơm nồng là do chứa hàm lượng cao terpen dễ bay hơi, là thành phần của tinh dầu của chúng và đặc biệt có trong lá và hoa của những loài cây này.
Tại nước ta, chi này có 12 loài trong đó có cây Thanh cao, loài này còn được ghi nhận ở phía Nam Trung Quốc.
Thanh cao đã được Viện Dược liệu thu mẫu từ những năm 1965 ở Hưng Yên, Ninh Bình, Tuyên Quang. Thanh cao có bản chất là loài ưa ẩm, sinh trưởng và phát triển tốt ở khu vực có nhiều ánh sáng, cây thường được bắt gặp ở các bãi sông, bờ kênh mương, ruộng ngô. Cây con mọc từ hạt vào tháng 3 hàng năm, cây sinh trưởng mạnh trong vụ xuân - hè và bắt đầu tàn lụi vào tháng 7. Thanh cao ra hoa quả nhiều, các hạt thường phát tán gần do đó cây thường mọc thành từng đám, hạt được trồng vào mùa xuân.
2 Thành phần hóa học
Phần trên mặt đất có chứa tinh dầu, coumarin, alkaloid abrotanin, chất đắng. Ngoài ra, Thanh cao còn chứa 5,8 - dimethoxycoumarin.
3 Tác dụng của cây Thanh cao
3.1 Tác dụng dược lý
Thanh cao thể hiện tác dụng chống oxy hóa, chống ung thư.
3.2 Công dụng theo Y học cổ truyền
3.2.1 Tính vị, tác dụng
Thanh cao có vị đắng, hơi thơm, nhạt, tính hàn, quy vào kinh Đởm, Can. Thanh cao có tác dụng khu phong, lượng huyết, thanh nhiệt, trừ lao nhiệt.
Khi dùng sống thì cây có tác dụng hạ sốt, thanh nhiệt rất tốt nhưng đem sao thì tác dụng này kém hơn.
Nếu chế với máu Ba Ba thì thuốc có tác dụng thoái nhiệt, tư âm.
3.2.2 Công dụng
Thanh cao thường được dùng để chữa bệnh trong trường hợp ra mồ hôi trộm, người sốt lâu ngày không ra được mồ hôi, đái máu, sốt rét, chảy máu mũi, phong thấp, vàng da, nhức mỏi cơ thể, suy nhược thần kinh.
Liều dùng là 6-20g Thanh cao đem sắc nước uống. Có thể dùng ngoài với mục đích sát trùng, lở ngứa, mụn nhọt, côn trùng đốt.
Tại một số khu vực, Thanh cao còn được nhân dân hái ngọn non đem luộc như một loại rau lành, có tác dụng bổ.
4 Cây Thanh cao trị bệnh gì?
4.1 Chữa cảm cúm, cảm sốt về mùa hè
20g Thanh cao tươi đem giã nát, hòa cùng một chén nước nóng, gạn rồi uống, lấy bã đắp ở gan bàn chân cho ra mồ hôi.
Nếu người bệnh có triệu chứng sốt kèm rét thì thêm 3 lát Gừng tươi.
4.2 Chữa mồ hôi trộm, hư lao, sốt hâm hấp lâu ngày, miệng khô
20g Thanh cao.
15g Mạch môn.
12g Đảng Sâm.
15g Sinh Địa.
15g Gạo sống.
800ml nước.
Các vị đem sắc với nước cho đến khi còn 300ml, chia thành 3 lần uống trong ngày.
Ngoài ra, có thể dùng 3 vị gồm Thanh cao, Huyền Sâm, Mạch Môn với lượng 20g mỗi vị rồi đem sắc lấy nước uống.
4.3 Chữa sốt rét từng cơn
Dùng một nắm Thanh cao tươi khoảng 40g đem giã nát, vắt lấy nước để uống. Trường hợp bệnh nhân xuất hiện triệu chứng rét trước, rét nhiều thì dùng 20g Thanh cao, 8g Quế tâm đem sắc lấy nước uống.
4.4 Chữa kém ăn, mệt mỏi
Dùng một phần lá Thanh cao cùng 3 phần nước, đem sắc rồi cô đặc, trộn cùng tá dược làm thành viên có kích thước bằng hạt ngô.
Uống 10-20 viên lúc đói trước khi đi ngủ, có thể chiêu thuốc cùng với rượu.
4.5 Chữa ong đốt
Dùng 20g Thanh cao tươi đem nhai, bã đắp vào vết cắn.
5 Tài liệu tham khảo
- Tác giả Đỗ Huy Bích và cộng sự. Cây Thuốc Và Động Vật Làm Thuốc ở Việt Nam tập 2. Thanh cao, trang 818-819. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2025.
- Tác giả Amna Naheed Khan và cộng sự (Ngày đăng tháng 2 năm 2023). Enhanced Antioxidant and Anticancer Potential of Artemisia carvifolia Buch Transformed with rol A Gene, Pubmed. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2025.
