Ớt Làn Lá To (Mức Trâu - Paravallaris macrophylla)
0 sản phẩm
Dược sĩ Thùy Dung Dược sĩ lâm sàng
Ước tính: 1 phút đọc, Ngày đăng:
Nếu phát hiện nội dung không chính xác, vui lòng phản hồi thông tin cho chúng tôi tại đây
| Phân loại khoa học | |
|---|---|
| Giới(regnum) | Plantae (Thực vật) Angiospermae (Thực vật có hoa) Eudicots (Thực vật hai lá mầm thật sự) Asterids (nhánh hoa Cúc) |
| Bộ(ordo) | Gentianales (Long đởm) |
| Họ(familia) | Apocynaceae (Trúc đào) |
| Chi(genus) | Paravallaris |
| Danh pháp hai phần (Tên khoa học) | |
Paravallaris macrophylla Pierre | |
| Danh pháp đồng nghĩa | |
Kibatalia macrophylla (Pierre) Woodson | |
Ớt làn lá to thuộc dạng cây nhỏ, chiều cao mỗi cây khoảng từ 2 đến 4 mét, có khi hơn. Thân cành đều nhẵn, những cành non dẹt, màu xanh lục, già thì chuyển thành màu nâu sẫm. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết.
1 Giới thiệu
Tên khoa học: Paravallaris macrophylla Pierre
Tên đồng nghĩa: Kibatalia macrophylla (Pierre) Woodson
Tên gọi khác: Ớt làn lá to, Cây hạnh phúc, Dùi đôi, Đuôi dơi.
Họ thực vật: Apocynaceae (Trúc Đào).
1.1 Đặc điểm thực vật
Ớt làn lá to thuộc dạng cây nhỏ, chiều cao mỗi cây khoảng từ 2 đến 4 mét, có khi hơn. Thân cành đều nhẵn, những cành non có thể chất dẹt, màu xanh lục, sau khi già thì chuyển thành màu nâu sẫm, trên thân có nốt sần.
Lá có kích thước lớn, mọc đối, cuống lá ngắn, phiến lá có dạng hình bầu dục hoặc hình mác, chiều dài mỗi phiến lá khoảng 15 đến 35cm, chiều rộng khoảng 9 đến 12cm, gốc lá tròn, đầu lá nhọn, mép lá nguyên, hai mặt của lá nhẵn, mặt trên của lá có màu sẫm bóng, măt dưới nhạt hơn, các gân ở mặt dưới nổi rõ, chiều dài cuống lá khoảng 0,7 đến 1,4cm.
Cụm hoa mọc thành xim ở kẽ lá, hoa có màu trắng vàng hoặc màu vàng lục, lá bắc có kích thước rất nhỏ, đài hình chuông, có 5 răng nhỏ, 5 cánh khi nở sẽ gập xuống dưới, nhị 5, bầu 2 ô.
Quả đôi gồm 2 đại dẹt, chẻ ngang, chiều dài khoảng 8 đến 18cm.
Hạt có chùm lông rất dài.
Toàn cây có nhựa mủ trắng.
Mùa hoa rơi vào tháng 5 đến tháng 6, mùa quả từ tháng 7 đến tháng 8.
Cần tránh nhầm lẫn với cây Mức hoa trắng.
1.2 Thu hái và chế biến
Bộ phận dùng: Thân cây và nhựa mủ.
1.3 Đặc điểm phân bố
Paravallaris Pierre là một chi nhỏ, các loài chủ yếu phân bố ở Đông Nam Á và Nam Trung Quốc. Tại nước ta, chi này mới chỉ có 3 loài.
Ớt làn lá to thường được tìm thấy ở Quảng Tây, Vân Nam, Trung Quốc và các tỉnh thuộc vùng núi thấp, trung du ở Việt nam và Hạ Lào.
Ớt làn lá to thường mọc rải rác ở ven rừng non đang hồi phục của tỉnh Hòa Bình, Ớt làn lá to chiếm một số lượng khá lớn trong số các loài cây bụi và cây gỗ.
Ớt làn lá nhỏ thường sinh trưởng trên những khu vực đất đai màu mỡ, nếu có những cây khác phát triển nhanh, mọc thành tán thì Ớt làn lá nhỏ lại có xu hướng sinh trưởng chậm lại và dần dần sẽ bị đào thải.
Ớt làn lá to ra hoa quả nhiều trong điều kiện sinh trưởng có đầy đủ ánh sáng, cây tái sinh tự nhiên chủ yếu từ hạt. Những cây sau khi bị chặt nếu vẫn còn gốc thì vẫn có khả năng nảy chồi.
2 Thành phần hóa học
Thành phần chính của phần ancaloit trong lá của cây Ớt làn lá to được tìm thấy là ancaloit steroid loại paravallarine mới, 20-epi-kibataline. Cấu trúc phân tử và tinh thể của ancaloit steroid này được xác định bằng phân tích tia X.
3 Tác dụng của cây Ớt làn lá to
Nhân dân thường sử dụng thân cây để làm thuốc lợi sữa, thuốc kiện tinh bổ thận.
Thân cây Ớt làn lá to sau khi thu hái về thì đem cạo sạch vỏ ngoài, chặt thành từng khúc, các khúc có độ dài khoảng 10 đến 20cm, sau đó đem phơi hoặc sấy khô. Khi cần dùng thì thái thành từng phiến mỏng, sao tiếp cho thơm rồi dùng tùy theo mục đích.
3.1 Thuốc kiện tinh mạnh gân cốt
10g thân cây Ớt làn lá to.
10g thân cây Bọt ếch.
10g rễ Khúc khắc.
12g rễ cây Trinh nữ.
8g rễ Bạch đồng nữ.
8g quả Tơ hồng vàng.
Các vị đem nấu với 2 lần nước, sau đó cô đặc tạo thành cao lỏng, mỗi ngày uống 2 lần.
Ngoài ra, có thể tán dược liệu thành bột mịn, luyện cùng với hồ rồi làm thành viên uống.
3.2 Thuốc bổ thận và bổ thần kinh
1kg thân cây Ớt làn lá to.
1kg quả Tơ hồng vàng.
0.5g Ba Kích.
0,5kg Lạc Tiên.
0,5kg Đỗ đen sao cháy.
Các vị đem nấu cùng với 2 lần nước, cô đặc đến khi còn 700ml Dung dịch. Sau đó lọc rồi thêm 300ml siro để thu được 1 lít cao. Mỗi ngày uống 40ml, chia làm 2 lần.
3.3 Thuốc tăng tiết sữa
Sử dụng một lượng bằng nhau các vị thân cây Ớt làn lá to, rễ Xích đồng nam, đem sắc cùng với 400ml nước đến khi còn 100ml thì chia làm 2 lần uống trong ngày.
Ngoài ra, nhựa của cây Ớt làn lá to cũng được dùng với mục đích cầm máu trong trường hợp bị đỉa cắn.
4 Tài liệu tham khảo
- Tác giả Đỗ Huy Bích và cộng sự. Cây Thuốc Và Động Vật Làm Thuốc ở Việt Nam tập 2. Ớt làn lá to, trang 510-511. Truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2025.
- Tác giả P H Ngoc và cộng sự (Ngày đăng tháng 6 năm 1984). IX, Natural Products from Vietnamese Plants. 20-Epi-kibataline, a New Steroidal Alkaloid from Paravallaris macrophylla, PubMed. Truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2025.
