Kinh Giới Dại (Lệ Chi Thảo - Salvia plebeia R. Br.)
0 sản phẩm
Dược sĩ Thùy Dung Dược sĩ lâm sàng
Ước tính: 1 phút đọc, Ngày đăng:
Nếu phát hiện nội dung không chính xác, vui lòng phản hồi thông tin cho chúng tôi tại đây
| Phân loại khoa học | |
|---|---|
| Giới(regnum) | Plantae (Thực vật) Tracheophyta (Thực vật có mạch) Angiospermae (Thực vật có hoa) Eudicots (Thực vật hai lá mầm thật sự) Asterids (nhánh hoa Cúc) |
| Bộ(ordo) | Lamiales (Hoa môi) |
| Họ(familia) | Lamiaceae (Hoa môi) |
| Chi(genus) | Salvia |
| Danh pháp hai phần (Tên khoa học) | |
Salvia plebeia R. Br. | |
Kinh giới dại thuộc dạng cây thảo, sống hàng năm hay hai năm. Thân cây dày, mọc đứng, chiều cao mỗi cây khoảng từ 0,15 đến 0,9 mét, cây phân nhánh. Lá cây mọc đối, có cuống. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết.
1 Giới thiệu
Tên khoa học: Salvia plebeia R. Br.
Tên gọi khác: Lệ chi thảo, Tuyết kiến thảo.
Họ thực vật: Lamiaceae (Hoa môi).
1.1 Đặc điểm thực vật
Kinh Giới dại thuộc dạng cây thảo, sống hàng năm hay hai năm. Thân cây dày, mọc đứng, chiều cao mỗi cây khoảng từ 0,15 đến 0,9 mét, cây phân nhánh.
Lá cây mọc đối, có cuống, phiến lá có hình mũi mác, lún phún lông ở cả hai mặt lá, gân ít lồi, mép có khía tròn nhỏ.
Cụm hoa mọc ở ngọn gồm 10 vòng, mỗi vòng gồm 4-6 hoa không có cuống. Lá bắc nhỏ. Hoa có kích thước nhỏ, đài hình chuông, môi trên có 3 răng, môi dưới 2 răng. Tràng hoa có màu tím, chỉ thò một ít ra ngoài, hình ống, có một vòng lông mịn ở trong, phiến 2 môi, 2 nhị sinh sản có trung đới kéo dài.
Quả bế làm tư, bề mặt hơi ráp.
1.2 Thu hái và chế biến
Bộ phận dùng: Toàn cây, ở Trung Quốc thường gọi là Lệ chi thảo.
1.3 Đặc điểm phân bố
Kinh giới dại được tìm thấy ở Ấn Độ, Triều Tiên, Trung Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Campuchia, Malaysia, Indonesia, Lào và Việt Nam.
Tại nước ta, cây thường phân bố ở một số tỉnh thành như Sơn La, Cao Bằng, Tuyên Quang, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình, Hà Nội, Hà Nam, Ninh Bình, Thanh Hóa, Thừa Thiên - Huế.
Kinh giới dại thường mọc hoang khắp nơi đặc biệt là khu ruộng hoang, ven đường đi. Thời điểm ra hoa là từ tháng 4 đến tháng 6, có quả từ tháng 7 đến tháng 8.
2 Thành phần hóa học
Kinh giới dại có chứa protocatechuic acid, nepetrin, homoplantaginin, capafolin và hispidulin.
3 Tác dụng của cây Kinh giới dại
3.1 Cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu
Kinh giới dại được sử dụng như một loại thảo dược trong Y học cổ truyền với nhiều công dụng chữa bệnh. Loại thảo dược này thể hiện hoạt động chống oxy hóa và nhiều tác dụng sinh lý khác nhau, bao gồm tác dụng chống hen suyễn, tăng cường miễn dịch, chống béo phì và chống cholesterol. Tuy nhiên, hiệu quả của Kinh giới dại đối với bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) và cơ chế liên quan vẫn chưa được làm sáng tỏ. Một nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá tác dụng của Kinh giới dại đối với bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu trên mô hình chuột bị gan nhiễm mỡ do chế độ ăn nhiều chất béo và ở tế bào HepG2 được cung cấp axit béo tự do (FFA). Kết quả cho thấy rằng, chiết xuất nước của cây Kinh giới dại có thể cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) bằng cách ức chế tình trạng gan nhiễm mỡ thông qua điều chỉnh biểu hiện của protein kinase hoạt hóa AMP (AMPK).
3.2 Tác dụng chống ung thư
Chất ức chế điểm kiểm soát miễn dịch, ngày càng được sử dụng để điều trị khối u ác tính, đang cách mạng hóa việc điều trị ung thư bằng cách cải thiện kỳ vọng sống sót của bệnh nhân. Các nhà khoa học đã nghiên cứu tiềm năng chống khối u của chiết xuất từ cây Kinh giới dại. Nghiên cứu cho thấy rằng, Kinh giới dại có thể được xem như một chiến lược tiền lâm sàng để phát triển thuốc chống ung thư dựa trên phân tử nhỏ nhắm vào con đường kiểm soát miễn dịch PD-1/PD-L1.
4 Công dụng theo Y học cổ truyền
4.1 Tính vị, tác dụng
Kinh giới dại có vị đắng, hơi cay, tính mát, dược liệu có tác dụng giải độc, thanh nhiệt, tiêu viêm, lương huyết, cầm máu, lợi tiểu tiêu sưng.
4.2 Công dụng
Kinh giới đất thường được dùng trong trường hợp ho gà, ngạt mũi, nhức đầu, viêm kết mạc cấp, tổn thương do ngã hay bị đánh đập, viêm mũi, sốt, viêm amidan, đau lưng, đau gối do phong thấp.
Nhân dân Trung Quốc thường dùng Kinh giới đất để trị:
- Viêm amidan, viêm miệng.
- Viêm thận, phù nề.
- Lao phổi với khái huyết.
- Bệnh nhân viêm phế quản.
- Xuất huyết tử cung.
- Bệnh nhân đi ngoài phân đen.
- Người bệnh ban xuất huyết giảm tiểu cầu ác tính.
Liều dùng là 15 đến 30 mỗi ngày, đem sắc thuốc uống.
Có thể dùng ngoài trong trường hợp viêm mủ da, bệnh trĩ, viêm vú, viêm âm đạo. Dùng cây tươi đắp ngoài hoặc nấu nước rửa. Ngoài ra, Kinh giới dại còn được dùng để trị rắn độc cắn.
Nhân dân Ấn Độ dùng Kinh giới dại trong trường hợp bị lậu, ỉa chảy, rong kinh, bệnh nhân bị bệnh trĩ.
5 Cây Kinh giới dại trị bệnh gì?
5.1 Chữa ban huyết xuất huyết giảm tiểu cầu ác tính
Dùng 30g Kinh giới dại đem sắc lấy nước uống.
5.2 Chữa ho lao kèm theo khái huyết
30g Kinh giới dại.
60g Thịt lợn nạc.
Các vị nấu trong 30 phút, chia làm 2 lần để ăn.
6 Tài liệu tham khảo
- Tác giả Võ Văn Chi. Từ điển cây thuốc Việt Nam tập 1. Kinh giới dại, trang 1255-1256. Truy cập ngày 6 tháng 3 năm 2025.
- Tác giả Subin Bae và cộng sự (Ngày đăng 18 tháng 12 năm 2022). Salvia plebeia R. Br. Water Extract Ameliorates Hepatic Steatosis in a Non-Alcoholic Fatty Liver Disease Model by Regulating the AMPK Pathway, PubMed. Truy cập ngày 6 tháng 3 năm 2025.
- Tác giả Jang-Gi Choi và cộng sự (Ngày đăng tháng 11 năm 2020). Anticancer Effect of Salvia plebeia and Its Active Compound by Improving T-Cell Activity via Blockade of PD-1/PD-L1 Interaction in Humanized PD-1 Mouse Model, PubMed. Truy cập ngày 6 tháng 3 năm 2025.
