Cây Cơm nếp (Strobilanthes affinis (Griff.) Terao ex J.R.I.Wood & J.R.Benn.)
0 sản phẩm
Dược sĩ Trúc Ly Dược sĩ Lâm sàng
Ước tính: 0 phút đọc, Ngày đăng:
Cập nhật:
Nếu phát hiện nội dung không chính xác, vui lòng phản hồi thông tin cho chúng tôi tại đây
| Phân loại khoa học | |
|---|---|
| Giới(regnum) | Plantae (Thực vật) Tracheophyta (Ngành thực vật có mạch) Magnoliopsida (Lớp Hai lá mầm (Ngọc Lan)) |
| Bộ(ordo) | Lamiales (Hoa môi) |
| Họ(familia) | Acanthaceae (Ô rô) |
| Chi(genus) | Strobilanthes Blume |
| Danh pháp hai phần (Tên khoa học) | |
Strobilanthes affinis (Griff.) Terao ex J.R.I.Wood & J.R.Benn. | |
| Danh pháp đồng nghĩa | |
Strobilanthes acrocephala T.Anderson | |
Cây cơm nếp thuộc loại thân thảo, với thân bò sát đất và có khả năng bén rễ tại các mấu trước khi vươn lên thẳng. Cây cơm nếp được sử dụng trong y học dân gian với các công dụng như: lợi sữa, an thần và chữa gãy xương. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết.
Tên tiếng Việt: Cơm nếp
Tên khoa học: Strobilanthes affinis (Griff.) Terao ex J.R.I.Wood & J.R.Benn.
Tên đồng nghĩa: Strobilanthes acrocephala T.Anderson
Họ: Acanthaceae (Ô rô)
1 Đặc điểm thực vật
Cây cơm nếp thuộc loại thân thảo, với thân bò sát đất và có khả năng bén rễ tại các mấu trước khi vươn lên thẳng. Lá cây mọc đối xứng, hình bầu dục hoặc hình trứng, gốc tròn, phần đầu hơi nhọn. Mép lá có dạng răng cưa tròn, hơi nhăn nheo. Lá dài khoảng 2,5 – 6 cm, rộng từ 1,5 – 4 cm, cả hai mặt lá đều được phủ một lớp lông thưa. Khi lá héo, chúng tỏa ra mùi thơm đặc trưng giống cơm nếp.
Cụm hoa thường xuất hiện tại các kẽ lá hoặc đầu cành, tạo thành bông dày đặc. Lá bắc phủ lông trắng, hoa màu trắng, đôi khi pha sắc tím hồng nhẹ. Lá đài của hoa không đều, tách rời và có lông. Cánh hoa hợp lại thành một ống, với phần trên xòe rộng. Nhị hoa nhô ra ngoài, còn bầu hoa thì phủ lông. Quả của cây ít khi được bắt gặp.
Mùa hoa: Cây cơm nếp ra hoa vào các tháng 3 – 5 và 8 – 9.
Hình ảnh cây Cơm nếp
2 Phân bố và sinh thái
2.1 Phân bố
Chi Strobilanthes Blume bao gồm khoảng 180 loài trên toàn cầu, trong đó có 30 loài được tìm thấy ở Việt Nam (Nguyễn Tiến Bân, 1997). Cây cơm nếp là loài hiếm, ít được biết đến do phạm vi phân bố và giá trị sử dụng còn hạn chế. Cây mọc tự nhiên tại các tỉnh miền núi phía Bắc như Cao Bằng, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Hòa Bình, Lào Cai, và Lai Châu. Ngoài ra, cây cũng có mặt ở Ấn Độ và khu vực Nam Trung Quốc.
2.2 Sinh thái
Cơm nếp thích nghi tốt với môi trường ẩm ướt, có bóng râm, và thường mọc thành cụm trong các khu rừng kín xanh quanh năm hoặc trên nền đá vôi ẩm. Cây ra hoa và kết quả hàng năm, chủ yếu trên các cành non mọc từ chồi của năm trước. Khi tiếp xúc với đất, thân và cành cây có khả năng mọc rễ, dễ dàng nhân giống bằng cành.
3 Bộ phận sử dụng
Toàn bộ phần trên mặt đất của cây đều có thể được sử dụng, thường thu hái quanh năm, nhưng tốt nhất là vào đầu mùa hạ. Sau khi thu hoạch, cây được phơi khô để dùng dần.
4 Tác dụng của cây Cơm nếp
Cây cơm nếp được sử dụng trong y học dân gian với các công dụng như:
- Lợi sữa: Tăng tiết sữa và bồi bổ sức khỏe cho phụ nữ sau sinh.
- An thần: Hỗ trợ giấc ngủ và giảm đau đầu.
- Chữa gãy xương: Lá giã nát có thể dùng riêng hoặc kết hợp với các loại thảo dược khác để bó vào xương bị gãy.
5 Bài thuốc từ cây cơm nếp
5.1 Thuốc lợi sữa
Nguyên liệu: Lá cơm nếp tươi (50g).
Cách dùng: Luộc chín lá, bỏ bã, dùng nước luộc để nấu cháo với gạo nếp và ăn nóng.
5.2 Chữa gãy xương
Nguyên liệu: Lá cơm nếp tươi (50g), lá chanh (20g), lá dâu tằm (20g), muối trắng (5g), một con gà con.
Cách dùng: Giã nát tất cả nguyên liệu, sau đó đắp lên vị trí xương gãy và cố định lại.
6 Tài liệu tham khảo
Tác giả Đỗ Huy Bích. Cây Thuốc Và Động Vật Làm Thuốc ở Việt Nam tập 1. Cơm nếp, trang 540. Truy cập ngày 03 tháng 3 năm 2025.
