Chóc Máu (Salacia chinensis L.)
0 sản phẩm
Dược sĩ Thùy Dung Dược sĩ lâm sàng
Ước tính: 1 phút đọc, Ngày đăng:
Nếu phát hiện nội dung không chính xác, vui lòng phản hồi thông tin cho chúng tôi tại đây
| Phân loại khoa học | |
|---|---|
| Giới(regnum) | Plantae (Thực vật) Angiospermae (Thực vật có hoa) Eudicots (Thực vật hai lá mầm thật sự) Rosids (nhánh hoa Hồng) |
| Bộ(ordo) | Celastrales (Dây gối) |
| Họ(familia) | Celastraceae (Dây gối) |
| Chi(genus) | Salacia |
| Danh pháp hai phần (Tên khoa học) | |
Salacia chinensis L. | |
| Danh pháp đồng nghĩa | |
Salacia prinoides (Willd.) DC. | |
Chóc máu thuộc dạng cây bụi mọc leo, chiều cao mỗi cây khoảng từ 1 đến 2 mét, cành khi còn nhỏ có cạnh, màu đỏ nhạt, sau phát triển chuyển thành màu đen. Lá cây mọc đối. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết.
1 Giới thiệu
Tên khoa học: Salacia chinensis L.
Tên đồng nghĩa: Salacia prinoides (Willd.) DC.
Tên gọi khác: Chóc máu tàn, Chóp máu Trung Quốc.
Họ thực vật: Celastraceae (Dây gối).
1.1 Đặc điểm thực vật
Chóc máu thuộc dạng cây bụi mọc leo, chiều cao mỗi cây khoảng từ 1 đến 2 mét, cành khi còn nhỏ có cạnh, màu đỏ nhạt, sau phát triển chuyển thành màu đen.
Lá cây mọc đối, phiến lá có dạng hình bầu dục, chiều dài mỗi lá khoảng từ 5 đến 11cm, chiều rộng từ 3 đến 5cm, chóp hơi nhọn, mép lá nguyên hay khía răng cưa, mặt trên của lá có màu lục sẫm, mặt dưới của lá có màu lục nâu, mỗi lá có khoảng 6-7 đôi gân bên, các lá kèm có kích thước nhỏ.
Hoa có kích thước nhỏ, màu vàng nhạt, thường mọc 1-2 cái ở nách lá. Lá đài 5, có dạng hình tam giác tù dính nhau ở gốc, các lá có răng nhỏ, cánh hoa 5, mép lá nguyên, có màu trắng vàng, đầu lá tròn. Nhị 3, bọc lấy một đĩa mật dày, chỉ nhị ngắn, vòi nhụy dài bằng bầu, bầu 3 ô, mỗi ô có 2 noãn.
Quả của cây Chóc máu thuộc dạng quả mọng, hình quả lê, sau phát triển thì tròn dần, có màu đỏ, dài khoảng 13 đến 15mm, mỗi quả có chứa 2 hạt, hạt dài khoảng 8mm.
1.2 Thu hái và chế biến
Bộ phận dùng: Rễ.
1.3 Đặc điểm phân bố
Chóc máu được tìm thấy ở Trung Quốc, Ấn Độ, Myanmar, Lào, Thái Lan, Malaysia, Philippin, Indonesia và Việt Nam. Tại nước ta, cây thường phân bố ở Lạng Sơn, Quảng Ninh, Bắc Giang, Ninh Bình đến Quảng Trị, Ninh Thuận, Quảng Nam, Đồng Nai tới Kiên Giang và An Giang.
Chóc máu thường mọc ở những khu rừng thứ sinh, rừng thưa và sinh cảnh hở.
Cây thường ra hoa vào tháng 12 đến tháng 1 năm sau, có quả từ tháng 2 đến tháng 4.
2 Thành phần hóa học
Chóc máu có chứa Mangiferin, catechu tanmin, dulcitol, friedelan-1,3-dion-24-al, friedlan-13-dion-7α-ol, 1-friedelen-3-one.
3 Tác dụng của cây Chóc máu
3.1 Ngăn ngừa xơ gan
Cây Chóc máu đã được sử dụng như một thành phần trong y học cổ truyền Thái Lan để điều trị cho bệnh nhân xơ gan. Tuy nhiên, không có bằng chứng khoa học nào chứng minh tác dụng chống xơ hóa của chiết xuất cây Chóc máu. Do đó, một nghiên cứu được thực hiện nhằm xác định hoạt tính chống xơ hóa của chiết xuất thân cây Chóc máu trong dòng tế bào sao gan người có tên là LX-2. Nghiên cứu đã chứng minh tác dụng chống xơ hóa đồng thời cung cấp những tiềm năng giúp phát triển chiết xuất từ cây Chóc máu cho bệnh nhân xơ gan.
3.2 Cải thiện quá trình chuyển hóa glucose bất thường
Mặc dù chiết xuất từ rễ và thân cây Chóc máu đã được sử dụng trong các bài thuốc dân gian để điều trị các bệnh mãn tính như thấp khớp, kinh nguyệt không đều, hen suyễn và đái tháo đường, nhưng người ta biết rất ít về cơ chế mà chiết xuất Salacia chinensis (SCE) cải thiện các bệnh này. Để làm rõ liệu chiết xuất từ rễ và thân cây Chóc máu có cải thiện sự tiến triển của các bệnh liên quan đến lối sống hay không, tác dụng ức chế của chiết xuất từ rễ và thân cây Chóc máu đối với sự hình thành các sản phẩm cuối của quá trình glycation nâng cao (AGE) đã được phân tích trên mô hình chuột mắc bệnh tiểu đường do streptozotocin gây ra. Mặc dù việc uống chiết xuất từ rễ và thân cây Chóc máu không cải thiện tình trạng giảm cân do bệnh tiểu đường gây ra, nhưng nó cải thiện tình trạng tăng nồng độ glycol Albumin ở chuột mắc bệnh tiểu đường.
Nghiên cứu đã chứng minh rằng chiết xuất từ rễ và thân cây Chóc máu cải thiện các bất thường do bệnh tiểu đường gây ra bằng cách cải thiện sự hấp thụ Glucose của các cơ quan khác nhau.
4 Công dụng theo Y học cổ truyền
4.1 Tính vị, tác dụng
Chóc máu có vị chát, tính ấm, dược liệu có tác dụng thông kinh hoạt lạc, khư phong trừ thấp.
4.2 Công dụng
Nhân dân Trung Quốc thường sử dụng rễ cây Chóc máu để làm thuốc trị viêm khớp do phong thấp, cơ thể vô lực, lưng cơ lao tổn.
Liều dùng thông thường được khuyến cáo là 20 đến 40g dưới dạng thuốc sắc. Có thể dùng rượu phối hợp với Khuy áo nhẵn và cây Dâu máu, mỗi vị 15 đến 20g đem sắc lấy nước uống.
5 Tài liệu tham khảo
- Tác giả Võ Văn Chi. Từ điển cây thuốc Việt Nam tập 1. Chóc máu, trang 440. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2025.
- Tác giả Mattareeyapar Phaosri và cộng sự (Ngày đăng 13 tháng 12 năm 2019). Salacia chinensis L. Stem Extract Exerts Antifibrotic Effects on Human Hepatic Stellate Cells Through the Inhibition of the TGF-β1-Induced SMAD2/3 Signaling Pathway, PubMed. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2025.
- Tác giả Jun-Ichi Shirakawa và cộng sự (Ngày đăng 15 tháng 6 năm 2016). Salacia chinensis L. extract ameliorates abnormal glucose metabolism and improves the bone strength and accumulation of AGEs in type 1 diabetic rats, PubMed. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2025.
