Bùi Tròn (Nhựa Ruồi Lá Tròn - Ilex rotunda Thunb.)
0 sản phẩm
Dược sĩ Thùy Dung Dược sĩ lâm sàng
Ước tính: 1 phút đọc, Ngày đăng:
Cập nhật:
Nếu phát hiện nội dung không chính xác, vui lòng phản hồi thông tin cho chúng tôi tại đây
| Phân loại khoa học | |
|---|---|
| Giới(regnum) | Plantae (Thực vật) Angiospermae (Thực vật có hoa) Eudicots (Thực vật hai lá mầm thật sự) Asterids (nhánh hoa Cúc) |
| Bộ(ordo) | Aquifoliales (Nhựa ruồi) |
| Họ(familia) | Aquifoliaceae (Nhựa ruồi) |
| Chi(genus) | Ilex |
| Danh pháp hai phần (Tên khoa học) | |
Ilex rotunda Thunb. | |
Bùi tròn có chiều cao lên đến 20 mét, những cành khi còn non có góc nhưng sau khi già thì tròn, vỏ cành có màu đen. Lá to, phiến lá có dạng hình bầu dục hay hình trứng hoặc hình trứng ngược. Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết.
1 Giới thiệu
Tên khoa học: Ilex rotunda Thunb.
Tên gọi khác: Nhựa ruồi lá tròn, Bùi quả tròn.
Họ thực vật: Aquifoliaceae (Nhựa ruồi).
1.1 Đặc điểm thực vật
Bùi tròn có chiều cao lên đến 20 mét, những cành khi còn non có góc nhưng sau khi già thì tròn, vỏ cành có màu đen.
Lá to, phiến lá có dạng hình bầu dục hay hình trứng hoặc hình trứng ngược, chiều dài mỗi lá khoảng từ 4 đến 10cm, chiều rộng từ 1,5 đến 4cm, mép lá nguyên, mặt trên bóng, gồm 5-8 đôi gân bên, chiều dài cuống lá khoảng từ 1 đến 2cm.
Hoa có màu trắng, hoa đực và hoa cái không cùng gốc, thường có 4-6 hoa mọc thành cụm hoa tán ở nách lá. Hoa đực mẫu 4, hoa cái mẫu 5-7. Lá đài có dạng hình tam giác hay tròn, cánh hoa có dạng hình bầu dục, phần gốc hơi dính nhau, nhị hơi dài, ở hoa cái thì nhị lép và ngắn hơn cánh hoa, bao phấn màu đỏ, bầu hình nón ngược.
Quả của cây Bùi tròn thuộc dạng quả hạch hình cầu, dài khoảng 6 đến 8cm, quả sau khi chín có màu đỏ, bề mặt nhẵn, mặt lưng có 3 cạnh và 2 rạch, phần vỏ quả trong gần như hóa gỗ.
1.2 Thu hái và chế biến
Bộ phận dùng: Vỏ cây.
Thời điểm thu hái: Có thể thu hái quanh năm.
Chế biến: Loại bỏ lớp vỏ ngoài, thái phiến, có thể dùng tươi hoặc phơi khô dùng dần.
1.3 Đặc điểm phân bố
Bùi tròn được tìm thấy ở Nhật Bản, Trung Quốc, Lào và Việt Nam. Tại nước ta, cây thường phân bố ở khu vực Quảng Ninh, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nam, Ninh Bình, Thanh Hóa vào đến Quảng Trị, Quảng Nam, Lâm Đồng.
2 Thành phần hóa học
Các nghiên cứu cho thấy rằng, Bùi tròn có chứa triterpen và Saponin, sesquiterpen, hemiterpene glycoside, Flavonoid glycoside và hợp chất thơm.
3 Tác dụng của cây Bùi tròn
Một nghiên cứu được thực hiện nhằm đánh giá tác dụng phòng ngừa ung thư liên quan đến viêm đại tràng (CAC) trong cơ thể sống của phần nước được chiết xuất từ rễ cây Bùi tròn và đánh giá cơ chế liên quan đến microRNA (miRNA) của loại dược liệu này.
Chuột C57BL/6 đực hoặc cái (12 tuần tuổi) được sử dụng để xây dựng ung thư liên quan đến viêm đại tràng do azoxymethane (AOM)/dextran sulfate natri (DSS) gây ra. 12,5 mg/kg và 25,0 mg/kg chiết xuất nước chuẩn hóa của cây Bùi tròn, tương ứng với 4,29 và 8,58 g thuốc thô, được sử dụng để điều trị ung thư liên quan đến viêm đại tràng do AOM/DSS gây ra từ tuần thứ tư và tiếp tục trong 5 tuần. Chuột bị giết hai tuần sau khi kết thúc vòng DSS cuối cùng bằng cách trật khớp cổ tử cung.
Kết quả của nghiên cứu cho thấy chiết xuất từ rễ cây Bùi tròn có tác dụng chống viêm đường ruột và ngăn ngừa ung thư liên quan đến viêm đại tràng trong mô hình chuột ung thư liên quan đến viêm đại tràng thực nghiệm. Tác dụng ngăn ngừa ung thư liên quan đến viêm đại tràng có thể là do ức chế con đường hippo được kích hoạt bởi các cytokine gây viêm, cho thấy chiết xuất từ rễ cây Bùi tròn có khả năng được sử dụng như một sản phẩm thảo dược để ngăn ngừa ung thư liên quan đến viêm đại tràng. Do đó, cần có nhiều nghiên cứu hơn để xác định các thành phần chính trong cây Bùi tròn đảm nhận trách nhiệm ngăn ngừa ung thư liên quan đến viêm đại tràng.
4 Công dụng theo Y học cổ truyền
4.1 Tính vị, tác dụng
Bùi tròn có vị đắng, tính hàn có tác dụng tiêu sưng giảm đau, thanh nhiệt giải độc, chỉ huyết, lương huyết.
4.2 Công dụng
Bùi tròn thường được dùng trong trường hợp:
- Sưng amidan.
- Cảm lạnh, người bệnh bị sốt.
- Đau họng.
- Loét dạ dày tá tràng.
- Viêm tụy cấp.
- Viêm dạ dày ruột.
- Đau thấp khớp, đau xương.
- Bệnh nhân sốt xuất huyết.
Ngoài ra, Bùi tròn có thể được dùng ngoài để trị đòn ngã tổn thương, đinh nhọt, viêm mủ da, vết thương chảy máu, bỏng lửa, bỏng nước, viêm da thần kinh. Liều dùng từ 10 đến 15g dưới dạng thuốc sắc. Có thể dùng bột từ vỏ cây đem trộn với dầu để đắp ngoài hoặc dùng lá tươi và rễ giã đắp.
5 Tài liệu tham khảo
- Tác giả Võ Văn Chi. Từ điển cây thuốc Việt Nam tập 1. Bùi tròn, trang 256-257. Truy cập ngày 17 tháng 3 năm 2025.
- Tác giả Gang Chen và cộng sự (Ngày đăng tháng 9 năm 2019). Extract of Ilex rotunda Thunb alleviates experimental colitis-associated cancer via suppressing inflammation-induced miR-31-5p/YAP overexpression, PubMed. Truy cập ngày 17 tháng 3 năm 2025.
