Ban Long (Lộc Giác Giao - Colla Cornus Cervi.)

Cao ban long được biết đến với công dụng bổ dương, tăng cường thể lực. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy sẽ cung cấp tới bạn một số thông tin cần biết về Cao ban long.

1 Cao ban long là gì? Cách chế biến

Cao ban long, hay còn gọi là Lộc giác giao, là một loại cao được nấu từ sừng hươu (lộc giác) qua hơn 1 tuần ninh nấu. Phần nước dẻo sau khi nấu ra được lọc bằng vải và cô đặc, đổ vào khuôn sau đó đông cứng lại thành cao ban long.

Cao ban long được nấu tương tự như các loại cao xương động vật khác, cách làm cụ thể như sau:

• Sừng hươu cưa hoặc chẻ nhỏ, ngâm cùng với nước phèn 1% trong vòng 10 đến 15 phút.
• Sử dụng bàn chải bằng Sắt để đánh sạch lớp đen bám bên ngoài, nếu không có bàn chải sắt có thể sử dụng dao để cạo cho đến khi sừng trắng thì dừng.
• Nấu sừng với nhiều lần nước sau đó cô đặc lại bằng cách đổ thành từng bánh có hình vuông hoặc hình chữ nhật, mỗi viên cao có trọng lượng khoảng 50 đến 100g.

2 Thành phần trong Cao ban long

Cao ban long có nhiều cách nấu. Có thể nấu chung với thảo dược như Ba Kích, kỉ tử, Đẳng Sâm. Những vị thảo dược đó bổ trợ cho tác dụng của cao ban long. Tuy nhiên nấu như vậy cao không được nguyên chất. Nó chỉ được nấu như vậy với mục đích làm thành dạng viên.

Nấu mỗi sừng hươu không trộn bất cứ thứ gì khác thì sẽ được dạng cao nguyên chất. Đây là cách nấu giúp cho hàm lượng cao nguyên chất tuyệt đối. Dạng cao này khi soi qua đèn sẽ có màu trong đỏ. Cao càng đỏ chứng tỏ huyết ban long càng nhiều, chất lượng càng cao.

Ngoài ra còn một cách nấu khác là nấu 50% sừng hươu (lộc giác), 50% sừng nai (mê giác). Cách nấu này sẽ tạo ra một loại cao gọi là Mê lộc đồng công. Mê lộc đồng công vừa bổ âm vừa trợ dương.

Cao ban long chưa có nhiều nghiên cứu cụ thể về thành phần những được chứng minh có chứa keratin, một thành phần cùng loại với gelatin. Ngoài ra, Cao ban long cũng chứa các loại acid amin bao gồm lysin, tyrosin,...đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể.

3 Tác dụng của Cao ban long

Trong y học cổ truyền, Cao ban long có vị mặn, tính ấm, có tác dụng bổ dương, giúp các đấng mày râu lấy lại phong độ, giúp phụ nữ điều hòa kinh nguyệt, giúp người già khỏe hơn, giúp trẻ em cải thiện tiêu hóa và chứng còi xương. Bên cạnh đó, Cao ban long còn có tác dụng hoạt huyết, bổ trung, giảm đau, cầm máu, ích khí.

Theo Hải Thượng Lãn Ông: Cao ban long có tác dụng bổ trung ích khí, cường tinh, hoạt huyết, mạnh gân xương. Uống lâu nhẹ mình, nâng cao tuổi thọ, sinh tủy, nhuận da, da dẻ hồng hào.

Cao ban long có tác dụng thổ huyết, chữa suy nhược cơ thể, các vết lở loét gây đau, tử cung xuất huyết với liều dùng được khuyến cáo là 5-10g cao ban long đem cắt thành miếng mỏng, sau đó dùng để nhai hoặc ngậm.

Chủ trị:  

• Người gầy còm, suy nhược cơ thể, người gầy muốn tăng cân an toàn, bền vững 
• Nam giới tinh trùng yếu, phụ nữ chậm có con. 
• Thiểu năng tuần hoàn não, huyết áp thấp, thiếu máu và thiếu máu não.
• Thoái hóa xương khớp, loãng xương, đau mỏi lưng gối.
• Bồi bổ cho phụ nữ sau sinh, trẻ em còi xương
• Dùng cho trẻ em can thận bất túc, chậm phát dục: chậm đi, chậm nói, chậm mọc răng, thóp lâu liền. 

3.1 Cách dùng Cao ban long

Cách 1: Dùng 300g long nhãn + 100g hồng táo, 2 lít nước, nấu lên cô đặc lại còn 500ml. Bỏ bã, hòa 100g cao ban long vào cho tới khi cao tan hết, cho vào ngăn mát tủ lạnh. Mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 1-2 thìa canh thuốc trên, hòa với 1 ít nước nóng, uống khi còn ấm. Uống vào buổi sáng lúc ngủ dậy bụng còn đói và sau khi ăn tối 1 giờ. 

Cách 2: Thái lát để ăn: Cắt thành từng miếng nhỏ để nhai và ngậm cho tan dần trong miệng, mỗi ngày dùng 5g cao.

Cách 3: Hấp cơm: Lấy 5g cao cho vào 1 cái bát với 1 ít nước, cho vào nồi cơm hấp khi cơm gần chín, cao tan ra hoàn toàn thì lấy uống. Có thể thay bằng hấp cách thủy. 

Cách 4: Nấu cháo: Hòa 5g cao ban long vào bát cháo nóng, khi cao tan hết có thể ăn ấm. 

Cách 5: Hãm trà: dùng 5g cao ban long và 5g long nhãn hãm trong nước sôi. Hoặc hãm cùng kỉ tử, tây dương sâm.

Cách 6: Ngâm cao long ban với rượu ngon, mỗi lần uống 1 chén mắt trâu. Có thể ngâm cùng Nhân Sâm, kỷ tử, long nhãn, hồng táo.

4 Cao ban long và nhung hươu khác nhau như thế nào?

Nhung Hươu bổ dương nhưng tính dương mãnh liệt chỉ nên dùng cho người dương hư hoặc huyết kém kèm dương hư; không được dùng cho trẻ em. Còn Cao ban long cũng bổ dương nhưng tính dương không mãnh liệt, lại còn trợ âm huyết nên có thể dùng cho mọi đối tượng.

==>> Xem thêm thông tin cụ thể và các bài thuốc từ sừng hươu (lộc giác) tại đây: Lộc giác (Sừng hươu): Vị thuốc bổ dưỡng, tăng cường sinh lực

5 Một số bài thuốc có Cao ban long

5.1 Chữa suy nhược cơ thể, phục hồi cơ thể sau khi ốm

Một viên có chứa:

• 0,02g Cao ban long.
• 0,05g Cao Ngũ Gia Bì Chân Chim.
• 0,02g Mật Ong.
• 0,07g Triphosphat calci.

Người lớn mỗi lần uống 3-4 viên, ngày uống 2-3 lần.

Trẻ em mỗi lần uống 2-3 viên, liều dùng tùy thuộc vào độ tuổi của trẻ.

5.2 Chế cao Nhị long ẩm dùng cho người cao tuổi thể trạng yếu

Sử dụng Cao ban long và long nhãn với lượng bằng nhau.

Đem long nhãn sắc cùng với nước, sau đó cho Cao ban long thái mỏng vào sắc cùng cho đến khi cao tan hoàn toàn.

Để nguội. Khi dùng thì thái một miếng mỏng khoảng 10g, uống vào lúc sáng sớm và trước khi đi ngủ.

6 Một số câu hỏi thường gặp

6.1 Cao ban long giá bao nhiêu?

Các loài hươu sao và nai hiện nay được xếp vào những loài thú hoang dã cần được bảo tồn do nạn săn bắn quá mức do đó, Cao ban long trên thị trường cũng có giá trị cao, dao động khoảng từ 1.000.000 đồng đến 1.500.000 đồng cho 100g cao ban long.

Cần lưu ý rằng, trên thị trường đông dược hiện nay có nhiều thương lái, lái buôn làm giả các loại nhung hươu bằng cách gọt sừng của con trâu sau đó bọc da thỏ bên ngoài và nhuộm thành màu vàng.

6.2 Tác dụng của cao ban long với phụ nữ và bà bầu

Cao ban long chứa nhiều loại acid amin, có tác dụng cầm máu do đó được sử dụng cho phụ nữ có kinh nguyệt nhiều. Cao ban long cung cấp các loại dưỡng chất cho mẹ bầu và thai nhi, giúp thai kỳ phát triển khỏe mạnh và toàn diện.

6.3 Những ai không nên dùng cao ban long

Cao ban long là loại dược liệu quý, có nhiều công dụng đối với sức khỏe. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, quý bạn đọc cần thông báo với bác sĩ những thuốc đang sử dụng và bệnh lý đang mắc phải để tránh nguy cơ tiềm ẩn tác dụng không mong muốn.

Một số bệnh nhân cần lưu ý trước khi sử dụng cao ban long bao gồm:

• Bệnh nhân tăng huyết áp.
• Bệnh nhân bị bệnh tim.
• Người có chức năng gan thận kém.

7 Tài liệu tham khảo

Cây Thuốc Và Động Vật Làm Thuốc ở Việt Nam tập 1. Hươu nai, trang 1133-1136. Truy cập ngày 28 tháng 6 năm 2024.

Tác giả Đỗ Tất Lợi (xuất bản năm 2006). Cao ban long, trang 942. Những Cây Thuốc Và Vị Thuốc Việt Nam. Truy cập ngày 28 tháng 6 năm 2024.