Anh Đào (Prunus cerasoides D. Don)

Anh đào được biết đến khá phổ biến với công dụng trị sỏi, sỏi thận và nguyên liệu chế biến rượu. Trong bài viết này, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) xin gửi đến bạn đọc những thông tin chi tiết về Anh đào.

1 Tìm hiểu về cây hoa Anh đào

Cây anh đào, còn được biết đến với tên gọi Mai Anh Đào, có tên khoa học là Prunus cerasoides D. Don, thuộc họ hoa hồng - Rosaceae. Hoa anh đào tiếng Anh là Cherry Blossom.

1.1 Đặc điểm thực vật

Cây anh đào là một loài cây gỗ nhỏ, cao khoảng 5-10m, có vỏ màu xám. Vỏ thân cây thường có các lỗ khí hình trái xoan hay tròn và được lốm đốm. Lá thường rụng sớm, nhẵn và mỏng, có hình dạng thuôn, ngọn giáo hoặc trái xoan, ở gốc hơi thon hẹp lại hoặc tròn. Mũi lá nhọn sắc và mép lá có răng cưa, tận cùng của lá là một cái tuyến nâu, rộng 2.5-5cm và dài 5-12cm. Cuống lá nhẵn, dài khoảng 8-15mm, thường có 2-4 tuyến dạng đĩa ở chóp, có thể có hoặc không có cuống. Hoa có màu hồng và thường xuất hiện trước khi cây ra lá, thành cụm hoa gần như dạng tán và thường có 3 hoa. Quả cây anh đào là quả hạch màu đỏ, có hình dạng trứng hoặc hình cầu, rộng khoảng 10-12mm và có hạch cứng với vách dày.

1.2 Thu hái và chế biến

Bộ phận dùng:  Nhân hạt - Semen Pruni 

1.3 Đặc điểm phân bố

Cây này thường mọc rải rác trong rừng thưa hoặc rừng thường xanh ở độ cao từ 100 đến 1800m. Thời gian ra hoa là từ tháng 12 đến tháng 1 năm sau, trước khi ra lá. Quả thường xuất hiện từ tháng 2 đến tháng 4 hoặc 5.

Cây có phân bố chủ yếu tại Lâm Đồng, Ninh Bình, Hòa Bình, Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai và Lai Châu. Ngoài ra, loài cây này còn được trồng nhiều nhất tại thành phố Đà Lạt và được tìm thấy ở Trung Quốc, Nepal, Lào, Myanmar, Thái Lan.

2 Thành phần hóa học

Nhân của cây chứa amydalin, plunasetin (một loại isoflavon), sakurametin, và puddumetin (một loại flavon). Trong khi đó, vỏ của cây chứa sakuranin (một loại flavonon glucosid) và chalcon glucosid, cùng với một loại neosakuranin.

3 Tác dụng - Công dụng của cây Anh đào

3.1 Tác dụng dược lý 

Prunus cerasoides (PC) là một loại thảo dược đã được sử dụng để điều trị các vấn đề về sức khỏe như chữa lành vết thương, giảm đau lưng và bong gân thần kinh, hỗ trợ giảm cân và tăng cường chuyển hóa năng lượng. Các nghiên cứu trước đây đã tập trung vào hoạt tính kháng khuẩn, chống viêm và giảm co thắt cơ tim của PC.

Nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng chiết xuất PC có thể điều chỉnh tăng mức neuroglobin và bảo vệ thần kinh trong một mô hình thiếu máu não. Điều này là do PC ngăn chặn quá trình sản xuất ROS và chống lại quá trình chết theo chương trình do đột quỵ.

3.2 Vị thuốc Anh đào - Công dụng theo y học cổ truyền

3.2.1 Tính vị, tác dụng

Quả anh đào có vị đắng, ngọt, có tác dụng hạ khí lợi thủy và nhuận trí hoạt tràng. 

3.2.2 Công dụng của cây Anh đào

Quả anh đào có vỏ dày, thịt đỏ mọng nước, ngọt và có mùi thơm dễ chịu. Nó được sử dụng như một nguồn thực phẩm và nguyên liệu chế biến rượu. Tại Đà Lạt, đã được sản xuất một loại rượu đặc trưng từ quả anh đào. Ngoài ra, tại Ấn Độ, các cành nhỏ được sử dụng như một nguồn nguyên liệu thay thế cho acid hydrocyanic. Nhân hạt của cây cũng được sử dụng như một loại thuốc trị sỏi và sỏi thận.

Lưu ý: Cây Anh đào Prunus pseudocerasus Lindl. được sử dụng không chỉ vì quả ăn được và nhân hạt có tác dụng làm thuốc mà cả lá và hạch quả đều có công dụng trong y học cổ truyền. Lá được sử dụng để giải độc, thanh nhiệt và tăng sự thấu chẩn. Hạch quả có tác dụng thanh nhiệt, thấp phong và ích khí.

4 Tài liệu tham khảo

1. Từ điển Cây thuốc Việt Nam Tập 1 (Xuất bản năm 2021). Anh đào trang 47 - 48, Từ điển Cây thuốc Việt Nam Tập 1. Truy cập ngày 14 tháng 2 năm 2023.
2. Tác giả So-Dam Kim và cộng sự (Đăng tháng 1 năm 2022). Prunus cerasoides Extract and Its Component Compounds Upregulate Neuronal Neuroglobin Levels, Mediate Antioxidant Effects, and Ameliorate Functional Losses in the Mouse Model of Cerebral Ischemia, PubMed. Truy cập ngày 06 tháng 04 năm 2023.