Triệu chứng và cách điều trị viêm tuyến giáp bán cấp (De Quervain)

Trungtamthuoc.com - Viêm tuyến giáp De Quervain không liên quan đến viêm tuyến giáp tự miễn. Sự hiện diện tạm thời các tự kháng thể được thấy trong giai đoạn cấp tính của bệnh, tuy nhiên đây là tự miễn do virus gây ra, không liên quan quá trình bệnh lý. Quá trình tự nhiên của bệnh được chia thành 4 giai đoạn, thường diễn ra trong khoảng thời gian 3-6 tháng.

1 Viêm tuyến giáp bán cấp là gì?

Viêm tuyến giáp bán cấp là tình trạng tuyến giáp tự giới hạn liên quan đến ba quá trình lâm sàng của bệnh cường giáp, suy giáp và trở lại chức năng tuyến giáp bình thường. Nhìn chung có 3 dạng viêm tuyến giáp bán cấp gồm:

• Viêm tuyến giáp hạt bán cấp, còn gọi là viêm tuyến giáp bán cấp hay viêm tuyến giáp de Quervain.
• Viêm tuyến giáp lymphocytic bán cấp còn được gọi là viêm tuyến giáp không đau bán cấp.
• Viêm tuyến giáp bán cấp sau sinh.

2 Nguyên nhân gây viêm tuyến giáp bán cấp

Nguyên nhân nhân gây ra viêm tuyến giáp hạt bán cấp là do bị nhiễm virus. Bệnh thường diễn biến sau nhiễm trùng đường hô hấp trên liên quan đến một số virus như cúm, adenovirus, quai bị và corsackie virus.^[1]

Viêm tuyến giáp De Quervain không liên quan đến viêm tuyến giáp tự miễn. Sự hiện diện tạm thời các tự kháng thể được thấy trong giai đoạn cấp tính của bệnh, tuy nhiên đây là tự miễn do virus gây ra, không liên quan quá trình bệnh lý.

Tổn thương tuyến giáp cũng giống tổn thương viêm gan do virus.

Viêm tuyến giáp làm hỏng các tế bào tuyến giáp, giảm giải phóng FT3, FT4, TSH khiến người bệnh bị nhiễm độc giáp.

3 Chẩn đoán viêm tuyến giáp bán cấp - De Quervain

3.1 Các biểu hiện lâm sàng của người bệnh De Quervain

Quá trình tự nhiên của bệnh viêm tuyến giáp hạt bán cấp có thể được chia thành 4 giai đoạn và thường diễn ra trong khoảng thời gian 3-6 tháng như sau:

• Giai đoạn cấp tính thường kéo dài 3-6 tuần và biểu hiện chủ yếu là đau, có thể xuất hiện triệu chứng của cường giáp.
• Giai đoạn không triệu chứng và bình giáp thoáng qua, thường kéo dài 1-3 tuần.
• Giai đoạn suy giáp, thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, cũng có thể suy giáp vĩnh viễn ở 5-15% bệnh nhân.
• Giai đoạn phục hồi, được đặc trưng bởi sự bình thường hóa cấu trúc và chức năng của tuyến giáp.

​Bệnh nhân viêm tuyến giáp bán cấp de Quervain thường có biểu hiện khó nuốt, khàn giọng, đau ở vùng tuyến giáp, có thể đau đột ngột. Đau là triệu chứng xuất hiện trong hơn 90% trường hợp. Nó thường ảnh hưởng đến cả thùy của tuyến giáp, đau có thể bắt đầu ở một bên và sau đó di chuyển qua đường trong vòng vài ngày. Mặc dù cơn đau có thể được giới hạn ở khu vực của tuyến giáp, nhưng cũng có thể đau ở cổ trên, cổ họng, hàm hoặc tai. Cơn đau nhiều khi nghiêm trọng, khiến người bệnh khó chịu, sờ nắn cổ thưởng xuyên.

Người bệnh có thể có một số triệu chứng chung như: sốt, khó chịu, chán ăn, mệt mỏi, đau cơ...

Các triệu chứng cường giáp của bệnh nhẹ, thường xảy ra trong giai đoạn cấp tính như: Nhịp tim nhanh, lúng túng, đổ mồ hôi, da ấm, tăng nhu động ruột...

Còn các triệu chứng của suy giáp trong viêm tuyến giáp hạt bán cấp như: mệt mỏi, da khô, mí mắt sưng, không dung nạp lạnh, táo bón...

4 Các xét nghiệm cận lâm sàng cần cho chẩn đoán de Quervain

Do người bệnh có biểu hiện viêm, nên khi xét nghiệm máu thấy bạch cầu tăng, máu lắng cao. Khi điện di protein thấy globulin tăng lên.

Ở giai đoạn cấp của de Quervain thấy nồng độ TSH thấp, nồng độ FT3 và FT4 cao hơn bình thường. Còn ở giai đoạn sau thì FT3, FT4 có giá trị như người khỏe mạnh bình thường.

Khi làm xạ hình tuyến giáp thấy không bắt I131, và nhu mô tuyến giáp không đều khi siêu âm.

5 Điều trị viêm tuyến giáp bán cấp de Quervain như thế nào?

Bệnh viêm tuyến giáp bán cấp de Quervain có thể tự khỏi được, do đó chúng ta thường chỉ điều trị triệu chứng của bệnh đó là đau và rối loạn chức năng giáp.

Đau tuyến giáp trong trường hợp này có thể là nhẹ không cần điều trị nhưng cũng có thể đau nghiêm trọng, cực đoan. Lúc này người bệnh có thể sử dụng các thuốc chống viêm không steroid như:

• Ibuprofen với liều mỗi ngày là 800-1200 mg chia mỗi 4 đến 6 giờ.
• Bệnh nhân cũng có thể giảm đau bằng naproxen với liều mỗi ngày là 1-1,5 g chia làm 3 đến 4 lần.
• Hoặc sử dụng Aspirin với liều từ 1 đến 3 g mỗi ngày để giảm đau trong viêm tuyến giáp bán cấp. Tuy nhiên tránh dùng aspirin liều cao vì trong một số trường hợp, aspirin có thể thay thế cạnh tranh hormone tuyến giáp khỏi protein liên kết của nó. Và như vậy sẽ làm tăng tỷ lệ hormone tuyến giáp tự do hoặc hoạt tính sinh học, khiến bệnh nhân cảm thấy ngộ độc giáp nhiều hơn.

Điều trị giảm đau trong viêm tuyến giáp bán cấp de Quervain thường có thể dừng lại sau 2-6 tuần.

Bệnh nhân viêm tuyến giáp bán cấp bị đau nặng có thể dùng steroid như: Prednisolon mỗi ngày từ 20 đến 40mg, uống từ 2 đến 3 tuần, và giảm liều dần ở 3 tuần sau đó rồi dừng lại.

Nếu bệnh nhân có triệu chứng của cường giáp, sử dụng thuốc chẹn giao cảm Arlocardyl với liều mỗi ngày tù 1 đến 2 viên, chia liều.

Trường hợp, suy giáp diễn ra trong thời gian dài cho dùng Levothyrox, thường từ 100 đến 150 mcg, tùy người bệnh, sau khi ngủ dậy buổi sáng.

Do không có sự tăng tạo hormon tuyến giáp mới, nên bệnh nhân de Quervain không dùng thuốc kháng giáp.

Trên đây là các thông tin cơ bản về bệnh viêm tuyến giáp bán cấp de Quervain, hy vọng sẽ hữu ích với bạn đọc.

Tài liệu tham khảo