Viêm tai giữa cấp tính trẻ em: chẩn đoán và điều trị

Trungtamthuoc.com -  Viêm tai giữa khiến cho trẻ đau, tai sưng có mủ, gây khó chịu và khiến cho trẻ quấy khóc. Vậy điều trị viêm tai giữa ở trẻ như thế nào? Cùng Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

1 Viêm tai giữa cấp tính trẻ em là gì?

Tai người có cấu tạo chia làm 3 bộ phận theo vị trí và cấu trúc giải phẫu đó là tai ngoài, tai giữa và tai trong. Trong đó, bệnh lý viêm tai giữa là bệnh lý khá phổ biến, gây đau, sưng và có nhiều biến chứng nguy hiểm. Ở trẻ nhỏ, viêm tai giữa dễ xảy ra hơn ở người lớn, do vòi nhĩ (ống nối thông tai với họng) ở trẻ thường ngắn và nằm ngang, khiến cho việc dẫn lưu dịch khó khăn hơn, dễ bị tắc gây nên viêm tai giữa. ^[1]

Tai giữa nằm ngay phía trong màng nhĩ, bao gồm các xương nhỏ có nhiệm vụ truyền âm thanh, do đó viêm tai giữa gây nên đau đớn mạnh, trẻ em thường dễ quấy khóc. Khi bị viêm tai giữa cấp tính, cần phải cho trẻ đi khám sớm để được điều trị kịp thời. 

2 Nguyên nhân gây viêm tai giữa cấp tính trẻ em

Viêm tai giữa thường là biến chứng sau viêm họng, viêm mũi, thường do virus hay vi khuẩn gây ra, do mắc các bệnh lý như cảm cúm, dị ứng, viêm mũi họng, viêm xoang, viêm V.A,...Rách màng nhĩ do chấn thương cũng là một nguyên nhân gây viêm tai giữa cấp tính. ^[2]

Các bệnh này làm ứ đọng dịch ở tai giữa, gây nên nhiễm trùng và viêm tai giữa. Do cấu trúc vòi nhĩ ở trẻ ngắn và nằm ngang nên dễ bị ứ dịch hơn người lớn. Ngoài ra, viêm VA cũng là một vị trí viêm gây nên ứ tắc dịch và gây nên viêm tai giữa khá phổ biến. 

3 Triệu chứng viêm tai giữa cấp tính

Tùy theo nguyên nhân gây bệnh, giai đoạn bệnh sẽ co biểu hiện lâm sàng khác nhau: 

Giai đoạn đầu: giai đoạn đầu của viêm, bệnh nhân thường bị sổ mũi, ngạt mũi, đau tai đột ngột, kèm theo sốt cao. Khám tai thấy sung huyết đỏ trong tai ở vùng góc sau hoặc ở dọc theo cán búa, màng Shrapnell.

Giai đoạn toàn phát: xuất hiện mủ trong hòm nhĩ, mủ nhiều chèn ép có thể gây vỡ màng nhĩ, bệnh nhân đau sâu trong tai, đau liên tục do tai giữa chủ yếu là các xương nhỏ nên các cơn đau rất nhói, thường khó chịu đựng được và khiến trẻ quấy khóc. 

• Màng nhĩ chưa vỡ: Mủ bị tích trong hòm nhĩ gây đau nhiều, nghe kém, ù tai, kèm theo sốt. Khám thấy màng nhĩ bị nề đỏ, ấn gây đau mạnh. Khám mũi và họng có thể có thể xác định nguyên nhân gây viêm tai giữa như: viêm mũi, viêm xoang, viêm V.A, viêm amiđan.
• Màng nhĩ vỡ: do dịch ứ đọng chèn ép gây vỡ màng nhĩ, hoặc so sơ sót trong quá trình chích tháo mủ. Mủ có thể tràn sang tai ngoài gây viêm tai ngoài, giảm khả năng nghe, nhiễm trùng lan sang các vùng lân cận, gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Do đó, cần điều trị viêm tai giữa cho trẻ kịp thời và tìm bác sĩ uy tín, có tay nghề cao để điều trị cho con của bạn. 

4 Chẩn đoán viêm tai giữa cấp tính trẻ em

4.1 Chẩn đoán xác định

Dựa vào các biểu hiện lâm sàng trên, cùng cận lâm sàng dưới đây giúp chẩn đoán bệnh: 

• Nội soi tai: hình ảnh màng nhĩ, mức dịch, bóng khí,...
• Thính lực đồ: nghe kém. 
• X quang (tư thế Schuller): Dùng chủ yếu để chẩn đoán phân biệt.

4.2 Chẩn đoán phân biệt

Viêm màng nhĩ đơn thuần: bệnh nhân nghe bình thường, khám thấy màng nhĩ sưng đỏ. 

Nhọt ống tai ngoài.

Zona tai: thấy có mụn nước ở nắp tai, vành tai, kèm theo đau tai.

Viêm ống tai ngoài đơn thuần.

Viêm tai giữa mạn tính: bệnh nhân có tiền sử bệnh, triệu chứng đau, chảy mủ, viêm hay lặp lại. 

5 Điều trị viêm tai giữa cấp tính trẻ em

Nguyên tắc điều trị: Đây là bệnh lý cấp tính nên cần điều trị kịp thời để tránh biến chứng và ảnh hưởng toàn thân.

5.1 Màng nhĩ chưa thủng

Điều trị bằng thuốc: dùng một số thuốc nhỏ tai có tác dụng giảm sung huyết tại chỗ: Polymycin…

Chích rạch màng nhĩ khi: sốt cao, mất ngủ, đau tai kèm theo nhức nửa bên đầu, nghe kém, màng nhĩ căng phồng,...^[3]

• Có phản ứng như triệu chứng màng não, triệu chứng mê nhĩ, triệu chứng viêm xương chũm.
• Viêm tai giữa cấp tính đã kéo dài trên bốn ngày và không tự vỡ.

Nói chung trong trường hợp nghi ngờ có mủ cũng nên chích rạch màng nhĩ, tránh trường hợp viêm mủ tiến vào xương chũm. 

5.2 Màng nhĩ đã thủng

Sau khi màng nhĩ đã thủng tự nhiên hoặc thủng do chích rạch cần phải rửa tai và nhỏ tai các loại thuốc có kháng sinh, kháng viêm hàng ngày. 

Nếu thấy lỗ thủng đóng lại nhưng bệnh nhân vẫn sốt và triệu chứng đau tai vẫn còn thì phải tiến hành chích rạch lại để dẫn lưu mủ. 

Tìm nguyên nhân gây bệnh viêm tai giữa và điều trị nguyên nhân. 

5.3 Điều trị toàn thân

Kháng sinh tốt nhất là theo kháng sinh đồ, thường dùng nhóm Beta lactam, Cephalosporin,... Nên chụp X quang xương chũm để phát hiện viêm xương chũm tiềm tàng.

Thuốc kháng viêm Corticoid.

Hạ sốt, giảm đau.

6 Tiên lượng và biến chứng viêm tai giữa cấp tính trẻ em

Tùy thuộc thời gian khởi phát, sức đề kháng, độc tính của siêu vi gây bệnh mà bệnh viêm tai giữa có tiến triển khác nhau. Tuy nhiên, nếu được điều trị, dẫn lưu mủ tốt thì trẻ có thể lành bệnh, nếu không dễ gây viêm tai giữa mạn và sinh ra nhiều biến chứng. 

Viêm tai giữa gây biến chứng phổ biến là viêm xương chũm, ngoài ra còn gây viêm tắc tĩnh mạch bên, viêm màng não, áp xe não.... 

7 Phòng bệnh viêm tai giữa cấp tính trẻ em

Phòng ngừa các bệnh là nguyên nhân gây nên viêm tai giữa cho trẻ, điều trị triệt để kịp thời cho trẻ. Khi cho trẻ xì mũi nên bịt một bên mũi và để hở bên kia để dịch dễ thoát ra ngoài. Không nên cho trẻ bơi lội khi trẻ bị viêm mũi, viêm xoang. 

Tài liệu tham khảo