Viêm hoại tử ruột non: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Trungtamthuoc.com - Triệu chứng ban đầu điển hình nhất của bệnh viêm hoại tử ruột non ở trẻ sơ sinh bao gồm không dung nạp thức ăn, trướng bụng. Nếu bệnh tiến triển nặng thì trẻ có dấu hiệu toàn thân như lờ đờ, ngừng thở dài gọi là ngưng thở, mất ổn định nhiệt độ và tưới máu kém. Vậy phải làm sao khi trẻ bị viêm hoại tử ruột non sơ sinh?

1 Viêm hoại tử ruột non là gì?

Viêm hoại tử ruột non là một bệnh viêm nhiễm đường tiêu hóa có nguy cơ đe dọa đến tính mạng của trẻ. Bệnh hầu như xảy ra ở trẻ sơ sinh với sự tỷ lệ tử vong rất cao. Viêm ruột xảy ra do sự xâm nhập của bị khuẩn gây tổn thương tế bào, hoại tử ruột kết và tử vong.

2 Nguyên nhân gây viêm hoại tử ruột non

Nguyên nhân chính được cho rằng gây viêm hoại tử ruột non ở trẻ là các vi khuẩn gram âm kỵ khí. Tuy nhiên, cơ chế cụ thể và nguyên nhân của sự xâm nhập của vi khuẩn này chưa được hiểu rõ. Trong đó Clostridium perfringens C được cho là tác nhân chính, ngoài ra còn một số vi khuẩn như E-Coli, Bacteroides… Các vi khuẩn này xâm nhập vào thành ruột, tạo phản ứng lên men tạo ra khí hydro rồi, đồng thời kích thích hoạt động đại thực bào gây phản ứng viêm. Vi khuẩn này sản sinh ra độc tố gây phá hủy tế bào thành ruột.

Người ra còn cho rằng, việc thiếu oxy trong quá trình sinh nở cũng góp phần gây viêm ruột hoại tử. Khi đó, lượng oxy và máu đến ruột bị giảm đi làm ruột trở nên suy yếu. Lúc này, vi khuẩn lại qua thức ăn xâm nhập vào ruột, dễ dàng gây tổn thương đến các mô ruột.

Ngoài ra, sinh non cũng là một yếu tố gia tăng nguy cơ mắc bệnh này. Ở trẻ sinh non các chức năng trong cơ thể chưa được hoàn thiện, biểu mô ruột còn non yếu làm vi khuẩn dễ gây bệnh hơn.

3 Triệu chứng, biến chứng viêm hoại tử ruột non ở trẻ sơ sinh

Triệu chứng ban đầu điển hình nhất của bệnh viêm ruột hoại tử ruột non ở trẻ sơ sinh bao gồm không dung nạp thức ăn, trướng bụng. Sau đó 8 đến 10 ngày trẻ sẽ đi đại tiện ra máu, phân đen do máu bị oxy hóa từ trong ruột non, nước tiểu màu nước rửa thịt.

Nếu bệnh tiến triển nặng thì trẻ có dấu hiệu toàn thân như lờ đờ, ngừng thở dài gọi là ngưng thở, mất ổn định nhiệt độ và tưới máu kém. Có thể sờ thế một khối nổi lên và vùng da bụng nổi bông đỏ lên bất thường do xung huyết mao mạch của thành bụng. Cuối cùng, trẻ có thể dẫn đến suy hô hấp và trụy tim mạch cần thở máy và thuốc vận mạch.

Khi chụp X-quang bụng là thấy các quai ruột bị giãn, phù nề, các quai chứa ít hay nhiều khí, có dịch ổ bụng. Nếu bên ngoài ruột non có nhiều khí cho thấy bệnh đã tiến triển nặng hơn. Các triệu chứng xuất hiện nhanh chóng, thường trong vài giờ, khi tiến triển có thể thấy thủng ruột và viêm phúc mạc, dẫn đến hạ huyết áp hệ thống, suy gan.

Viêm ruột non hoại tử là bệnh cần phẫu thuật, biến chứng sau phẫu thuật có thể xảy ra là  dính ruột, sẹo và tắc nghẽn. Ngoài ra còn các biến chứng khác như hội chứng ruột ngắn, suy đường ruột, thiếu hụt dinh dưỡng và các khiếm khuyết liên quan đến sự tăng trưởng và phát triển.

4 Điều trị viêm hoại tử ruột non trẻ sơ sinh

4.1 Nguyên tắc điều trị viêm ruột non hoại tử

Do bệnh tiến triển trẻ sẽ có biểu hiện sốc, nên cần bù dịch để chống sốc.

Viêm ruột non hoại tử là do vi khuẩn kỵ khí gây ra, nên dùng kháng sinh phù hợp để tiêu diệt vi khuẩn này.

Khi bệnh tiến triển, trẻ có sốc, hay biến chứng ngoại khoa thì cần phải phẫu thuật loại phân ruột bị hoại tử đi.

Cuối cùng, trong điều trị viêm hoại tử ruột non là phải điều trị các biến chứng xảy ra.

Đường ruột của bé cần thời gian để nghỉ ngơi và chữa lành. Bước đầu tiên trong điều trị có thể là ngừng cho ăn bằng ống hoặc bằng miệng. Thay vào đó, trẻ sẽ được nhận chất dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch (IV).

Em bé cũng có thể được điều trị bằng ống thông mũi-dạ dày và dùng thuốc kháng sinh chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn. ^[1] 

4.2 Trường hợp trẻ bị viêm ruột non hoại tử có biến chứng ngoại khoa

Các biến chứng ngoại khoa có thể gặp khi trẻ bị viêm hoại tử ruột non tắc ruột, thủng ruột.

Nếu có tình trạng này thì sau khi điều trị mất nước và rối loạn điện giải xong thì tiến hành phẫu thuật loại bỏ phần ruột bị tắc rối nối lại.

Sau khi trẻ được xuất viện, định kỳ tái khám hàng tháng để kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn và phát triển của trẻ sau cắt ruột. Việc định kỳ tái khám này phải tiến hành liên tục ít nhất trong 6 tháng đầu kể từ khi xuất viện.

4.3 Các lưu ý để ngăn ngừa viêm ruột non hoại tử

Cho trẻ ăn sữa mẹ, vì sữa mẹ có chứa enzyme PAF acetylhydrolase làm phá hủy PAF.48 PAF - một trong những chất trung gian quan trọng gây viêm ruột hoại tử.

Trong quá trình mang thai, người mẹ cần được chăm sóc và điều trị chu đáo để tránh nguy cơ sinh non, thúc đẩy nguy cơ viêm hoại tử ruột non sơ sinh.

Khi sinh cần lưu ý, giảm thiểu tối đa các biến chứng sản khoa như sinh ngạt, trẻ bị suy hô hấp sơ sinh.

Bài viết này hy vọng sẽ giúp các bạn phát hiện trẻ bị viêm hoại tử ruột non sớm để điều trị kịp thời

Tài liệu tham khảo