Bệnh ung thư da tế bào đáy: nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

1 Bệnh ung thư tế bào đáy là bệnh gì?

Ung thư tế bào đáy còn được gọi là ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC) là một loại ung thư da hay gặp nhất. Ung thư tế bào đáy bắt đầu trong các tế bào cơ bản - một loại tế bào trong da tạo ra các tế bào da mới khi các tế bào cũ chết đi.

Ung thư biểu mô tế bào đáy thường xuất hiện dưới dạng vết sưng, hơi trong suốt trên da, mặc dù nó có thể có các dạng khác. Ung thư biểu mô tế bào đáy xảy ra thường xuyên nhất trên các khu vực của da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, chẳng hạn như đầu và cổ. ^[1]

Ung thư biểu mô tế bào đáy xảy ra khi một trong các tế bào cơ bản của da phát triển đột biến trong DNA của nó. Các tế bào cơ bản được tìm thấy ở dưới cùng của lớp biểu bì - lớp ngoài cùng của da. Các tế bào cơ bản tạo ra các tế bào da mới. Khi các tế bào da mới được sản xuất, chúng đẩy các tế bào cũ về phía bề mặt da-nơi các tế bào cũ chết đi và bị bong ra.

Quá trình tạo ra các tế bào da mới được kiểm soát bởi DNA của tế bào cơ bản. Khi các  tế bào cơ bản nhân lên nhanh chóng và tiếp tục phát triển thì đột biến xảy ra. Các tế bào bất thường tích lũy có thể tạo thành một khối u ung thư xuất hiện trên da.

Ung thư biểu mô tế bào đáy có nguy hiểm không? Đây là một loại ung thư da rất phổ biến. Chỉ riêng ở Hoa Kỳ, có khoảng 2 triệu người được chẩn đoán mắc ung thư da tế bào đáy mỗi năm. ^[2] Bệnh phát triển chậm và ít di căn, dù có một số ít trường hợp có thể phát triển nhanh, gây phá hủy mô trên diện rộng.

2 Nguyên nhân gây nên ung thư da tế bào đáy

Nguyên nhân phổ biến nhất là do tiếp xúc với tia cực tím trong ánh sáng mặt trời, đèn, giường tắm nắng. Trong một số trường hợp không biết rõ nguyên nhân chính xác cần xem xét các yếu tố nguy cơ dẫn đến mắc BCC.

Các yếu tố nguy cơ:

• Thường xuyên phơi nắng: Ở ngoài nắng - hoặc trên giường tắm nắng nhiều làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào đáy. Sống ở một nơi nhiều nắng với cường độ cao như ở gần vùng xích đạo cũng làm tăng nguy cơ mắc BCC.
• Xạ trị: Xạ trị để điều trị mụn trứng cá hoặc các tình trạng da khác có thể làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào đáy tại các vị trí điều trị trước đó trên da.
• Nước da trắng. Nguy cơ ung thư biểu mô tế bào đáy cao hơn ở những người dễ bị tàn nhang hoặc bỏng hoặc những người có làn da rất sáng, tóc đỏ hoặc vàng hoặc mắt sáng màu.
• Tuổi và giới tính: Thường xảy ra nhiều ở nam giới trên 50 tuổi. ^[3]
• Tiền sử cá nhân hoặc gia đình của bệnh ung thư da: Nếu bạn đã bị ung thư biểu mô tế bào đáy một hoặc nhiều lần, bạn có cơ hội phát triển lại. Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư da, bạn có thể tăng nguy cơ phát triển ung thư biểu mô tế bào đáy.
• Thuốc ức chế miễn dịch. Uống thuốc ức chế hệ thống miễn dịch của bạn, chẳng hạn như thuốc chống thải ghép được sử dụng sau phẫu thuật cấy ghép, làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư da.
• Tiếp xúc với asen: Asen, một kim loại độc hại được tìm thấy rộng rãi trong môi trường, làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào đáy và các bệnh ung thư khác. Một số người có thể có phơi nhiễm cao hơn nếu họ uống nước giếng bị ô nhiễm hoặc có một công việc liên quan đến sản xuất hoặc sử dụng asen.
• Bệnh di truyền: Một số bệnh di truyền hiếm gặp có thể làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào đáy, bao gồm hội chứng ung thư biểu mô tế bào đáy nevoid (hội chứng Gorlin-Goltz) và xeroderma sắc tố. 

3 Triệu chứng ung thư da tế bào đáy

Ung thư biểu mô tế bào đáy thường xuất hiện trên các bộ phận tiếp xúc với ánh nắng mặt trời của cơ thể, đặc biệt là đầu và cổ của bạn. Ngoài ra còn có thể xảy ra ở các bộ phận khác không tiếp xúc với bức xạ mặt trời như bộ phận sinh dục. Với các triệu chứng sau: 

• Vết sưng màu trắng trong, màu da hoặc màu hồng mờ,có thể nhìn thấy các mạch máu nhỏ. Thường gặp nhất ở mặt và tai. Các tế bào này có thể vỡ, chảy máu và đóng vảy.
• Xuất hiện các vết  màu nâu, đen hoặc xanh với đường viền mờ, hơi nhô lên.
• Các mảng phẳng, có vảy, màu đỏ với một cạnh nổi gặp phổ biến hơn ở lưng hoặc ngực. Nếu để lâu các mảng này sẽ phát triển lan rộng hơn.
• Các vết màu trắng, giống như sáp, không có đường viền rõ ràng, tình trạng này là ít phổ biến nhất.

4 Điều trị ung thư da tế bào đáy

Mục tiêu điều trị là để loại bỏ ung thư trong khi để lại sẹo càng nhỏ càng tốt. Để chọn phương pháp điều trị tốt nhất, bác sĩ sẽ xem xét kích thước và vị trí của ung thư cũng như thời gian mắc bệnh, cũng như khả năng bị sẹo và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. ^[4]

• Phẫu thuật cắt bỏ: Bác sĩ sẽ loại bỏ khối tế bào bị ung thư và các vùng da bình thường xung quanh nó bằng dao mổ. Nó có thể để lại một vết sẹo nhỏ nhưng phương pháp này có tỷ lệ thành công cao đến 95 phần trăm.
• Phẫu thuật vi phẫu: Là phương pháp loại bỏ một lớp mô mỏng chứa khối u. Lớp mô được đông lạnh và sau đó được kiểm tra dưới kính hiển vi. Phương pháp này có tỷ lệ chữa khỏi cao lên đến 99%. Thường được sử dụng cho các khối u lớn, hoặc khối u ở những khu vực dễ nhìn thấy như mặt hoặc cổ.
• Phẫu thuật lạnh: Phẫu thuật lạnh được sử dụng cho các bệnh ung thư mỏng và không lan sâu vào da.Là phương pháp đóng băng và tiêu diệt các tế bào ung thư bằng nitơ lỏng. Phương pháp này có tỷ lệ thành công từ 85 đến 90 phần trăm.

5 Biến chứng ung thư da tế bào đáy

Biến chứng của ung thư biểu mô tế bào đáy có thể bao gồm:

Nguy cơ tái phát: Ung thư tế bào đáy thường tái phát, ngay cả sau khi đã điều trị thành công.

Tăng nguy cơ mắc các loại ung thư da khác: Tiền sử ung thư biểu mô tế bào đáy cũng có thể làm tăng cơ hội phát triển các loại ung thư da khác, chẳng hạn như ung thư biểu mô tế bào vảy.

Ung thư lan ra ngoài da: Trường hợp này cũng hiếm nhưng  ung thư biểu mô tế bào đáy có thể lan rộng (di căn) đến các hạch bạch huyết gần đó và các khu vực khác của cơ thể, chẳng hạn như xương và phổi.​

6 Phòng ngừa ung thư da tế bào đáy

Tránh ánh nắng mặt trời vào giữa ngày: Hạn chế tiếp xúc nắng mặt trời mạnh nhất trong khoảng 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều .

Thoa kem chống nắng : Sử dụng kem chống nắng phổ rộng với SPF ít nhất là 30, ngay cả trong những ngày nhiều mây. Thoa kem chống nắng thường xuyên và bôi lại sau mỗi hai giờ - hoặc thường xuyên hơn nếu bạn đang bơi hoặc ra mồ hôi.

Mặc quần áo bảo vệ da: Che phủ làn da của bạn bằng quần áo dệt tối màu, che kín cánh tay và chân của bạn, và một chiếc mũ rộng vành, mang lại sự bảo vệ nhiều hơn.

Tránh giường tắm nắng. Giường thuộc da phát ra tia UV và có thể làm tăng nguy cơ ung thư da.

Kiểm tra da của bạn thường xuyên nếu có sự thay đổi bất thường nên đi gặp bác sĩ da liễu: Kiểm tra da của bạn thường xuyên để phát triển da mới hoặc thay đổi trong các nốt ruồi, tàn nhang, vết sưng và vết bớt hiện có.

Tài liệu tham khảo