Bệnh sùi mào gà (mụn cóc sinh dục): nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng

Trungtamthuoc.com - Sùi mào gà là bệnh phụ khoa rất dễ lây truyền qua đường tình dục có tác nhân gây bệnh chính là virus HPV. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về bệnh này qua bài viết dưới đây!

1 Sùi mào gà là gì?

Sùi mào gà (Mụn cóc sinh dục) là một bệnh xã hội lây truyền qua đường tình dục có tác nhân gây bệnh là virus human papilloma (HPV), cụ thể là HPV loại 6 và 11. Bệnh này có biểu hiện đặc trưng bởi các nốt u nhú giống như mào gà đứng riêng lẻ hoặc tập hợp thành từng đám, đặc biệt trên bộ phận sinh dục, miệng lưỡi và hậu môn. ^[1]

Khoảng 90% những người bị phơi nhiễm nhiễm HPV sẽ không phát triển mụn cóc ở bộ phận sinh dục và chỉ có khoảng 10% người nhiễm bệnh sẽ truyền virus. Bệnh này gặp ở mọi lứa tuổi và mọi giới tính. Tuy nhiên thường gặp nhất là ở độ tuổi sinh hoạt tình dục (20-45 tuổi) và tỷ lệ Sùi mào gà ở nữ thường cao hơn nam giới, làm tăng khả năng mắc một số bệnh phụ khoa khác.

2 Bệnh sùi mào gà có phổ biến không?

Tại Hoa Kỳ vào năm 2004, bệnh sùi mào gà chiếm hơn 310.000 lượt khám ban đầu tại các phòng khám tư nhân. Người ta cũng ước tính khoảng 1% nam giới và phụ nữ có quan hệ tình dục từ 18 đến 49 tuổi có bệnh sùi mào gà và khoảng 6,2 triệu người Mỹ mắc bệnh nhiễm trùng liên quan đến virus HPV mỗi năm.

Khoảng 50% đến 60% phụ nữ có quan hệ tình dục từ 18 đến 49 tuổi đã bị nhiễm HPV, nhưng chỉ 10% đến 15% sẽ bị sùi mào gà ở bộ phận sinh dục. Sùi mào gà phổ biến hơn ở những người có hệ thống miễn dịch suy yếu, trong khi ở những người có chức năng miễn dịch đầy đủ, khoảng một phần ba có thể tự khỏi ^[2].

Tỷ lệ nhiễm HPV ngày càng gia tăng. Khoảng 80% số người nhiễm bệnh ở độ tuổi từ 17 đến 33, trong đó độ tuổi cao nhất là từ 20 đến 24. Theo kết quả thống kê của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC Hoa Kỳ), bệnh sùi mào gà ảnh hưởng đến khoảng 340.000 đến 360.000 người mỗi năm ^[3].

Nhiễm virus HPV nói chung (bao gồm bệnh sùi mào gà) dường như là nguyên nhân gây ra hầu hết các trường hợp ung thư hậu môn (khoảng 90%) và hầu như tất cả các trường hợp ung thư cổ tử cung ở phụ nữ, trong đó HPV týp 16 chiếm khoảng 50% trong số này. 

===> Xem thêm về ung thư cổ tử cung: Ung thư cổ tử cung: nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Các yếu tố nguy cơ khiến HPV tồn tại dai dẳng bao gồm tuổi tác, hút thuốc, ức chế miễn dịch và nhiễm đồng thời nhiều loại HPV. 

Mặc dù các phương pháp điều trị có thể loại triệu chứng bệnh sùi mào gà nhưng chúng không loại bỏ được virus. Đôi khi triệu chứng bệnh có thể tự thoái lui nhưng theo một số nghiên cứu cho rằng virus vẫn tồn tại trong cơ thể suốt đời. Tuy nhiên, hiện nay người ta tin rằng virus có thể bị loại bỏ hoặc bị ức chế ở mức dưới mức mà xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase (PCR) có thể đo được.

3 Nguyên nhân bị bệnh sùi mào gà (mụn cóc sinh dục)

Virus HPV là tác nhân trực tiếp gây bệnh, nó có cấu trúc gồm một vỏ protein bao ở ngoài quanh phân tử ADN kép đối xứng.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra hơn 100 chủng virus HPV. Tuy nhiên loại thường gây ra bệnh sùi mào gà chủ yếu là HPV tuyp 6 và HPV tuyp 11.

HPV khi xâm nhập vào các tế bào biểu bì có thể tồn tại rất lâu câu từ 2 đến 9 tháng mà không hề biểu hiện triệu chứng lâm sàng (gọi là giai đoạn ủ bệnh).

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh sùi mào gà, bao gồm:

• Hút thuốc
• Quan hệ tình dục không an toàn
• Người có hệ miễn dịch kém, bao gồm cả những người HIV-AIDS
• Người mẹ nhiễm virus HPV
• Sử dụng chung các đồ cá nhân như bàn chải, khăn tắm,.. hay tiếp xúc với các yếu tố phơi nhiễm cao như dịch nhầy, máu chứa virus gây bệnh…

4 Chẩn đoán bệnh sùi mào gà 

Việc chẩn đoán bệnh thường được thực hiện bằng mắt thường để phát hiện hình ảnh sùi mào gà. Sùi mào gà thường nổi lên trên bề mặt da thành từng nhóm. Các mụn cóc này xuất hiện ở vùng kín như hậu môn, bộ phận sinh dục, môi, lưỡi và miệng. 

Một số bác sĩ sử dụng dung dịch axit axetic 5% (dấm trắng) để giúp hình dung ra các biểu hiện của sùi mào gà, vì nó tạo ra cái gọi là thay đổi "acetowhite" và quan trọng hơn là xác định các kiểu mạch máu đặc trưng cho để giúp xác định mụn cóc nhỏ và vùng da bị ảnh hưởng, nhưng cách làm này còn gây tranh cãi.  

Sinh thiết (lấy mô bệnh phẩm) nếu có sự không chắc chắn về chẩn đoán hoặc nếu bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch. Các tổn thương sắc tố và loét cũng nên được xem xét để sinh thiết.

Nội soi bàng quang nên được xem xét ở những bệnh nhân có các triệu chứng liên quan đến bao quy đầu, hay triệu chứng ở đường tiết niệu dưới hoặc ở niệu đạo đáng kể. Ở những bệnh nhân không có triệu chứng, một số chuyên gia đề nghị đợi cho đến khi bất kỳ tổn thương nào ở quy đầu lành lại để tránh khả năng truyền virus HPV vào niệu đạo.

Xét nghiệm PCR để xác định type HPV thông qua bệnh phẩm lấy từ dịch niệu đạo hay niệu đạo ở nam giới; tử cung, cổ tử cung, âm đạo, dịch âm đạo của nữ giới.

Cần chẩn đoán phâm biệt với:

• Giang mai thứ phát
• Pemphigus lành tính
• Nhiễm Herpes simplex
• U xơ thần kinh

5 Dấu hiệu của bệnh sùi mào gà

5.1 Dấu hiệu trên lâm sàng

5.1.1 Dấu hiệu sùi mào gà ở nam

Vị trí: ở nam giới thường xuất hiện sùi mào gà dương vật, bìu và hậu môn.

Biểu hiện: ở những người mắc bệnh, tại các vị trí trên xuất hiện các nốt nhỏ li ti (sùi mào gà giai đoạn đầu) màu hồng nhạt, màu da hoặc trắng có đường kính nhỏ từ 1-5 mm, xòe rộng giống mào gà hoặc súp lơ. Chúng có thể bị sừng hòa hoặc mềm (sùi mào gà nhẹ). Đôi khi mụn cóc có thể gây ngứa, tấy đỏ hoặc khó chịu, đặc biệt là khi chúng xuất hiện quanh hậu môn. 

Ngoài ra, ở những người quan hệ tình dục bằng miệng có thể xuất hiện hình ảnh sùi mào gà ở lưỡi, sùi mào gà ở môi, sùi mào gà ở miệng. Sùi mào gà ở mắt cũng có thể xuất hiện nhưng không phổ biến.

5.1.2 Dấu hiệu sùi mào gà ở nữ

Vị trí: bệnh sùi mào gà ở nữ thường xuất hiện những vùng kín như mụn cóc ở âm đạo, âm hộ, cổ tử cung và hậu môn, ngoài ra còn có một số bộ phận khác như họng, miệng, lưỡi…

Biểu hiện: việc xuất hiện các nốt sùi cũng tương tự như ở nam giới, chúng có thể mọc đơn lẻ hoặc thành từng nhóm. Nữ giới bị sùi mào gà thường có cảm giác ngứa, nóng rát, đau, khó chịu tại chỗ.

Các tổn thương ở niêm mạc họng, hầu thường gặp ở trẻ sơ sinh bị lây từ mẹ sang con hoặc những người có quan hệ tình dục bằng miệng.

5.2 Cận lâm sàng

Việc xét nghiệm sùi mào gà là cần thiết khi các biểu hiện lâm sàng không điển hình, các xét nghiệm cận lâm sàng để xác định bệnh:

• Mô bệnh học cho hình ảnh tăng sừng, tăng gai và có u nhú.
• Xét nghiệm PCR để xác định loại HPV gây bệnh (độ nhạy và độ đặc hiệu lên tới 98-100%).
• Soi cổ tử cung/bàng quang để phát hiện những tổn thương nếu có.

6 Hình ảnh sùi mào gà

6.1 Hình ảnh bệnh sùi mào gà (mụn cóc sinh dục) ở nam giới

6.1.1 Hình ảnh sùi mào gà (mụn cóc sinh dục) ở nam giới giai đoạn đầu

Biểu hiện sùi mào gà ở nam giới ban đầu thường là những nốt sùi mào gà nhỏ, có thể xuất hiện trên các vùng nhạy cảm như sùi mào gà trên dương vật (mụn cóc ở dương vật), quy đầu và xung quanh hậu môn. Những nốt sùi mào này có thể có màu da tự nhiên hoặc màu trắng xám hoặc trắng đục, thường có bề mặt không đều. Trong giai đoạn đầu có thể không gây ngứa hoặc khó chịu.

6.1.2 Hình ảnh sùi mào gà giai đoạn phát triển

Trong giai đoạn tiến triển, các triệu chứng và tổn thương có thể trở nên nghiêm trọng hơn và gây khó chịu lớn hơn cho nam giới.

Trong giai đoạn này, nốt sùi mào gà sẽ tăng lên về số lượng và kích thước. Chúng có thể lan rộng ra khắp vùng quy đầu và dương vật. Các mảng sùi mào gà có thể trở nên dày đặc, có hình dạng giống một mảng mào gà hoặc có thể hình thành các vết loét, lở loét trên da.

Triệu chứng như ngứa, đau, chảy dịch từ quy đầu có thể xuất hiện.

6.2 Hình ảnh bệnh sùi mào gà (mụn cóc sinh dục) ở nữ giới

6.2.1 Hình ảnh sùi mào gà ở nữ giới giai đoạn đầu

Trong giai đoạn đầu, triệu chứng của bệnh sùi mào gà có thể không rõ ràng. Đặc trung bởi các nốt sùi mào nhỏ. Các nốt sùi mào gà ban đầu có thể xuất hiện trên cổ tử cung, môi âm hộ hay sùi mào gà âm đạo hoặc xung quanh hậu môn. Chúng có màu hồng nhạt hoặc màu da tự nhiên hoặc màu trắng đục. Thường thì chúng không gây đau đớn hoặc khó chịu lớn.

6.2.2 Hình ảnh sùi mào gà giai đoạn phát triển

Trong giai đoạn phát triển mạnh của sùi mào gà ở nữ, triệu chứng và tổn thương có thể trở nên nghiêm trọng hơn và gây khó chịu lớn hơn, bao gồm:

• Nốt sùi mào lớn và mở rộng: các nốt sùi mào gà sẽ tăng kích thước và số lượng. Chúng có thể lan rộng ra khắp vùng âm đạo, cổ tử cung và vùng xung quanh hậu môn giống hình mào gà.
• Đau và khó chịu
• Chảy dịch và mùi khác thường: chảy dịch từ âm đạo có thể trở nên tăng lên và có thể trở thành màu vàng, xanh hoặc màu xám và có mùi hôi khác thường.

6.3 Hình ảnh sùi mào gà ở miệng, lưỡi

Các nốt sùi mào có thể xuất hiện xung quanh và trên bề mặt lưỡi, miệng, . Chúng có thể có hình dạng giống một mảng mào gà hoặc hình thành các vết loét, lở loét trên mô niêm mạc của lưỡi.

Màu sắc và hình dang của các nốt sùi mào gà ở lưỡi, miệng không bình thường: có thể có màu trắng đục hoặc màu da tự nhiên. 

Đau và khó chịu. Điều này có thể làm cho việc nuốt, nói chuyện và ăn uống trở nên không thoải mái.

Dưới đây là hình ảnh sùi mào gà ở lưỡi giai đoạn đầu và giai đoạn tiến triển

6.4 Hình ảnh sùi mào gà ở hậu môn

Cũng tương tự như sùi mào gà ở lưỡi, các nốt sùi xuất hiện xung quanh hậu môn đơn lẻ hoặc thành từng đám. Các đám mụn cóc hậu môn này có màu da, màu hồng nhạt hoặc màu trắng xám, có thể gây đau và khó chịu tại chỗ.

7 Cách chữa trị bệnh sùi mào gà (hay điều trị mụn cóc sinh dục)

Hiện nay, việc điều trị sùi mào gà tập trung vào việc loại bỏ các nốt sùi hơn là tiêu diệt virus. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

1) Thuốc bôi trị sùi mào gà: được khuyến nghị nếu nốt sùi là các cụm nhỏ <30cm2. 

2) Loại bỏ mụn cóc bằng phương pháp áp lạnh, đốt điện hoặc laser: được khuyến khích nếu mụn cóc lớn hoặc diện tích trên 30cm2 

3) Phẫu thuật cắt bỏ tổn thương. 

Tất cả những liệu pháp này, mặc dù có hiệu quả ở một mức độ nào đó, nhưng lại có tỷ lệ tái phát cao và cần điều trị lâu dài hoặc lặp lại.^[4].

8 Tiến triển và biến chứng

8.1 Các giai đoạn của bệnh sùi mào gà

8.2 Biến chứng bệnh sùi mào gà

Biến chứng cục bộ với biến dạng là biến chứng thường gặp nhất của bệnh này. Bệnh đã ở giai đoạn muộn và không được điều trị sẽ có nguy cơ chuyển dạng ác tính, đây là biến chứng đáng lo ngại nhất. Tiêu chuẩn chăm sóc hiện nay nhấn mạnh đến các chiến lược điều trị và phòng ngừa ban đầu, bao gồm cả tiêm chủng, để ngăn chặn các biến chứng này.

Bệnh sùi mào gà nếu không được điều trị từ sớm thì các thương tổn sẽ sẽ tăng dần. Đặc biệt là phụ nữ có thai hoặc những người có hệ miễn dịch kém thì bệnh phát triển rất nhanh, là nguyên nhân ung thư cổ tử cung.

Người mẹ mang thai bị sùi mào gà mà không điều trị bệnh có thể lý lây truyền cho con.

Sùi mào gà làm tăng nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa, chứng loạn sản. 

Trong trường hợp bị sùi mào gà khổng lồ thậm chí có thể dẫn đến ung thư tế bào vảy và tử vong. 

9 Cách phòng bệnh sùi mào gà

Để phòng bệnh sùi mào gà hiệu quả cần thực hiện một số biện pháp sau:

• Quan hệ tình dục an toàn, chung thủy với một bạn đời duy nhất.
• Chế độ sinh hoạt và làm việc khoa học, không hút thuốc, sử dụng chất kích thích
• Tránh dùng chung cá đồ cá nhân như khăn tắm, nội y, dao cạo 
• Đi khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần.
• Có thể tiêm vắc xin phòng HPV để dự phòng bệnh hiệu quả. Tiêm phòng HPV được khuyến cáo ở tuổi 11 hoặc 12 (hoặc có thể bắt đầu từ 9 tuổi) và cho tất cả mọi người đến 26 tuổi. 

10 Những câu hỏi thường gặp về bệnh sùi mào gà?

10.1 Mắc bệnh sùi mào gà (mụn cóc sinh dục) có nguy hiểm không?

Bệnh sùi mào tuy không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng đây là căn bệnh nhiều người mắc phải, dễ lây lan và đặc biệt nguy hiểm bởi: đường lây truyền đa dạng, nhiều biến chứng nguy hiểm, khó điều trị dứt điểm. 

10.2 Bệnh sùi mào gà có khỏi dứt điểm được không?

Mặc dù các phương pháp điều trị có thể loại bỏ triệu chứng bệnh sùi mào gà nhưng chúng không loại bỏ được virus HPV gây bệnh. Vì vậy, không thể điều trị dứt điểm bệnh sùi mào gà.

10.3 Bệnh sùi mào gà lây qua đường nào?

Con đường lây truyền chủ yếu của bệnh sùi mào gà là lây truyền qua đường tình dục. Khi quan hệ tình dục nhiều luồng, không sử dụng bao Cao Su, quan hệ bằng miệng... rất dễ bị lây truyền bệnh.

Ngoài ra bệnh có thể lây truyền từ mẹ sang con: nếu người mẹ bị mắc bệnh sùi mào gà có thể lây cho người con trong quá trình sinh nở.

Bệnh cũng có thể lây gián tiếp qua việc sử dụng chung các vật dụng cá nhân (bàn chải, khăn tắm,...) hoặc tiếp xúc gián tiếp với các dịch nhầy, máu chứa virus gây bệnh,... Tuy nhiên trường hợp này thường ít gặp.

10.4 Vợ bị sùi mào gà chồng có bị không và ngược lại?

Như đã trình bày ở trên, sùi mào gà lây truyền qua đường tình dục là chủ yếu. Do đó, nếu vợ hoặc chồng bị sùi mào gà thì khả năng người còn lại có nguy cơ lây nhiễm là rất cao.

10.5 Sùi mào gà có ngứa không? Sùi mào gà có đau không?

Có, sùi mào gà có thể gây đau và/hoặc ngứa. Khi mắc sùi mào gà, một trong những triệu chứng phổ biến là ngứa trong vùng bị ảnh hưởng. Và việc cào hoặc gãi có thể làm tổn thương da hơn nữa và tăng nguy cơ lây nhiễm hoặc lan rộng bệnh.

10.6 Sùi mào gà ủ bệnh bao lâu? 

Thời gian ủ bệnh sùi mào gà kéo dài từ 2-9 tháng (thường là 3 tháng) kể từ khi người bệnh tiếp xúc với virus HPV.

Trên đây là một số thông tin hữu ích về bệnh sùi mào gà. Hãy chủ động phòng tránh và đi khám để được tư vấn điều trị bệnh sớm nhất.

10.7 Gai sinh dục khác sùi mào gà như thế nào?

Khác với sùi mào gà, gai sinh dục thường do tăng sinh quá mức của các tế bào tế bào vùng thượng bì và không lây truyền qua đường tình dục. Biểu hiện đặc trưng của gai sinh dục là những nốt li ti màu đỏ hoặc trắng, chỉ khu trú ở một phần, không lan rộng và hông gây cảm giác ngứa, đau.

10.8 Người đã bị sùi mào gà có tiêm phòng HPV được không?

Nếu bạn đã bị sùi mào gà, tiêm phòng HPV không thể loại bỏ virus đã có trong cơ thể của bạn. Tuy nhiên, nó có thể bảo vệ bạn khỏi những loại virus HPV khác gây ung thư và các bệnh khác liên quan.

Tài liệu tham khảo