Mối quan hệ giữa tiếp xúc ánh sáng ban đêm và tỷ lệ mắc bệnh tim mạch

1 Tóm tắt nghiên cứu

Nghiên cứu đoàn hệ được thực hiện trên 88.905 người tham gia từ UK Biobank, phân tích mối quan hệ giữa việc tiếp xúc với ánh sáng ban đêm và nguy cơ mắc bệnh tim mạch trong vòng 9,5 năm. Kết quả cho thấy, so với nhóm ít tiếp xúc ánh sáng (0-50%), những người có đêm sáng nhất (91-100%) có nguy cơ mắc bệnh động mạch vành cao hơn đáng kể (HR 1,32), nhồi máu cơ tim (HR 1,47), suy tim (HR 1,56), rung nhĩ (HR 1,32) và đột quỵ (HR 1,28). Các yếu tố nguy cơ tim mạch như hoạt động thể chất, hút thuốc, rượu, chế độ ăn uống và giấc ngủ đã được điều chỉnh trong mô hình phân tích.

Nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiếp xúc với ánh sáng ban đêm là yếu tố nguy cơ quan trọng đối với các bệnh tim mạch ở người trưởng thành trên 40 tuổi. Đặc biệt, mối liên hệ giữa ánh sáng ban đêm và bệnh tim mạch mạnh hơn ở phụ nữ và người trẻ tuổi. Các phát hiện này nhấn mạnh việc tránh ánh sáng ban đêm như một chiến lược có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, bên cạnh các biện pháp phòng ngừa hiện tại.

2 Giới thiệu

Nhịp sinh học ổn định rất quan trọng đối với sức khỏe tim mạch. Các nhịp sinh học đã được quan sát ở nhiều yếu tố tim mạch, bao gồm huyết áp tâm thu và tâm trương, hoạt động tiểu cầu, quá trình tiêu fibrin, chức năng nội mô mạch máu, cũng như nồng độ các hormone như cortisol, epinephrine và norepinephrine, dung nạp glucose, và các chỉ số tim như nhịp tim, độ biến thiên nhịp tim, khoảng QT và đoạn PR. Rối loạn nhịp sinh học ngắn hạn có thể gây ra tình trạng tăng đông máu, tăng nhịp tim, tăng huyết áp, viêm nhiễm và giảm điều hòa thần kinh tim. Trong khi đó, rối loạn nhịp sinh học kéo dài (ở động vật) có thể dẫn đến xơ hóa cơ tim, phì đại tim, suy giảm khả năng co bóp, tái cấu trúc tim bất lợi và tiến triển nhanh đến suy tim.

Nghiên cứu dịch tễ học cũng chỉ ra rằng những người làm việc theo ca luân phiên, vốn phải đối mặt với sự gián đoạn lâu dài của nhịp sinh học, có nguy cơ cao gặp các sự kiện tim mạch bất lợi như bệnh động mạch vành, suy tim, rung nhĩ và tử vong do bệnh tim mạch.

Một trong những nguyên nhân phổ biến gây gián đoạn nhịp sinh học là ánh sáng vào ban đêm. Ánh sáng mạnh vào ban đêm có thể là yếu tố nguy cơ tiềm tàng đối với các bệnh tim mạch. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sống trong môi trường đô thị với ánh sáng mạnh vào ban đêm có thể làm tăng nguy cơ bệnh động mạch vành và đột quỵ. Ánh sáng ban đêm mạnh cũng được liên kết với các bệnh lý khác như xơ vữa động mạch, béo phì, tăng huyết áp và tiểu đường.

Nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu thu thập từ cảm biến ánh sáng đeo trên cổ tay của khoảng 89.000 người tham gia nghiên cứu UK Biobank để kiểm tra xem tiếp xúc với ánh sáng vào ban đêm và ban ngày có liên quan đến các bệnh tim mạch như bệnh động mạch vành, nhồi máu cơ tim, suy tim, rung nhĩ và đột quỵ trong suốt 9,5 năm theo dõi hay không.

3 Phương pháp

3.1 Tổng quan nghiên cứu

Nghiên cứu này là một nghiên cứu đoàn hệ được phê duyệt bởi Ủy ban Nghiên cứu Đạo đức Đa trung tâm Bắc Tây và tuân thủ các nguyên tắc của báo cáo STROBE (Strengthening the Reporting of Observational Studies in Epidemiology). Khoảng 502.000 người đã tham gia UK Biobank từ năm 2006 đến 2010, và trong số đó, 103.669 người đã đeo thiết bị theo dõi ánh sáng (Axivity AX3) trên cổ tay trong 1 tuần từ năm 2013 đến 2016. Các bệnh tim mạch mắc mới được ghi nhận đến tháng 11 năm 2022. 

3.2 Theo dõi phơi nhiễm ánh sáng cá nhân

Tiếp xúc với ánh sáng ban ngày và ban đêm được trích xuất từ dữ liệu cảm biến ánh sáng đeo trên cổ tay của những người tham gia. Dữ liệu được làm sạch và phân tích theo hướng dẫn của thiết bị, sau đó nhóm thành các hồ sơ tiếp xúc ánh sáng 24 giờ cho mỗi người tham gia, được biểu thị bằng mức tiếp xúc với ánh sáng trung bình trong mỗi khoảng thời gian nửa giờ của đồng hồ là 48 (ví dụ: tất cả ánh sáng từ 12:00 AM đến 12:30 AM ). Phân tích nhân tố được áp dụng cho các hồ sơ tiếp xúc với ánh sáng trong 24 giờ. Phân tích không giám sát này đã tiết lộ 2 cụm tiếp xúc với ánh sáng theo thời gian, được dán nhãn là ban ngày (07:30 AM đến 8:30 PM) và ban đêm (12:30 AM đến 06:00 AM )

3.3 Các bệnh tim mạch mới phát sinh

Chẩn đoán các bệnh tim mạch trong nghiên cứu này được thu thập từ các hồ sơ nhập viện, chăm sóc sức khỏe chính, báo cáo tự nguyện và đăng ký tử vong, dựa trên tiêu chuẩn Mã phân loại bệnh quốc tế ICD-9 và ICD-10. Các bệnh tim mạch bao gồm:

• Nhồi máu cơ tim: Bao gồm các biến cố có đoạn ST chênh lên và không có đoạn ST chênh lên.
• Đột quỵ: Bao gồm đột quỵ thiếu máu cục bộ, xuất huyết nội sọ và xuất huyết dưới nhện.
• Bệnh động mạch vành: Bao gồm các bệnh động mạch vành cấp tính và mãn tính, nhồi máu cơ tim và phẫu thuật động mạch vành.
• Rung nhĩ: Được xác định là lần đầu tiên xuất hiện mã ICD-10 I48 hoặc phẫu thuật điều trị rung nhĩ.
• Suy tim: Được xác định bằng mã ICD-10 I50.
• Những người tham gia đã mắc các bệnh này trước khi theo dõi ánh sáng đã bị loại khỏi phân tích.(Hình 1)

Biểu đồ này trình bày chi tiết các trường hợp loại trừ ở cấp độ người tham gia giữa quá trình thu thập dữ liệu và phân tích cuối cùng cho từng kết quả tim mạch trong số 5 kết quả.

3.4 Biến số điều chỉnh

Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa phơi nhiễm ánh sáng và rủi ro bệnh tim mạch, được gọi là biến số đồng thời, bao gồm nhiều yếu tố cá nhân và môi trường. Đầu tiên, các đặc điểm cá nhân như tuổi, giới tính, dân tộc, thu nhập hộ gia đình, trình độ học vấn và tình trạng việc làm sẽ được xem xét. Cùng với đó, yếu tố thiếu thốn vật chất, mức độ đô thị hóa nơi cư trú, và thói quen lối sống như tiêu thụ rượu, tình trạng hút thuốc (chưa từng, trước đây, hoặc hiện tại), chế độ ăn uống lành mạnh, và làm việc theo ca cũng được tính đến.

Dân tộc được coi là một yếu tố quan trọng vì có sự khác biệt trong kết quả sức khỏe giữa các nhóm dân tộc. Ngoài ra, những yếu tố liên quan đến sức khỏe nền như bệnh tiểu đường, huyết áp cao, chỉ số khối cơ thể (BMI) và tỷ lệ cholesterol cũng được điều chỉnh, vì chúng có thể tác động đến kết quả. Cuối cùng, mức độ hoạt động thể chất, giấc ngủ và hiệu quả giấc ngủ được ghi nhận từ các thiết bị gia tốc cũng là những yếu tố được điều chỉnh trong nghiên cứu này.

3.5 Phân tích thống kê

Rủi ro mắc bệnh tim mạch được đánh giá thông qua mô hình nguy cơ tỷ lệ Cox, trong đó phơi nhiễm ánh sáng ban ngày và ban đêm là các yếu tố chính. Các mức độ phơi nhiễm ánh sáng ban ngày và ban đêm được chia thành bốn nhóm: từ 0 đến 50%, từ 51% đến 70%, từ 71% đến 90%, và từ 91% đến 100%, với nhóm 0-50% làm nhóm tham chiếu (đối tượng sống trong môi trường tối nhất). Thời gian kể từ khi bắt đầu theo dõi ánh sáng được sử dụng làm thang thời gian trong các mô hình.

Các mô hình thống kê được điều chỉnh theo ba mức độ.

• Mô hình đầu tiên điều chỉnh cho tuổi, giới tính, dân tộc và thời gian chiếu sáng.
• Mô hình thứ hai điều chỉnh thêm cho các yếu tố xã hội như trình độ học vấn, tình trạng việc làm, thu nhập và tình trạng thiếu thốn vật chất.
• Mô hình thứ ba điều chỉnh thêm cho các yếu tố lối sống như hoạt động thể chất, tình trạng hút thuốc, tiêu thụ rượu, chế độ ăn uống và mức độ đô thị hóa nơi cư trú.

Ngoài ra, các mô hình bổ sung điều chỉnh cho các yếu tố sức khỏe nền như bệnh tiểu đường, huyết áp cao, chỉ số khối cơ thể cao, tỷ lệ cholesterol cao, giấc ngủ không đủ hoặc quá dài, hiệu quả giấc ngủ, loại trừ những người làm việc theo ca và các yếu tố lối sống khác. Tất cả những yếu tố này có thể là những yếu tố gây nhiễu hoặc có thể là các yếu tố trung gian trong mối quan hệ giữa phơi nhiễm ánh sáng và bệnh tim mạch.

Cuối cùng, nghiên cứu cũng xem xét các tương tác giữa phơi nhiễm ánh sáng ban đêm và các yếu tố như tuổi, giới tính, và điểm số rủi ro di truyền đối với bệnh tim mạch. Những yếu tố này được đưa vào các mô hình bổ sung để kiểm tra xem liệu mối quan hệ giữa ánh sáng ban đêm và bệnh tim mạch có khác biệt ở các nhóm người có yếu tố di truyền hoặc theo độ tuổi và giới tính hay không. Các phân tích thống kê được thực hiện với một mức ý nghĩa là P < 0.05.

4 Kết quả

88.905 người tham gia được đưa vào phân tích (tuổi trung bình [SD], 62,4 [7,8] năm; 50.577 nữ [56,9%]; 805 người Châu Á [0,9%]; 711 người Da đen [0,8%]; 85.924 người Da trắng [97,0%]) có dữ liệu ánh sáng trên tất cả các thời điểm đồng hồ và không có kết quả tim mạch nào tại thời điểm theo dõi ánh sáng ( Hình 1 ). Thời gian trung bình (SD) giữa thời điểm theo dõi ánh sáng và lần theo dõi cuối cùng (tháng 11 năm 2022 hoặc tỷ lệ tử vong của người tham gia) là 7,9 [1,0] năm. Các đặc điểm của người tham gia và số ca bệnh tim mạch, được chia theo phần trăm tiếp xúc với ánh sáng, được cung cấp trong Bảng 1 và các Bảng 3 đến 5 trong Phụ lục 1 .

4.1 Tiếp xúc với ánh sáng ban ngày và ban đêm có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Tiếp xúc với ánh sáng ban đêm có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn, với các mối liên quan phụ thuộc vào liều lượng được quan sát thấy ( Hình 2 , Bảng 2 và Bảng 4 trong Phụ lục 1 ). So với những người có đêm tối (phần trăm tiếp xúc với ánh sáng từ 0 đến 50), có nguy cơ mắc bệnh động mạch vành cao hơn ở những người có đêm sáng hơn ở phần trăm tiếp xúc với ánh sáng từ 51 đến 70 (mô hình 1: tỷ lệ nguy cơ [HR], 1,12; 95% CI, 1,03-1,23), phần trăm tiếp xúc với ánh sáng từ 71 đến 90 (mô hình 1: HR, 1,20; 95% CI, 1,10-1,31) và phần trăm tiếp xúc với ánh sáng từ 91 đến 100 (mô hình 1: 1,32; 95% CI, 1,18-1,46). Tương tự như vậy, những người có đêm sáng hơn có nguy cơ nhồi máu cơ tim cao hơn ở các phần trăm thứ 51 đến 70 (mô hình 1: HR, 1,20; 95% CI, 1,05-1,36), các phần trăm thứ 71 đến 90 (mô hình 1: HR, 1,27; 95% CI, 1,12-1,44) và các phần trăm thứ 91 đến 100 (mô hình 1: HR, 1,47; 95 CI, 1,26-1,71), cũng như nguy cơ suy tim cao hơn ở các phần trăm thứ 51 đến 70 (mô hình 1: HR, 1,15; 95% CI, 1,01-1,30), các phần trăm thứ 71 đến 90 (mô hình 1: HR, 1,21; 95% CI, 1,06-1,37) và Phân vị thứ 91 đến 100 (mô hình 1: HR, 1,56; KTC 95%, 1,34-1,81). Những người có đêm sáng nhất (phân vị thứ 91-100) có nguy cơ rung nhĩ cao hơn (mô hình 1: HR, 1,32; KTC 95%, 1,18-1,46) và đột quỵ (mô hình 1: HR, 1,28; KTC 95%, 1,06-1,55) so với những người có đêm tối (phân vị thứ 0-50). Mối liên hệ logarit tuyến tính đáng kể giữa ánh sáng ban đêm sáng hơn với nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn đã được quan sát thấy ở tất cả các kết quả ( Bảng 3 ). Mối liên hệ giữa ánh sáng ban đêm với kết quả tim mạch cao sau khi điều chỉnh các yếu tố kinh tế xã hội và lối sống trên các mô hình 2 và 3 ( Hình 2 và Bảng 2 ).

Tỷ lệ nguy cơ (HR) và 95% CI được điều chỉnh theo độ tuổi, giới tính, chủng tộc, dân tộc và quang kỳ (mô hình 1); ngoài ra còn được điều chỉnh theo trình độ học vấn, việc làm, thu nhập và tình trạng thiếu thốn vật chất (mô hình 2); và được điều chỉnh thêm theo hoạt động thể chất, tình trạng hút thuốc, mức tiêu thụ rượu, chế độ ăn uống và mức độ đô thị hóa (mô hình 3). Những người tham gia sống trong môi trường tối nhất (phần trăm thứ 0-50) là nhóm tham chiếu cho tất cả các mô hình. HR (95% CI) được trình bày dưới dạng số trong Bảng 2.

Ánh sáng ban đêm sáng hơn có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn sau khi điều chỉnh riêng mô hình 3 cho bệnh tiểu đường từ trước, tăng huyết áp, chỉ số khối cơ thể cao, tỷ lệ cholesterol cao, kiểu thời gian sinh học, hiệu quả giấc ngủ, giấc ngủ ngắn hoặc dài và loại trừ những người làm việc theo ca (Bảng điện tử 6-10 trong Phụ lục 1). Mối liên hệ giữa ánh sáng ban đêm với nguy cơ tim mạch đã giảm bớt nhưng vẫn có ý nghĩa thống kê đối với tất cả các kết quả ngoại trừ đột quỵ, giảm xuống dưới mức ý nghĩa thống kê sau khi điều chỉnh cho giấc ngủ ngắn và tỷ lệ cholesterol cao. Mối liên hệ giữa ánh sáng ban đêm với nguy cơ tim mạch không khác nhau theo kiểu thời gian sinh học (Bảng điện tử 11 trong Phụ lục 1). Các mô hình 1 đến 3 cũng đã được thử nghiệm sau khi (1) loại trừ những người tham gia có bất kỳ kết quả tim mạch nào trong số 5 kết quả trước khi theo dõi ánh sáng, thay vì áp dụng các loại trừ riêng cho từng kết quả tim mạch và (2) đưa thời gian bắt đầu quan sát lên ngày đánh giá ban đầu (tháng 3 năm 2006 đến tháng 10 năm 2010), thay vì ngày theo dõi ánh sáng. Mối liên hệ giữa những đêm sáng hơn với nguy cơ tim mạch cao hơn là vững chắc đối với cả hai phân tích (Bảng 12-13 trong Phụ lục 1).

Tiếp xúc với ánh sáng ban ngày sáng hơn có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh động mạch vành, suy tim và đột quỵ thấp hơn ở mô hình 1 và 2. Những người có ngày sáng nhất (phần trăm thứ 91-100) có nguy cơ mắc bệnh động mạch vành thấp hơn (mô hình 1: HR, 0,87; CI 95%, 0,77-0,98), suy tim (mô hình 1: HR, 0,72; CI 95%, 0,60-0,86; mô hình 2: 0,77; CI 95%, 0,64-0,92) và đột quỵ (mô hình 1: HR, 0,73; CI 95%, 0,58-0,93; mô hình 2: HR, 0,75; CI 95%, 0,59-0,94) so ​​với những người có ngày tối hơn (phần trăm thứ 0-50). Ước tính điểm cho ánh sáng ban ngày sáng hơn và nguy cơ nhồi máu cơ tim và rung nhĩ không có ý nghĩa thống kê. Tiếp xúc với ánh sáng ban ngày sáng hơn không liên quan đến nguy cơ mắc bất kỳ bệnh tim mạch nào trong mô hình 3, bao gồm cả việc điều chỉnh bổ sung các yếu tố lối sống. Tuy nhiên, sau khi loại trừ hoạt động thể chất khỏi mô hình 3, ánh sáng ban ngày sáng hơn có liên quan đến suy tim và đột quỵ (Bảng 8 và Bảng 10 trong Phụ lục 1).

4.2 Tiếp xúc với ánh sáng ban đêm và nguy cơ tim mạch, theo độ tuổi, giới tính và yếu tố di truyền

Mức độ liên quan giữa việc tiếp xúc với ánh sáng ban đêm với nguy cơ suy tim, bệnh động mạch vành và rung nhĩ thay đổi tùy theo độ tuổi và/hoặc giới tính của người tham gia (Bảng 3). Ánh sáng ban đêm sáng hơn có mức độ liên quan lớn hơn với nguy cơ suy tim đã hiệu chỉnh ở phụ nữ ( P cho tương tác = .006) và ở những người trẻ tuổi ( P cho tương tác = .04). Ánh sáng ban đêm sáng hơn làm giảm mối liên quan bảo vệ giữa việc là phụ nữ với nguy cơ suy tim, do đó những phụ nữ tiếp xúc với ánh sáng ban đêm sáng có nguy cơ suy tim tương tự như những nam giới tiếp xúc với ánh sáng ban đêm sáng (Hình 1 trong Phụ lục 1 ). Đối với nguy cơ mắc bệnh động mạch vành, mức độ liên quan giữa ánh sáng ban đêm sáng hơn với nguy cơ đã hiệu chỉnh cao hơn ở phụ nữ lớn hơn so với nam giới ( P cho tương tác = .02) (Hình 2 trong Phụ lục 1 ). Đối với nguy cơ rung nhĩ, mức độ liên quan giữa ánh sáng ban đêm sáng hơn với nguy cơ đã hiệu chỉnh cao hơn ở những người trẻ tuổi ( P cho tương tác = .02) (Hình 3 trong Phụ lục 1 . Mức độ liên quan giữa ánh sáng ban đêm mạnh hơn với nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ không thay đổi theo độ tuổi hoặc giới tính.

Mối liên hệ giữa ánh sáng ban đêm với nguy cơ tim mạch cao hơn là chắc chắn khi bao gồm nguy cơ đa gen đối với bệnh tim mạch cùng với các biến thể mô hình 3. Không có tương tác đáng kể nào giữa việc tiếp xúc với ánh sáng ban đêm với nguy cơ đa gen được quan sát thấy đối với bất kỳ kết quả tim mạch nào ( Bảng 3 ).

5 Thảo luận

5.1 Mối quan hệ giữa ánh sáng ban đêm và nguy cơ bệnh tim mạch

Trong nghiên cứu này, với khoảng 13 triệu giờ dữ liệu tiếp xúc ánh sáng cá nhân và khoảng 700.000 năm người theo dõi, những người tiếp xúc với mức ánh sáng ban đêm cao hơn có nguy cơ cao hơn đối với các bệnh tim mạch như bệnh động mạch vành, nhồi máu cơ tim, suy tim, rung nhĩ và đột quỵ. Các mối liên hệ giữa ánh sáng ban đêm và nguy cơ bệnh tim mạch này vẫn vững chắc ngay cả khi đã điều chỉnh các yếu tố nguy cơ tim mạch như hoạt động thể chất, chế độ ăn uống, giấc ngủ và di truyền. Những phát hiện này hỗ trợ việc xem xét ánh sáng ban đêm như một yếu tố nguy cơ quan trọng đối với sức khỏe tim mạch.

Mối liên quan giữa ánh sáng ban đêm mạnh và nguy cơ bệnh tim mạch cao hơn trong nghiên cứu này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về ánh sáng ngoài trời ban đêm. Nghiên cứu quan sát thấy rằng những người tiếp xúc với ánh sáng ban đêm sáng nhất (thuộc nhóm phân vị từ 91% đến 100%) có nguy cơ mắc bệnh động mạch vành cao hơn 23% đến 32%, và nguy cơ nhồi máu cơ tim cao hơn 45% đến 56% so với những người có ánh sáng ban đêm tối nhất (thuộc nhóm phân vị từ 0% đến 50%).

Một nghiên cứu trước đây sử dụng dữ liệu vệ tinh để xác định mức độ tiếp xúc ánh sáng đã phát hiện rằng những người có ánh sáng ban đêm ngoài trời sáng nhất (20% cao nhất) có nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành cao hơn 7% đến 23% so với những người có ánh sáng ban đêm ngoài trời tối nhất (20% thấp nhất). Đồng thời cũng quan sát thấy nguy cơ đột quỵ cao hơn 28% đến 30%, trong khi một nghiên cứu khác cho thấy nguy cơ đột quỵ của những người tiếp xúc với ánh sáng ban đêm ngoài trời sáng nhất (25% cao nhất) cao hơn 26% đến 43% so với những người có ánh sáng ban đêm tối nhất (25% thấp nhất). Hơn nữa, còn phát hiện rằng nguy cơ suy tim cao hơn 45% đến 56%, và nguy cơ rung nhĩ cao hơn 28% đến 32% ở những người có ánh sáng ban đêm mạnh nhất. Cho đến nay, chưa có nghiên cứu quy mô lớn nào đánh giá liệu tiếp xúc với ánh sáng có liên quan đến nguy cơ suy tim hay rung nhĩ. Những phát hiện cũng phù hợp với tỷ lệ mắc các yếu tố nguy cơ tim mạch cao hơn ở những người có ánh sáng ban đêm mạnh, điều này đã được quan sát trong các nhóm nhỏ với dữ liệu ánh sáng khách quan. Cuối cùng, những phát hiện này cũng tương thích với việc quan sát thấy nguy cơ tim mạch cao hơn ở những người làm việc theo ca, một nhóm đối tượng thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng mạnh vào ban đêm.

5.2 Giải thích cơ chế tác động 

Mối nguy cơ tim mạch cao hơn ở những người tiếp xúc với ánh sáng ban đêm mạnh có thể được giải thích bởi tác động gây gián đoạn nhịp sinh học của ánh sáng ban đêm, điều này có thể dẫn đến sự rối loạn của các cơ chế tim mạch và chuyển hóa.

Đầu tiên, gián đoạn nhịp sinh học có liên quan mạnh mẽ với tình trạng dung nạp Glucose suy giảm và tiểu đường type 2, đây là những yếu tố nguy cơ quan trọng đối với rối loạn chức năng nội mô và xơ vữa động mạch.

Thứ hai, gián đoạn nhịp sinh học có thể thúc đẩy tình trạng tăng đông máu, làm tăng nguy cơ các sự kiện thuyên tắc huyết khối và thiếu máu cục bộ, đặc biệt là ở những người có xơ vữa động mạch hoặc rung nhĩ.

Thứ ba, gián đoạn nhịp sinh học có thể làm tăng huyết áp trung bình trong 24 giờ, điều này có thể làm tăng nguy cơ tổn thương nội mô mạch máu và phì đại cơ tim.

Cuối cùng, gián đoạn nhịp sinh học trung ương có thể làm tăng nguy cơ loạn nhịp tim, do các tín hiệu xung đột từ đồng hồ sinh học trung ương và đồng hồ sinh học tế bào cơ tim đối với các nút xoang và nút nhĩ thất. Những cơ chế này có thể giải thích mối quan hệ giữa tiếp xúc với ánh sáng ban đêm mạnh và nguy cơ các bệnh tim mạch.

5.3 Sự khác biệt theo độ tuổi và giới tính

Các mối liên hệ giữa ánh sáng ban đêm và nguy cơ suy tim, bệnh động mạch vành, và rung nhĩ có sự khác biệt tùy theo độ tuổi và giới tính. Nghiên cứu nhận thấy rằng mối liên hệ giữa ánh sáng ban đêm và nguy cơ suy tim và bệnh động mạch vành mạnh hơn ở phụ nữ. Những phát hiện này phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy tiếp xúc với công việc theo ca (gây gián đoạn nhịp sinh học) dự báo nguy cơ suy tim cao hơn ở phụ nữ so với nam giới. Hệ thống nhịp sinh học của phụ nữ cũng đã được chứng minh là nhạy cảm hơn với ánh sáng mạnh so với nam giới. Đồng thời quan sát thấy mối liên hệ mạnh hơn giữa tiếp xúc với ánh sáng ban đêm và nguy cơ suy tim và rung nhĩ ở những người trẻ tuổi. Kết quả này có thể là do độ nhạy cảm với ánh sáng của nhịp sinh học giảm ở người lớn tuổi.

5.4 Độc lập với yếu tố di truyền

Mối liên hệ giữa liều lượng và đáp ứng giữa ánh sáng ban đêm và nguy cơ bệnh tim mạch vẫn vững chắc ngay cả khi đã tính đến nguy cơ di truyền đối với các bệnh này. Điều này rất quan trọng vì có thể có sự gây nhiễu từ mối quan hệ giữa gen và môi trường.

Ví dụ, khả năng di truyền cao đối với bệnh tim mạch có thể ảnh hưởng đến cả hành vi tiếp xúc với ánh sáng ban đêm và nguy cơ phát triển bệnh tim mạch. Tuy nhiên, mối liên hệ giữa tiếp xúc với ánh sáng ban đêm và các kết quả tim mạch là độc lập với nguy cơ di truyền đối với các bệnh tim mạch, cho thấy rằng mối quan hệ giữa gen và môi trường không phải là yếu tố cơ bản giải thích mối quan hệ quan sát được.

5.5 Mối liên hệ với giấc ngủ

Tiếp xúc với ánh sáng ban đêm có thể là một yếu tố thay thế hợp lý cho độ dài giấc ngủ, một yếu tố đã được chứng minh có liên quan đến nguy cơ bệnh tim mạch. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa ánh sáng ban đêm mạnh và các nguy cơ bệnh tim mạch (bệnh động mạch vành, nhồi máu cơ tim, suy tim, và rung nhĩ) là độc lập với giấc ngủ ngắn, giấc ngủ dài và hiệu quả giấc ngủ.

Mối quan hệ giữa ánh sáng ban đêm mạnh và các nguy cơ tim mạch vẫn tồn tại mặc dù đã điều chỉnh cho độ dài giấc ngủ ngắn, cho thấy giấc ngủ ngắn chỉ giải thích một phần mối quan hệ này. Những phát hiện này phù hợp với các thí nghiệm chứng minh rằng ánh sáng có thể ảnh hưởng đến điều hòa nhịp sinh học của các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch, chẳng hạn như việc tiết peptide-1 giống glucagon. 

5.6 Điểm mạnh và hạn chế

Đây là nghiên cứu quy mô lớn nhất hiên nay về mối liên hệ giữa tiếp xúc ánh sáng cá nhân và nguy cơ bệnh tim mạch. Kết quả nghiên cứu được rút ra từ khoảng 13 triệu giờ dữ liệu tiếp xúc ánh sáng cá nhân từ cảm biến đeo trên cổ tay, kết hợp với hồ sơ sức khỏe được thu thập trong suốt 9,5 năm theo dõi ở khoảng 89.000 người. Thông tin chi tiết về nhân khẩu học, lối sống, giấc ngủ, hoạt động thể chất và nguy cơ di truyền cũng có sẵn.

Tuy nhiên, nghiên cứu này cũng có một số hạn chế.

• Thứ nhất, độ khái quát của kết quả còn chưa rõ ràng, vì nhóm tham gia trong UK Biobank chủ yếu là người da trắng và có xu hướng đại diện cho những người có trình độ học vấn cao, thu nhập cao và tỷ lệ phụ nữ cao.
• Thứ hai, việc theo dõi ánh sáng lâu dài ở mỗi cá nhân sẽ giúp cải thiện sự ước tính của mối quan hệ giữa ánh sáng và bệnh tim mạch, so với việc chỉ theo dõi trong một tuần.
• Thứ ba, nghiên cứu không có thông tin về nguồn gốc ánh sáng (ví dụ, ánh sáng từ thiết bị kỹ thuật số).
• Thứ tư, một số yếu tố trong phân tích có thể nằm trên các con đường nhân quả giữa tiếp xúc ánh sáng ban đêm và nguy cơ bệnh tim mạch, chẳng hạn như hoạt động thể chất.
• Thứ năm, một số yếu tố đã được thu thập trước khi theo dõi ánh sáng và có thể thay đổi theo thời gian.
• Cuối cùng, đây là nghiên cứu quan sát và không thể chỉ ra mối quan hệ nhân quả giữa ánh sáng ban đêm và nguy cơ bệnh tim mạch. Cần có các can thiệp chiếu sáng thông minh, có thông tin về nhịp sinh học, để giảm nguy cơ bệnh tim mạch.

6 Kết luận

Các bệnh tim mạch là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong trên toàn cầu. Các khuyến nghị phòng ngừa hiện tại bao gồm duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, thực hiện đủ hoạt động thể chất và tránh sử dụng rượu và thuốc lá. 

Đây có lẽ là nghiên cứu đầu tiên về các mô hình tiếp xúc ánh sáng cá nhân và bệnh tim mạch mới mắc, chỉ ra ánh sáng ban đêm là một yếu tố nguy cơ quan trọng mới cần được lưu ý. Những phát hiện này cho thấy rằng, bên cạnh các khuyến nghị hiện tại, việc tránh tiếp xúc với ánh sáng ban đêm là một mục tiêu đầy hứa hẹn trong việc phòng ngừa các bệnh tim mạch.

7 Tài liệu tham khảo

Tác gia Windred DP , Burns AC , Rutter MK, và cộng sự. (Ngày đăng: Ngày 23 tháng 10 năm 2025). Light Exposure at Night and Cardiovascular Disease Incidence. JAMA Netw Open. Truy cập ngày 27 tháng 10 năm 2025.