Thoát vị bẹn: nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Trungtamthuoc.com - Thoát vị bẹn là bệnh thường gặp ở nam giới, tuy bệnh không gây nguy hiểm tính mạng nhưng nếu để biến chứng lại vô cùng nguy hiểm. Phát hiện sớm và điều trị bệnh là cách tốt nhất giúp bệnh nhân nhanh chống ổn định và nâng cao chất lượng cuộc sống.

1 Đại cương về thoát vị bẹn

Thoát vị bẹn là tình trạng mà các tạng bên trong ổ bụng thoát ra khỏi vị trí ban đầu qua điểm yếu ở thành sau của ống bẹn.

Thoát vị bẹn thường gặp ở nam giới, tuy bệnh không gây nguy hiểm tính mạng nhưng nếu để biến chứng lại vô cùng nguy hiểm.

Phát hiện sớm và điều trị bệnh là cách tốt nhất giúp bệnh nhân nhanh chống ổn định và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Các phương pháp điều trị thoát vị ben được áp dụng như mổ mở hoặc nội soi, mô tự thân hay mảnh ghép sinh học.

2 Nguyên nhân gây thoát vị bẹn

Nguyên nhân của thoát vị bẹn phụ thuộc vào loại thoát vị bẹn là trực tiếp hay gián tiếp.

2.1 Thoát vị bẹn gián tiếp

Một khiếm khuyết trong thành bụng có mặt lúc sinh là nguyên nhân gây ra thoát vị bẹn gián tiếp.

Trong quá trình phát triển của thai nhi, lớp niêm mạc ổ bụng mở rộng vào trong ống bẹn. Ở nam giới, dây tinh trùng và tinh hoàn di chuyển xuống từ trong bụng, qua niêm mạc bụng đến bìu qua ống bẹn. Tiếp theo, niêm mạc bụng thường đóng lối vào kênh bẹn một vài tuần trước hoặc sau khi sinh. Ở phụ nữ, buồng trứng không di chuyển xuống từ bên trong bụng, và niêm mạc bụng thường đóng một vài tháng trước khi sinh.

Thoát vị gián tiếp là loại thoát vị bẹn phổ biến nhất. Thoát vị bẹn gián tiếp có thể xuất hiện ở 2 đến 3% trẻ em nam, tuy nhiên, chúng ít phổ biến hơn ở trẻ em nữ, xảy ra dưới 1%.^[1]

2.2 Thoát vị bẹn trực tiếp

Thoát vị bẹn trực tiếp: Đây là dạng thoát vị bẹn mắc phải. Những đối tượng dễ mắc phải là người cao tuổi (những đối tượng này có cơ thành bụng yếu, nhẽo), những người phải làm việc nặng nhọc trong thời gian dài. Hoặc cũng có thể gặp phải ở những người có tình trạng táo bón kéo dài do áp lực thường xuyên tại ổ bụng cao. Ngoài ra những đối tượng u nang thừng tinh, tràn dịch tinh mạc cũng có nguy cơ cao mắc bệnh.

Tỉ lệ trẻ mắc thoát vị bẹn là 1 - 2% trẻ sơ sinh. Tỷ lệ nam nhiều hơn nữ (4 nam, 1 nữ). Thoát vị bẹn chủ yếu xảy ra ở bên phải, chiếm tới 60% trường hợp, có khoảng 30% xảy ra ở bên trái và chỉ có 10% xảy ra ở cả hai bên. Hầu hết thoát vị bẹn xuất hiện từ dưới 6 tháng tuổi.

Trẻ sinh non thì tỷ lệ mắc thoát vị bẹn cao hơn, nếu trẻ sinh trước 30 tuần thai thì nguy cơ cao hơn. Các số liệu chỉ ra có tới 7% trẻ sinh non nam mắc tật này. Trẻ sinh non với trọng lượng nhỏ hơn 1.500 gram sẽ có tỉ lệ mắc tật này cao hơn 20 lần so với trẻ có trọng lượng lớn hơn.

3 Chẩn đoán thoát vị bẹn

3.1 Triệu chứng lâm sàng của thoát vị bẹn

Dấu hiệu đầu tiên của thoát vị bẹn là một khối phình nhỏ trên một hoặc hiếm khi ở cả hai bên của háng - khu vực ngay phía trên vùng bẹn ở giữa bụng dưới và đùi. Phình có thể tăng kích thước theo thời gian và thường biến mất khi nằm xuống.

Các dấu hiệu và triệu chứng khác có thể bao gồm:

• Khó chịu hoặc đau ở háng - đặc biệt là khi đứng, rặn, ho hoặc tập thể dục - cải thiện khi nghỉ ngơi.
• Cảm giác như nặng nề, rát hoặc đau ở háng.
• Sưng bìu.^[2]

3.2 Triệu chứng cận lâm sàng của thoát vị bẹn

Các phương pháp cận lâm sàng có thể được áp dụng để khẳng định:

• Siêu âm: Siêu âm có vai trò giúp chẩn đoán xác định thoát vị bẹn.
• Đối với thoát vị bẹn nghẹt: cần làm các xét nghiệm công thức máu, ure niệu, điện giải đồ, … giúp tiên lượng bệnh, có phương pháp điều trị hồi sức tích cực.
• Chụp X - quang bụng không chuẩn bị: phát hiện các dấu hiệu tắc ruột.^[3]

4 Điều trị thoát vị bẹn

Điều trị thoát vị bẹn để phục hồi thành bụng bằng các kỹ thuật thích hợp. Các kỹ thuật được đưa ra như sau:

4.1 Mổ mở

Vô cảm: gây tê tủy sống là tốt nhất, người già có thể gây tê tại chỗ tránh được các biến chứng, đối với trẻ em gây mê để mổ, những trường hợp đến muộn, có biến chứng nên gây mê nội khí quản.

Xử trí tạng thoát vị: Trước tiên cần đánh giá đầy đủ thương tổn bằng cách kéo thêm quai ruột xuống. Nếu nghi ngờ hoại tử 1 vài nốt còn những nơi khác vẫn còn tốt thì có thể khâu vùi. Trong trường hợp ruột bị hoại tử, cần phải cắt bỏ cổ túi rồi cặp ngay chỗ thắt nghẹt. Tiếp theo sẽ tiến hành cắt bỏ rộng rãi rồi nối lại.

Đối với những trường hợp chưa xác định, còn nghi ngờ thì đắp gạc có huyết thanh nóng, đồng thời phong bế xylocain vào mạc treo và chờ. Nếu không có dấu hiệu hồi phục, tiến hành cắt bỏ đoạn ruột hoại tử.

Phục hồi thành bụng mô tự thân hoặc mô ghép bằng các phương pháp Bassini, Forgue, Halstedt, Lichteinstein. Mỗi phương pháp sẽ có những ưu nhược điểm khác nhau và kỹ thuật thao tác khác nhau. Bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng lâm sàng của bệnh nhân để đưa ra phương pháp thích hợp nhất.

4.2 Mổ nội soi

Gây mê toàn thân, đặt lưới sinh học theo các ngã:

• Tiền phúc mạc.
• Trong ổ bụng.

Tài liệu tham khảo