Thông tin cần biết về sốt rét thông thường (sốt rét không biến chứng)

Trungtamthuoc.com - Hầu hết các trường hợp mắc bệnh sốt rét thông thường (sốt rét không biến chứng) nếu được điều trị kịp thời đều giải quyết nhanh chóng các triệu chứng. Vậy sốt rét thông thường được điều trị như thế nào? Làm sách nào để ngăn chặn nguy cơ gây bệnh? Hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây.

1 Sốt rét thông thường là gì?

Sốt rét thông thường hay còn gọi là sốt rét không biến chứng là một bệnh nhiễm ký sinh trùng có thể do tất cả các loài Plasmodium gây ra. ^[1] 

Mức độ nghiêm trọng của bệnh sốt rét phụ thuộc phần lớn vào tình trạng miễn dịch của người bị nhiễm bệnh. Hầu hết các trường hợp nếu được điều trị kịp thời đều giải quyết nhanh chóng các triệu chứng. Tuy nhiên, cũng có những người bệnh sốt rét có thể gặp một số biến chứng như sốt rét nào, thiếu máu nặng, hôn mê hoặc tử vong.

2 Triệu chứng mắc sốt rét thông thường

Cơn sốt rét cổ điển (nhưng hiếm khi được quan sát) kéo dài 6–10 giờ. Một cơn sốt rét gồm 3 kỳ là: 

• Giai đoạn lạnh (cảm giác lạnh, rùng mình)
• Giai đoạn nóng (sốt, nhức đầu, nôn mửa; co giật ở trẻ nhỏ); và
• Cuối cùng là giai đoạn đổ mồ hôi (vã mồ hôi, trở lại nhiệt độ bình thường, hết mệt).

Thông thường hơn, bệnh nhân biểu hiện với sự kết hợp của các triệu chứng sau:

• Sốt.
• Ớn lạnh.
• Mồ hôi.
• Nhức đầu.
• Buồn nôn và ói mửa.
• Nhức mỏi cơ thể.
• Tình trạng bất ổn chung. ^[2] 

3 Chẩn đoán bệnh sốt rét thông thường 

3.1 Dấu hiệu lâm sàng

Trong trường hợp này, những bệnh nhân có mắc sốt rét những không có các triệu chứng gây nguy hiểm đến tính mạng. Để chẩn đoán chứng trường hợp này người ta căn cứ vào yếu tố tích tễ, các triệu chứng và xét nghiệm cận lâm sàng.

Trong đó, người bệnh đã từng hoặc đang ở vùng có dịch bệnh sốt rét hoặc thời điểm gần đây đã từng bị sốt rét.

Người bệnh có các triệu chứng của bệnh sốt rét bao gồm:

Người bệnh có các cơn sốt điển hình gồm 3 giai đoạn là rét run, rồi sốt, toát nhiều mồ hôi.

Có một số trường hợp người bệnh có cơn sốt không điển hình bao gồm sốt không thành cơn, lạnh, gai rét hoặc sốt liên tục hay dao động.

Các phát hiện vật lý có thể bao gồm những điều sau:

• Nhiệt độ cao.
• Mồ hôi.
• Yếu đuối.
• Lá lách to.
• Vàng da nhẹ.
• Mở rộng gan.
• Tăng tốc độ hô hấp.

3.2 Xét nghiệm cân lâm sàng

Người bệnh có một số biểu hiện khác bao gồm thiếu máu, gan hay lách to hơn bình thường...

Khi làm xét nghiệm máu ở những người bệnh này tìm thấy các ký sinh trùng sốt rét ở thể vô tính. Cũng có thể làm xét nghiệm chẩn đoán nhanh thể phát hiện kháng nguyên hay làm kỹ thuật PCR cho kết quả dương tính.

Nếu kết quả tìm ký sinh trùng là âm tính cần tìm ra nguyên nhân khác gây sốt như sốt Denguem, sốt mò, viêm họng, viêm amidan, viêm màng não...

4 Điều trị bệnh sốt rét thể thông thường

4.1 Nguyên tắc điều trị

Trong điều trị sốt rét thông thường, người bệnh cũng cần được điều trị sớm, và cần điều trị đúng và đủ liều..

Người bệnh cần phải cắt cơn sốt rét và tránh lây lan cũng như là điều trị triệt để tác nhân gây sốt rét.

Nếu bệnh nhân bị sốt rét do P-falciparum không thể điều tị bằng thuốc chống sốt rét đơn thuần mà cần điều trị thuốc phối hợp. Như vậy sẽ giúp làm hạn chế khả năng kháng thuốc của ký sinh trùng này và tăng hiệu quả điều trị bệnh.

Song song với quá trình điều trị đặc hiệu sốt rét, người bệnh cần phải được điều trị hỗ trợ các triệu chứng khác và nâng cao sức đề kháng.

4.2 Điều trị cho trẻ em và người lớn bị sốt rét do P. falciparum không biến chứng (trừ phụ nữ mang thai trong ba tháng đầu)

4.2.1 Phác đồ điều trị

Điều trị bằng một trong các phác đồ được khuyến nghị sau đây:

• Artemether + Lumefantrine.
• Artesunate + Amodiaquine.
• Artesunate + Mefloquine.
• Dihydroartemisinin + Piperaquine.
• Artesunate + Sulfadoxine – Pyrimethamine (SP).

4.2.2 Thời gian điều trị ACT

Các phác đồ ACT nên điều trị trong 3 ngày với một dẫn xuất artemisinin.

4.2.3 Khuyến cáo liều điều chỉnh cho dihydroartemisinin + piperaquine ở trẻ nhỏ

Trẻ em cân nặng <25kg được điều trị bằng dihydroartemisinin + piperaquine nên được dihydroartemisinin tối thiểu 2,5 mg / kg thể trọng mỗi ngày và 20 mg / kg thể trọng mỗi ngày piperaquine mỗi ngày trong 3 ngày. ^[3]

4.3 Điều trị sốt rét thông thường ở người bệnh mang thai trong 3 tháng đầu

Người bệnh có nhiễm P-falciparum điều trị bằng Quinin sulfat và Clindamycin trong 7 ngày.

Người bệnh nhiễm P-vivax hoặc P-malariae hoặc P-ovale hoặc P-knowlesi điều trị bằng Chloroquin trong 3 ngày. ^[4] 

4.4 Biện pháp hỗ trợ

Bệnh nhân sốt rét thông thường, nếu thân nhiệt tăng quá cao đến trên 38,5oC có thể hạ sốt bằng chườm mát hoặc uống Acetaminophen theo chỉ định.

Nếu người bệnh sốt rét thông thường có những cơn co giật có thể điều trị bằng thuốc diazepam hoặc phenobacbital theo hướng dẫn của bộ y tế.

Có thể chỉ định truyền khối hồng cầu hoặc tiểu cầu khi người bệnh sốt rét thông thường nhưng có thiếu máu do tan máu hay xuất huyết.

Đồng thời bệnh nhân sốt rét cần được nghỉ ngơi ở nơi sạch sẽ, thoáng mát, không có gió lùa và theo dõi các thông số, đảm bảo dinh dưỡng hợp lý.

5 Phòng chống sốt rét thông thường

Điều quan trong trong phòng chống sốt rét đó là kiểm soát nguồn bệnh, đường lây truyền do đó, cần làm như sau:

Tiến hành phá hủy môi trường sống và sinh sôi của muỗi, làm quang môi trường, không để đọng nước, vệ sinh cống rãnh...

Có thể tiêu diệt muỗi bằng cách phun thuốc diệt muỗi để làm giảm chu kỳ sống và giảm muỗi tiếp xúc với con người.

Với con người có thể bôi các loại thuốc, kem hay dầu xoa tránh muỗi dành cho người. Như vậy sẽ làm hạn chế khả năng bị muỗi đốt.

Đi ngủ cần buông màn và diệt muỗi bằng cách dùng vợt, mặc quần áo dài tránh muỗi đốt...

Phát hiện và điều trị những trường hợp người bệnh sốt rét, đồng thời nâng cao ý thức người dân về phòng chống sốt rét.

Tài liệu tham khảo