Giỏ hàng đã đặt
Không có sản phẩm nào trong giỏ hàng!
Tổng tiền: 0 ₫ Xem giỏ hàng

Thang điểm SOFA-2 2025: Cập nhật mới, so sánh với SOFA ban đầu và ứng dụng trong ICU

1 Định nghĩa SOFA-2

Thang điểm SOFA (Sequential Organ Failure Assessment) được phát triển vào năm 1994 tại Hội nghị Đồng thuận của Nhóm Công tác về Các vấn đề liên quan đến Nhiễm trùng huyết thuộc Hiệp hội Hồi sức Tích cực Châu Âu (ESICM) tại Versailles, và được công bố vào năm 1996.

Ban đầu, thang điểm này được gọi là “Sepsis-Related Organ Failure Assessment” (Đánh giá suy cơ quan liên quan đến nhiễm trùng huyết), nhưng sau đó tên được đổi thành “Sequential Organ Failure Assessment” (Đánh giá suy cơ quan tuần tự), vì nó cũng có thể được áp dụng cho bệnh nhân nặng không bị nhiễm trùng huyết. Thang điểm SOFA nhanh chóng trở thành một trong những hệ thống chấm điểm được sử dụng rộng rãi nhất trong hồi sức tích cực người lớn, cả trong thực hành lâm sàng lẫn nghiên cứu.

Điểm SOFA-2 là phiên bản cập nhật của SOFA, công cụ này đánh giá tình trạng rối loạn chức năng của sáu hệ cơ quan (não, hô hấp, tim mạch, gan, thận và huyết học) để đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh hiểm nghèo, với những sửa đổi gần đây để phản ánh tốt hơn thực hành lâm sàng hiện đại và kết quả.

2 Mục đích

Thang điểm SOFA được thiết kế để dễ sử dụng và đáp ứng một số nguyên tắc hướng dẫn:

Nguyên tắc 1: Rối loạn chức năng/suy cơ quan là một quá trình chứ không phải là một sự kiện, vì vậy không nên chỉ xem là "có" hay "không có" mà là một quá trình liên tục có thể được đánh giá một cách khách quan.
Nguyên tắc 2: Vì chức năng cơ quan có thể thay đổi rất nhanh ở những bệnh nhân bệnh nặng nên phải có thể lặp lại điểm số thường xuyên (ít nhất một lần một ngày) để mô tả quá trình diễn biến theo thời gian thay vì chỉ đơn thuần là sự hiện diện hoặc vắng mặt của rối loạn chức năng/suy cơ quan.
Nguyên tắc 3: Số lượng biến số nên được giữ ở mức thấp, giúp việc tính toán trở nên đơn giản nhất có thể. Các biến số nên được cung cấp nhanh chóng và thường xuyên tại mọi tổ chức.

Mục đích chính của điểm SOFA là trong khả năng có thể mô tả một cách khách quan tình trạng rối loạn chức năng của các cơ quan hơn là dự đoán kết quả, do đó không có phương trình liên quan nào được phát triển để dự đoán tỷ lệ tử vong. Đây là một điểm khác biệt quan trọng so với các điểm số mức độ nghiêm trọng như điểm Đánh giá Sinh lý Cấp tính và Sức khỏe Mãn tính (APACHE) hoặc Điểm Sinh lý Cấp tính Đơn giản hóa (SAPS) vốn có mục đích khác, tức là đánh giá nguy cơ tử vong khi xuất viện dựa trên dữ liệu thu thập được khi nhập viện hoặc trong 24 giờ đầu tiên tại khoa Hồi sức Tích cực (ICU).

Y học hồi sức tích cực đã có những bước tiến đáng kể kể từ khi điểm số SOFA được đề xuất lần đầu tiên, với một số can thiệp và chiến lược quản lý đã bị loại bỏ hoặc thay thế, quy trình chăm sóc được cải thiện, và các thủ thuật và phương pháp điều trị mới được áp dụng.

Tuy thang điểm SOFA đã tồn tại hơn 25 năm, nhưng với sự phát triển liên tục trong thực hành lâm sàng, một số yếu tố trong điểm số SOFA có thể đã không còn phù hợp như trước. Vì vậy, thang điểm SOFA đã và đang được cập nhật liên tục để phản ánh chính xác hơn thực tế lâm sàng hiện nay, với phiên bản hiện tại là SOFA-2.

3 Cập nhật thang điểm SOFA-2 2025

Điểm SOFA đánh giá tình trạng rối loạn chức năng trên sáu hệ cơ quan, với mỗi hệ thống được chấm điểm từ 0-4 điểm (tổng điểm có thể đạt từ 0-24):

Hệ hô hấp: Tỷ lệ PaO2/FiO2
Hệ thống tim mạch: Huyết áp động mạch trung bình và nhu cầu thuốc làm co mạch
Hệ thống thần kinh: Thang điểm hôn mê Glasgow
Hệ thống thận: Nồng độ creatinin và lượng nước tiểu đầu ra
Hệ thống gan: Nồng độ bilirubin
Hệ thống đông máu: Số lượng tiểu cầu

Cách đánh giá:

Điểm SOFA-2 nên được đánh giá trong 24 giờ đầu tiên sau khi bệnh nhân nhập ICU và được kiểm tra lại hàng ngày.
Để tính điểm cho từng hệ cơ quan, sử dụng giá trị tồi tệ nhất của mỗi chỉ số trong 24 giờ trước đó.
Điểm số SOFA-2 càng cao cho thấy mức độ suy cơ quan càng nặng và tiên lượng càng xấu hơn. Điểm SOFA-2 đã cập nhật ngưỡng mô tả tốt hơn sự phân bố rối loạn chức năng cơ quan và tỷ lệ tử vong liên quan (AUROC 0,79) so với điểm SOFA ban đầu (AUROC 0,77).
Sự thay đổi của điểm SOFA (delta-SOFA) theo thời gian vẫn là một chỉ số tiên lượng có giá trị. Nếu điểm SOFA-2 tăng lên sau 48-72 giờ, điều này chỉ ra rằng bệnh nhân có đáp ứng điều trị kém và tiên lượng xấu.

Điểm SOFA đánh giá tình trạng rối loạn chức năng trên sáu hệ cơ quan

Điểm	Não (điểm GCS)^e,d	Hô hấp (PaO2/FiO2, mmHg)^f	Tim mạch (Huyết áp & thuốc làm co mạch) ^j,k,l,m	Gan (Bilirubin, mg/dL)	Thận (Creatinine, mg/dL hoặc Nước tiểu)	Huyết học (Tiểu cầu, ×10³/µL)
0	15 (thực hiện yêu cầu ngón tay cái hướng lên, nắm đấm, hoặc biểu tượng hòa bình)	> 300	MAP ≥ 70 mmHg, không dùng thuốc làm co mạch (thuốc vận mạch) hoặc thuốc tăng co bóp cơ tim	≤ 1.2	≤ 1.2	> 150
1	13-14 (hoặc khu trú ở vùng đau)^d hoặc cần dùng thuốc để điều trị mê sảng	≤ 300	MAP < 70 mmHg, không dùng thuốc làm co mạch hoặc thuốc tăng co bóp cơ tim	> 1.2 - 3.0	> 1.2 - 2.0 hoặc Nước tiểu < 0.5 mL/kg/giờ trong 6-12 giờ	≤ 150
2	9-12 (hoặc co rút khi đau)	≤ 225	Thuốc làm co mạch liều thấp: (tổng liều norepinephrine và epinephrine ≤0,2 μg/kg/phút) hoặc bất kỳ liều thuốc làm co mạch hoặc thuốc tăng co bóp cơ tim nào khác	> 3.0 - 6.0	> 2.0 - 3.5 hoặc Nước tiểu < 0.5 mL/kg/giờ trong ≥ 12 giờ	≤ 100
3	6-8 (hoặc gập người khi đau)	≤ 150 và hỗ trợ thở máy nâng cao^,h	Thuốc làm co mạch liều trung bình (tổng liều norepinephrine và epinephrine >0,2 đến ≤0,4 μg/kg/phút) hoặc thuốc làm co mạch liều thấp (tổng liều norepinephrine và epinephrine ≤0,2 μg/kg/phút) kết hợp với bất kỳ thuốc làm co mạch hoặc thuốc tăng co bóp cơ tim nào khác	> 6.0 - 12.0	> 3.5 hoặc Nước tiểu < 0.3 mL/kg/giờ trong ≥ 24 giờ	≤ 80
4	3-5 (hoặc duỗi người khi đau, không đáp ứng với đau, giật cơ toàn thể)	≤ 75 và cần hỗ trợ thở máy nâng cao hoặc ECMO hô hấpⁱ	Thuốc làm co mạch liều cao (tổng liều norepinephrine và epinephrine >0,4 μg/kg/phút) hoặc thuốc làm co mạch liều trung bình (tổng liều norepinephrine và epinephrine >0,02 đến ≤0,4 μg/kg/phút) với bất kỳ thuốc làm co mạch hoặc thuốc tăng co bóp cơ tim hoặc hỗ trợ cơ học nào khác^i,n	> 12.0	Đang điều trị hoặc đáp ứng các tiêu chuẩn cho liệu pháp thay thế thận (bao gồm cả sử dụng thuốc mạn tính)^o,p,q	≤ 50

^a Điểm cuối cùng được tính bằng cách cộng điểm tối đa từ mỗi hệ cơ quan trong số 6 hệ cơ quan riêng lẻ trong vòng 24 giờ, dao động từ 0 đến 24.

^b Đối với các giá trị bị thiếu vào ngày 1, khuyến nghị chung là chấm điểm các giá trị này là 0 điểm. Điều này có thể thay đổi tùy theo mục đích cụ thể (ví dụ: sử dụng tại giường bệnh, nghiên cứu, v.v.). Đối với việc chấm điểm tuần tự, đối với dữ liệu bị thiếu sau ngày 1, cần chuyển quan sát cuối cùng, lý do là việc không đo lường cho thấy sự ổn định.

^c Đối với bệnh nhân được an thần, hãy sử dụng điểm GCS được ghi lại gần nhất trước khi an thần. Nếu không biết điểm GCS trước đó, hãy chấm điểm 0.

^d Khi không thể đánh giá 3 lĩnh vực của GCS, hãy sử dụng điểm số cao nhất đạt được trong thang điểm vận động.

^e Nếu đang điều trị bằng thuốc để điều trị sảng (ngắn hạn hoặc dài hạn), hãy cho 1 điểm ngay cả khi điểm GCS là 15. Để biết các loại thuốc liên quan, hãy xem Quản lý Quốc tế về Đau, Kích động và Mê sảng ở Bệnh nhân Người lớn trong Hướng dẫn ICU.

^fChỉ sử dụng tỷ lệ bão hòa oxy động mạch (SpO2)/FiO2 khi không có tỷ lệ PaO2:FiO2 và khi SpO2 dưới 98%. Điểm cắt: 0 điểm, lớn hơn 300 mmHg; 1 điểm, 300mmHg trở xuống; 2 điểm, 250 mmHg trở xuống; 3 điểm, 200 mmHg trở xuống với hỗ trợ thở máy; 4 điểm, 120 mmHg trở xuống với hỗ trợ thở máy hoặc ECMO.

^g Hỗ trợ thở máy nâng cao được định nghĩa là HFNC, CPAP, BiPAP, NIV, thở máy xâm lấn hoặc thở máy tại nhà dài hạn. Yêu cầu này cần đạt từ 3 đến 4 điểm, ngoài việc tỷ lệ PaO2:FiO2 hoặc SpO2:FiO2 phải nằm trong phạm vi quy định. Không nên xem xét những thay đổi về PaO2/FiO2 hoặc SpO2:FiO2 trong vòng 1 giờ (ví dụ: sau khi hút đàm).

^h Bệnh nhân không được hỗ trợ hô hấp nâng cao có thể đạt tối đa 2 điểm, trừ khi hỗ trợ hô hấp (1) không có sẵn hoặc (2) bị loại trừ do ngưỡng điều trị; nếu vậy, mức độ nghiêm trọng sẽ được chấm điểm theo tỷ lệ PaO2:FiO2 hoặc SpO2:FiO2.

ⁱNếu được sử dụng cho suy hô hấp, ECMO (tất cả các hình thức) nên được chấm 4 điểm ở thành phần hô hấp (bất kể tỷ lệ PaO2:FiO2), nhưng không phải ở thành phần tim mạch. Nếu được sử dụng cho các chỉ định tim mạch (tất cả các hình thức), nên tự động chấm điểm ở cả hệ thống tim mạch và hô hấp.

^j Thuốc co mạch chỉ được chấm điểm nếu được truyền tĩnh mạch liên tục trong ít nhất 1 giờ.

^k Norepinephrine thường được phân phối dưới dạng muối (ví dụ, hemitartrate hoặc bitartrate).39 Liều dùng nên được biểu thị dưới dạng base. Một mg norepinephrine base tương đương với 2 mg norepinephrine bitartrate monohydrate, 1,89 mg bitartrate khan (còn gọi là hydrogen tartrate, acid tartrate hoặc tartrate) và 1,22 mg hydrochloride.

^lNếu dopamine được sử dụng như một thuốc co mạch duy nhất, việc chấm điểm dựa trên các ngưỡng sau: 2 điểm (20 μg/kg/phút); 3 điểm (>20 đến 40 μg/kg/phút); 4 điểm (>40 μg/kg/phút). Các ngưỡng này dựa trên các nghiên cứu về khả năng tương đương của norepinephrine.

^mKhi thuốc vận mạch không có sẵn hoặc bị loại trừ do trần điều trị, hãy sử dụng các ngưỡng MAP sau để chấm điểm: 0 điểm, 70 mmHg trở lên; 1 điểm, 60 đến 69mmHg; 2 điểm, 50 đến 59 mmHg; 3 điểm, 40 đến 49 mmHg; 4 điểm, dưới 40 mmHg.

ⁿ Bất kỳ loại hỗ trợ tim mạch cơ học nào: ví dụ, ECMO tĩnh mạch-động mạch, bơm bóng nội động mạch chủ, thiết bị hỗ trợ thất trái, bơm dòng chảy vi trục.

^o Không bao gồm những bệnh nhân đang điều trị thay thế thận (RTR) chỉ vì các nguyên nhân không phải do thận (ví dụ, loại bỏ các sản phẩm độc hại, độc tố vi khuẩn, cytokine).

^p Đối với bệnh nhân không được điều trị thay thế thận (ví dụ: giới hạn điều trị, máy móc không khả dụng hoặc quyết định trì hoãn việc bắt đầu), hãy cho 4 điểm nếu họ đáp ứng các tiêu chí khác của điều trị thay thế thận, tức là nồng độ creatinine lớn hơn 1,2 mg/dL (>110 μmol/L) hoặc thiểu niệu (<0,3 mL/kg/giờ) trong hơn 6 giờ cộng với ít nhất 1 trong các dấu hiệu sau: Kali huyết thanh từ 6,0 mmol/L trở lên hoặc nhiễm toan chuyển hóa với pH từ 7,20 trở xuống và bicarbonate huyết thanh từ 12 mmol/L trở xuống.

^q Đối với bệnh nhân được điều trị thay thế thận ngắt quãng, hãy cho 4 điểm vào những ngày không được điều trị thay thế thận cho đến khi ngừng sử dụng liệu pháp thay thế thận.

4 Ứng dụng lâm sàng và hạn chế

4.1 Ứng dụng lâm sàng

SOFA-2 là một chỉ số tốt để dự đoán tiên lượng sống ở bệnh nhân nguy kịch trong những ngày đầu nhập viện tại khoa hồi sức tích cực (ICU).

SOFA-2 cho phép theo dõi diễn biến bệnh nhân trong suốt thời gian nằm ICU, giúp bác sĩ lâm sàng theo dõi tiến triển của bệnh. Việc chấm điểm thường xuyên, lặp lại cung cấp thông tin có giá trị về tình trạng rối loạn chức năng cơ quan đang tiến triển và phản ứng với điều trị.

Trong việc quản lý nhiễm trùng huyết, SOFA-2 giúp xác định những bệnh nhân bị rối loạn chức năng cơ quan đang diễn ra cần can thiệp ngay lập tức.

Ở những bệnh nhân suy gan, điểm SOFA và số lượng cơ quan suy yếu là rất quan trọng để xác định tiên lượng và khả năng ghép gan.

4.2 Hạn chế

SOFA-2 không bao gồm rối loạn chức năng Đường tiêu hóa hoặc miễn dịch do dữ liệu không đủ và thiếu tính hợp lệ về nội dung.

Giống như SOFA ban đầu, nó không xem xét đến tuổi của bệnh nhân hoặc các bệnh đi kèm, không giống như các hệ thống tính điểm khác như APACHE II.

Không phù hợp để phân loại bệnh nhân có mức độ nghiêm trọng từ thấp đến trung bình mà không bị nhiễm trùng huyết hoặc suy nội tạng trong vòng 24 giờ đầu tiên nhập viện.

5 So sánh SOFA-2 với SOFA

Đặc điểm	SOFA	SOFA-2
Giống nhau	Cả 2 thang điểm đều đánh giá dựa trêtrên 6 hệ cơ quan (não, hô hấp, tim mạch, gan, thận và huyết học)
Khác nhau
Hô hấp	Dựa trên PaO₂/FiO₂ và chỉ tập trung vào thông khí cơ học đơn thuần.	Điều chỉnh ngưỡng PaO₂/FiO₂. Bổ sung hỗ trợ hô hấp nâng cao (HFNC, NIV, thông khí cơ học xâm lấn) cho điểm 3 và 4. ECMO được tính cho 4 điểm. SpO₂/FiO₂ thay thế PaO₂/FiO₂ nếu không có sẵn.
Tim mạch	Dựa trên MAP và liều dopamine.	Kết hợp liều thuốc vận mạch (đặc biệt là tổng liều norepinephrine và epinephrine) và các hỗ trợ cơ học tim mạch (ví dụ: ECMO tĩnh mạch-động mạch, bóng đối xung trong động mạch chủ, thiết bị hỗ trợ tâm thất trái)
Thận	Dựa vào creatinine và lượng nước tiểu.	Điều chỉnh ngưỡng creatinine và nước tiểu. Chi tiết hóa rõ ràng tiêu chí "đang nhận hoặc đáp ứng tiêu chí RRT" cho 4 điểm, kèm theo hướng dẫn cụ thể khi RRT chưa được bắt đầu hoặc là RRT ngắt quãng.
Thần kinh	Dựa trên thang điểm Glasgow (GCS).	Giữ GCS nhưng thêm tiêu chí "cần dùng thuốc điều trị mê sảng" cho 1 điểm.
Gan	Dựa trên bilirubin với ngưỡng thấp (≤1.2 mg/dL cho điểm 1).	Điều chỉnh ngưỡng bilirubin (≤3 mg/dL cho điểm 1, ≤6 mg/dL cho điểm 2).
Đông máu	Dựa trên tiểu cầu.	Ngưỡng tiểu cầu có thể được điều chỉnh, nhưng vẫn giữ nguyên tiêu chí cơ bản.
Tổng quan	SOFA-2 phản ánh chính xác hơn thực tế lâm sàng hiện nay bằng cách kết hợp các thuốc vận mạch, phương pháp hỗ trợ hô hấp và tim mạch mới.	Các ngưỡng điểm được điều chỉnh để thể hiện rõ hơn sự phân bổ mức độ rối loạn chức năng cơ quan từ 0 đến 4 điểm, đồng thời cải thiện khả năng tiên đoán tử vong trong ICU.

6 Kết luận

Thang điểm SOFA-2 đã được cập nhật từ phiên bản SOFA ban đầu để phản ánh những tiến bộ trong thực hành lâm sàng và những thay đổi trong phương thức điều trị đối với bệnh nhân nguy kịch. Điểm SOFA-2 không chỉ giúp theo dõi tình trạng suy cơ quan của bệnh nhân mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tiên lượng và hỗ trợ quyết định điều trị. Mặc dù có những thay đổi rõ rệt so với phiên bản SOFA cũ, thang điểm này vẫn giữ vững tính khách quan và dễ áp dụng, giúp các bác sĩ lâm sàng phát hiện sớm tình trạng suy đa cơ quan và can thiệp kịp thời.

7 Tài liệu tham khảo

Ranzani OT, Singer M, Salluh JIF, et al (Ngày đăng: Ngày 29 tháng 10 năm 2025). Development and Validation of the Sequential Organ Failure Assessment (SOFA)-2 Score. jamanetwork.com. Truy cập ngày 11 tháng 11 năm 2025.
Moreno R, Rhodes A, Ranzani O, et al (Ngày đăng: Năm 2025). Rationale and Methodological Approach Underlying the Development of the Sequential Organ Failure Assessment (SOFA)–2 Score: A Consensus Statement. jamanetwork.com. Truy cập ngày 11 tháng 11 năm 2025.
Moreno, R., Rhodes, A., Piquilloud, L. et al (Ngày đăng: Ngày 13 tháng 1 năm 2023). The Sequential Organ Failure Assessment (SOFA) Score: has the time come for an update. ccforum.biomedcentral.com. Truy cập ngày 11 tháng 11 năm 2025.