[Thông tin cần biết] Nguyên nhân và cách điều trị rám má

Trungtamthuoc.com - Các yếu tố căn nguyên của rám má bao gồm di truyền, tia cực tím, mang thai, liệu pháp hormon, mỹ phẩm, thuốc quang, chống động kinh. Rám má kích thích melanocytes bởi nội tiết tố sinh dục nữ estrogen và progesterone, tạo ra nhiều sắc tố melanin khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

1 Rám má là gì?

Rám má là một rối loạn sắc tố mắc phải đặc trưng bởi các đốm tăng sắc tố đối xứng trên khuôn mặt. Sinh bệnh học của nó rất phức tạp và liên quan di truyền, bức xạ tia cực tím, yếu tố nội tiết tố và thuốc. Vết nám bao gồm các dát sậm màu, tăng sắc tố thành các mảng có đường viền không đều như bản đồ được phân định rõ và thường xuất hiện ở má trên, mũi, môi, môi trên và trán. ^{[1] [2]}

Nám má có thể xảy ra với người ở bất kỳ chủng tộc nào, phổ biến hơn ở các loại da sẫm màu hơn so với các loại da sáng hơn. Đặc biệt, rám má xuât hiện phổ biến hơn ở người có làn da nâu nhạt. Phụ nữ bị ảnh hưởng gây rám má gấp chín lần so với nam giới, hiếm gặp trước tuổi dậy thì và phổ biến hơn trong thời kỳ sinh sản.

2 Vì sao lại bị rám má?

Các yếu tố liên quan đến sự phát triển của nám da bao gồm:

• Tiền sử gia đình 
• Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: tia cực tím và ánh sáng nhìn thấy thúc đẩy sản xuất melanin
• Nội tiết tố thời kỳ mang thai và sử dụng thuốc tránh thai có chứa estrogen / progesterone, dụng cụ tử cung , cấy ghép và liệu pháp thay thế hormone, liên quan đến một phần tư số phụ nữ bị ảnh hưởng; rối loạn tuyến giáp cũng có thể liên quan đến nám da.
• Thuốc và các sản phẩm có mùi thơm - liệu pháp nhắm mục tiêu mới cho bệnh ung thư và xà phòng thơm, đồ vệ sinh cá nhân và mỹ phẩm có thể gây ra phản ứng độc với ánh sáng để kích hoạt nám da.
• Các nhà nghiên cứu đang xem xét vai trò của các yếu tố tế bào gốc, tế bào thần kinh, mạch máu và nội tiết tố cục bộ trong việc thúc đẩy hoạt hóa tế bào hắc tố. ^[3]

Rám má kích thích melanocytes bởi nội tiết tố sinh dục nữ estrogen và progesterone, tạo ra nhiều sắc tố melanin khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Khuynh hướng di truyền có thể là một yếu tố chính trong sự phát triển của rám má, do đó tình trạng này thường gặp nhiều ở nữ hơn. Không những thể người có làn da nâu sáng có tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cao dễ bị nám.

Bức xạ tia cực tím có thể gây ra sự peroxy hóa lipid trong màng tế bào, dẫn đến các gốc tự do có thể kích thích sản xuất melanin dư thừa. Kem chống nắng ngăn chặn bức xạ UV-B (290-320nm) và bức xạ nhìn thấy (320-700nm) cũng kích thích melanocytes sản xuất melanin.

Hormone có thể đóng một vai trò trong việc phát triển rám má ở một số cá nhân.

Nồng độ hormone kích thích estrogen, Progesterone và melanocyte thường tăng trong ba tháng thứ ba của thai kỳ có thể là một yếu tố.

Bệnh nhân chưa sinh đẻ bị da rám má không tăng nồng độ estrogen hoặc MSH nhưng cho thấy mức độ thụ thể estrogen tăng cao trong các tổn thương. Ngoài ra, rám má có thể xảy ra do thuốc tránh thai uống có chứa estrogen và progesterone và điều trị diethylstilbestrol cho ung thư tuyến tiền liệt.

​Ngoài ra, người ra còn thấy rằng, rám má tăng gấp 4 lần ở người bệnh tuyến giáp.

3 Chấn đoán rám má như thế nào?

Rám má xảy ra ở các khu vực tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, xuất hiện dưới dạng các hạt tăng sắc tố phân bố đối xứng có thể tụ lại hoặc thành đốm.

Các sắc tố tăng sắc tố của rám má thường làm cho làn da chuyển sang màu nâu. Màu xanh hoặc đen cũng có thể thấy rõ ở một số bệnh nhân bị nám da.

Rám thường ảnh hưởng đến phần trung tâm của khuôn mặt như trán, má, mũi, môi trên và cằm. Một số khu vực đặc trưng của khuôn mặt có liên quan phổ biến nhất, nhưng người ta tin rằng đó là do mật độ tuyến bã nhờn và hoạt động.

Melanin dư thừa có thể tìm được trên lớp biểu bì hoặc lớp hạ bì bằng cách sử dụng đèn Wood với bước sóng, 340-400nm. Trên lâm sàng, một lượng lớn melanin ở da bị nghi ngờ nếu tăng sắc tố có màu đen hơi xanh. Ở những người có làn da nâu sẫm, kiểm tra bằng đèn Wood không định vị được sắc tố và những bệnh nhân này không xác định bị loại gì.

Nội soi da cũng có thể đóng một vai trò quan trọng trong chẩn đoán nám và xác định mức độ lắng đọng sắc tố. Kết quả khám da liễu bao gồm mạch máu và giãn tĩnh mạch nổi bật, làm nổi bật mạng lưới sắc tố giả và cấu trúc sắc tố. Nội soi da cũng có thể được sử dụng để đánh giá mức độ nghiêm trọng của rám má.

Chỉ số nám và diện tích nghiêm trọng (MASI) là thước đo kết quả phổ biến được xác nhận là một công cụ để đo rám da mặt. Nó tính đến một điểm số sắc tố theo diện tích và sự đồng nhất sắc tố trên má, cằm và trán.

Cần phân biệt rám má với tăng sắc tố sau viêm, bớt tăng sắc tố, tăng sắc tố da do bệnh khác...

4 Phương pháp điều trị rám má hiệu quả

Điều trị tốt nhất cho người bệnh rám má là sự kết hợp thuốc bôi tại chỗ kem Hydroquinone và tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc estrogen. Ngoài việc tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, việc ngừng sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF cao có thể ngăn ngừa nám phát triển.

Trị liệu đầu tiên cho trị nám bao gồm các liệu pháp tại chỗ hiệu quả, chủ yếu ở dạng kết hợp ba loại gồm có: Hydroquinone 4%, Tretinoin 0,05% và Fluocinolone acetonide 0,01% và khi kết hợp ba thuốc không có mẫn cảm với nhau. Hydroquinone là một phenoldihydric ức chế sự chuyển đổi dopa thành melanin do ức chế enzyme tyrosinas, được coi là tiêu chuẩn vàng trị nám.

Kem axit azelaic có thể làm giảm sự hình thành microcomedo, có tác dụng tẩy trắng trên da và kháng khuẩn cũng được dùng trong trị nám.

Lột hóa chất và laser có thể mang lại kết quả trong điều trị nám nhưng có tác dụng phụ hoại tử biểu bì, tăng sắc tố sau viêm, và sẹo phì đại. Những can thiệp này là liệu pháp thứ hai và chỉ được sử dụng nếu thuốc bôi không thành công. Rám má nghiêm trọng có thể đồng thời bôi thuốc và chiếu tia Laser hồng ngọc hoặc sử dụng công nghệ tế bào gốc. Tuy nhiên, cần phải nhớ rằng laser có thể làm mất sắc tố tạm thời nhưng không điều trị rám má khỏi hoàn toàn được.

Trong điều trị rám má có thể căn cứ vào tình trạng bệnh mà cho họ sử dụng thuốc uống gồm Vitamin C , Vitmin E , L-cystein.

5 Phòng ngừa rám má xảy ra

Để phòng ngừa rám má, mọi người cần lưu ý đội mũ vành to, đeo kính râm và mặc áo chống nắng khi đi ra ngoài.

Bệnh nhân nên tránh sử dụng mỹ phẩm thường xuyên trên da nhạy cảm vì nó có thể làm tình hình tồi tệ hơn.

Việc sử dụng kem chống nắng có hiệu quả để ngăn ngừa nám, do đó nên bôi kem chống nắng 30 phút trước khi ra ngoài. Phụ nữ mang thai sử dụng kem chống nắng có thể ngăn ngừa hiệu quả nám da.^{[4] [5]}

Ngoài ra để tránh tái phát rám má, không nên dùng thuốc tránh thai, kiểm tra sức khỏe thường xuyên, có chế độ sinh hoạt hợp lý và đủ dinh dưỡng.

Hy vọng, bài viết này giúp các bạn hiểu hơn về rám má để điều trị và phòng ngừa hợp lý.

Tài liệu tham khảo