Phương pháp giáo dục STEAM là gì? Giáo án ứng dụng phương pháp STEAM
Trungtamthuoc.com - Phương pháp giáo dục STEAM là một mô hình giáo dục hiện tại, tích hợp các lĩnh vực lại với nhau, mang đến cho trẻ những kiến thức vừa học thuật vừa có sự sáng tạo. Vậy phương pháp giáo dục STEAM là gì? Nó được áp dụng như thế nào trong hệ thống trường mầm non? Hãy cùng Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy tìm hiểu qua bài viết sau đây.
1 Phương pháp giáo dục STEAM là gì?
Phương pháp giáo dục STEAM là một mô hình giáo dục tích hợp, kết hợp giữa các lĩnh vực Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineering), Nghệ thuật (Art), và Toán học (Mathematics). Mục tiêu của phương pháp này là khuyến khích học sinh áp dụng kiến thức từ những lĩnh vực này vào việc giải quyết vấn đề thực tế, phát triển kỹ năng sáng tạo, tư duy logic, và làm việc nhóm. STEAM giúp học sinh kết nối kiến thức từ nhiều mảng khác nhau, tạo ra môi trường học tập đa ngôn ngữ và đa ngành nghề.
2 Các kỹ năng trong phương pháp giáo dục STEAM
Các kỹ năng của trẻ sẽ phát triển thông qua việc áp dụng phương pháp giáo dục STEAM như sau:
- Kỹ năng về ngành khoa học: Trong quá trình học theo phương pháp STEAM, trẻ sẽ kết nối các khái niệm và định nghĩa từ bài học lý thuyết với thực tế xung quanh. Điều này giúp trẻ áp dụng kiến thức vào các tình huống thực tế, thúc đẩy hiểu biết về các hiện tượng khoa học.
- Kỹ năng công nghệ: Phương pháp STEAM tạo cơ hội cho học sinh mầm non để thực hành và có kiến thức thực tế về công nghệ. Qua đó, trẻ có thể phát triển kỹ năng sử dụng công nghệ và hiểu rõ về ứng dụng của nó trong cuộc sống hàng ngày.
- Kỹ năng kỹ thuật: Trong các buổi học, giáo viên sẽ hướng dẫn trực tiếp về cách sản xuất và vận hành các sản phẩm, từ việc lắp ráp đến chế tạo các phương tiện như xe đạp, công cụ cơ bản. Điều này giúp trẻ hiểu rõ về quy trình sản xuất và ứng dụng thực tế của kỹ thuật.
- Kỹ năng toán học: Phương pháp giáo dục STEAM không chỉ giúp trẻ tiếp xúc với số học một cách sinh động mà còn khuyến khích tương tác và phản xạ với các khái niệm toán học thông qua các hoạt động thú vị và sáng tạo.
- Kỹ năng nghệ thuật: Phương pháp STEAM đặc biệt nhấn mạnh vào kỹ năng nghệ thuật, làm nổi bật sự khác biệt so với STEM. Các buổi học về âm nhạc, mỹ thuật, và thủ công giúp trẻ phát triển khả năng cảm nhận, tư duy sáng tạo và trí tưởng tượng, tạo ra môi trường cho trẻ tự do thể hiện ý tưởng và sáng tạo từ tâm hồn của mình.
3 Lợi ích của phương pháp giáo dục STEAM
Giáo dục theo phương pháp STEAM mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho học sinh, giúp họ chuẩn bị tốt hơn cho thế giới đầy biến động và phức tạp của hiện nay và tương lai. Một số điểm mạnh của giáo dục STEAM như:
3.1 Tích hợp kiến thức của nhiều lĩnh vực
Phương pháp giáo dục STEAM giúp kết nối các lĩnh vực học khác nhau như Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Nghệ thuật và Toán học thành một hệ thống logic. Điều này giúp học sinh nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ và áp dụng kiến thức của mình vào các tình huống thực tế.
3.2 Cải thiện kỹ năng giải quyết vấn đề
Học theo phương pháp STEAM giúp rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện. Học sinh được khuyến khích đối mặt với những thách thức phức tạp và học cách chia nhỏ chúng thành các phần nhỏ hơn, dễ xử lý hơn.
3.3 Khuyến khích sáng tạo và đổi mới
STEAM thúc đẩy sự sáng tạo bằng cách khám phá sâu vấn đề và tìm kiếm các giải pháp độc đáo. Học sinh được khuyến khích phát triển tư duy sáng tạo, trí tưởng tượng và khả năng đưa ra những ý tưởng mới.
3.4 Áp dụng kiến thức vào thực tế
Bằng cách tham gia vào các dự án thực tế và bài tập, học sinh có cơ hội áp dụng kiến thức và kỹ năng của họ vào các tình huống có ý nghĩa thực tế. Điều này giúp họ hiểu rõ hơn về cách kiến thức học được có thể áp dụng trong cuộc sống hàng ngày.
3.5 Định hướng nghề nghiệp tương lai
Phương pháp STEAM chuẩn bị học sinh cho thị trường lao động ngày càng đòi hỏi kỹ năng trong lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, và Toán học (STEM). Việc học STEAM giúp học sinh hiểu rõ hơn về các ngành nghề và sẵn sàng đối mặt với thách thức của môi trường công việc đương đại.
4 Nhược điểm của phương pháp giáo dục STEAM
Mặc dù phương pháp giáo dục STEAM mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng có một số nhược điểm cần xem xét:
4.1 Thiếu việc học chuyên sâu trong các môn học
STEAM có thể đặt nặng vào việc kết hợp các lĩnh vực học khác nhau, điều này có thể dẫn đến việc học sinh không có đủ thời gian để theo đuổi sự chuyên sâu trong một lĩnh vực cụ thể nếu muốn.
4.2 Đòi hỏi nguồn lực lớn
Triển khai phương pháp STEAM đòi hỏi nguồn lực lớn, từ cả về vật chất và nhân sự. Trang bị phòng thí nghiệm, kỹ thuật viên, và giáo viên có kiến thức sâu rộng về nhiều lĩnh vực là cần thiết, nhưng cũng có thể là thách thức đối với nhiều trường học.
4.3 Thách thức trong việc tích hợp chương trình học
Phương pháp giáo dục STEAM đòi hỏi sự tích hợp chặt chẽ giữa các lĩnh vực học, điều này có thể là một thách thức trong việc thiết kế và triển khai chương trình học. Sự hợp tác giữa giáo viên từ các lĩnh vực khác nhau cũng là một yếu tố quan trọng. Phương pháp STEAM thường tập trung vào việc học thông qua dự án và thực hành, điều này có thể làm cho quá trình đánh giá trở nên phức tạp hơn. Đánh giá kỹ năng sáng tạo và tư duy phản biện có thể khó khăn hơn so với việc đánh giá kiến thức lý thuyết.
4.4 Không phù hợp cho tất cả mọi đối tượng học sinh
Có học sinh có phong cách học hoặc sở thích không phù hợp với phương pháp STEAM, nơi học tập và thực hành có thể không đáp ứng đúng nhu cầu của tất cả các học sinh. Trong một số trường hợp, áp đặt quá nhiều về sự sáng tạo và đổi mới có thể tạo áp lực không cần thiết cho học sinh, đặc biệt là nếu họ không cảm thấy thoải mái với việc tìm kiếm ý tưởng mới mẻ hoặc không muốn làm việc nhóm.
Mặc dù có nhược điểm, nhưng nhiều người vẫn tin rằng lợi ích mà phương pháp STEAM mang lại có thể nâng cao chất lượng giáo dục và chuẩn bị tốt hơn cho học sinh trong thế giới đầy thách thức của ngày nay.
5 Phương pháp STEAM trong giáo dục mầm non
Ở cấp mầm non, phương pháp STEAM được áp dụng với mục tiêu kích thích sự tò mò, tư duy logic, và khám phá của trẻ.
5.1 Về phía học sinh
STEAM là phương pháp giáo dục hướng tới việc khai phá tính sáng tạo của học sinh, đặt họ vào trung tâm của quá trình học. Mỗi đứa trẻ được khuyến khích khám phá, tự chủ trong việc chơi và học theo cách riêng của mình. Trong phương pháp STEAM, học sinh không chỉ là người ngồi nghe và tiếp thu thông tin một cách thụ động. Thay vào đó, họ có cơ hội để thể hiện ý kiến, nêu quan điểm và tham gia vào quá trình học tập một cách tích cực. Phương pháp này giúp học sinh có trải nghiệm thực tế, khuyến khích sự hứng thú và nâng cao kiến thức cũng như kỹ năng của họ.
5.2 Về phía giáo viên
Trong môi trường STEAM, vai trò của giáo viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức. Thay vào đó, giáo viên đóng vai trò là người hướng dẫn, tổ chức và tạo điều kiện cho học sinh tự thể hiện. Nhiệm vụ của giáo viên không chỉ là quan sát mà còn là phát hiện và phát triển các điểm mạnh của học sinh. Họ hỗ trợ và khuyến khích học sinh vượt qua khó khăn, đồng thời định hình hướng dẫn để giúp họ tìm ra giải pháp cho các vấn đề. Trong phương pháp STEAM, giáo viên chủ trì quá trình học, nhưng cũng tạo điều kiện để học sinh trở thành người học chủ động và sáng tạo.
6 Cách xây dựng môi trường học tập cho trẻ mầm non theo phương pháp giáo dục STEAM
Xây dựng môi trường học tập cho trẻ mầm non theo phương pháp giáo dục STEAM đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo, và tập trung vào sự tò mò của trẻ. Dưới đây là một số cách giáo viện có thể thực hiện để tạo ra một môi trường học tập STEAM thích hợp cho trẻ mầm non:
6.1 Thiết kế khu vực học tập linh hoạt
Thiết kế các khu vực học tập mở và linh hoạt, cho phép trẻ tự do di chuyển và tham gia vào các hoạt động khác nhau.
Cung cấp vật liệu sáng tạo và đa dạng, chẳng hạn như giấy, bút, đất sét, vật liệu tái chế, để trẻ có thể thực hiện các dự án tự do.
6.2 Trang bị các trang thiết bị thí nghiệm
Cung cấp trang thiết bị thí nghiệm đơn giản và an toàn phù hợp với trẻ mầm non. Ví dụ, đèn pin, gương, kính lúp, để trẻ khám phá thế giới xung quanh.
Tạo ra các trạm thí nghiệm nhỏ với nước, cát, và các chất liệu khác để trẻ có thể thực hiện các thí nghiệm cơ bản.
6.3 Tạo ra các dự án học tập cho các bé
Khuyến khích học tập qua dự án cộng tác, nơi trẻ có thể làm việc cùng nhau để giải quyết vấn đề hoặc thực hiện một dự án nho nhỏ.
Hỗ trợ trẻ phát triển kỹ năng xã hội thông qua việc làm việc nhóm và chia sẻ ý tưởng.
6.4 Sắp xếp góc đọc sách và khám phá nghệ thuật
Tạo ra một góc đọc phong phú với sách khoa học, sách nghệ thuật, và sách về thế giới xung quanh.
Sử dụng tranh và hình ảnh để thúc đẩy tò mò và khám phá trong các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật, và toán học.
Tích hợp nghệ thuật vào môi trường học tập, ví dụ như tường vẽ, góc sáng tác, hoặc các dự án nghệ thuật tập thể.
Tạo ra khu vực có đủ không gian để trẻ tham gia vào các hoạt động vận động và khám phá tự nhiên.
6.5 Không gò bó thời gian sáng tạo
Đảm bảo rằng thời gian học tập không bị cấm kỳ và tạo cơ hội cho trẻ tự do sáng tạo.
Khuyến khích trẻ thực hiện các dự án cá nhân và chia sẻ kết quả với nhóm.
Bồi dưỡng kỹ năng sư phạm của giáo viên liên tục
Đào tạo giáo viên về phương pháp giáo dục STEAM và cách tích hợp nó vào chương trình học.
Cung cấp nguồn lực và hỗ trợ cho giáo viên để họ có thể thiết kế và triển khai các hoạt động học tập STEAM một cách hiệu quả.
Bằng cách tạo ra một môi trường học tập STEAM thích hợp cho trẻ mầm non, bạn không chỉ khuyến khích sự tò mò và sáng tạo mà còn giúp phát triển toàn diện cho các em từ giai đoạn đầu của quá trình học tập.
7 Thiết kế giáo án STEAM mầm non
Khi thiết kế giáo án ứng dụng phương pháp STEAM, giáo viên phải chú ý đảm bảo đầy đủ các kỹ năng Khoa học (Science), Công nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineering), Nghệ thuật (Art), và Toán học (Mathematics) trong bài học.
Một ví dụ về giáo án một bài dạy Cách trồng cây Bưởi cho trẻ 4-5 tuổi cần phải đạt được mục tiêu bài học như sau:
S: Cây bưởi có những bộ phận nào? Cây bưởi có lợi ích gì đối với sức khỏe? Trồng cây bưởi cần những gì?
T: Chiếu video, tranh ảnh về cây bưởi và cách trồng cây bưởi trong thực tế.
E: Sử dụng các dụng cụ cần thiết cho bài học như mô hình cây, đất, cát, nước,... và cho trẻ làm theo nhóm
A: Cho bé vẽ cây bưởi theo suy nghĩ của mình sau khi đã được quan sát video và xem các hình ảnh liên quan
M: Hỏi về các bộ phận của cây có hình gì như thân cây, lá, hoa, quả,...
Trong quá trình dạy và học, học sinh có thể thoải mái đặt các câu hỏi và thắc mắc của mình, các bạn khác trong lớp cũng như giáo viên sẽ cùng nhau giải đáp các câu hỏi và giáo viên hỗ trợ các bé nếu các bạn nhỏ gặp khó khăn trong buổi học.
