Cách pha chế nước hoa từ tinh dầu - Quy trình tại nhà và công nghiệp

1 Nước hoa là gì?

Nước hoa là một hỗn hợp của các tinh dầu thơm hoặc hợp chất tạo mùi (hương liệu), chất định hương và dung môi, thường ở dạng lỏng, mang đến một mùi hương lan toả dễ chịu.

Người Ai Cập cổ đại là những người đầu tiên sáng tạo ra nước hoa, sử dụng hương thơm trong mọi lĩnh vực, từ các nghi thức tôn giáo, tang lễ cho đến đời sống hàng ngày. Với định nghĩa nước hoa - perfume bắt nguồn từ tiếng Latin "per fumus", nghĩa là " đi xuyên qua khói". 

2 Cấu trúc

Nước hoa có một cấu trúc đặc biệt được gọi là "cấu trúc kim tự tháp", trong đó các nốt hương được chia thành ba tầng chính: hương đầu, hương giữa và hương cuối. Mỗi tầng hương có đặc điểm riêng biệt và được phân loại dựa trên tốc độ bay hơi và thời gian lưu lại trên da.

Quá trình nhận biết mùi hương có thể được chia thành bốn bước:

• Bước 1: Sự bay hơi của mùi hương.
• Bước 2: Sự khuếch tán các chất tạo mùi trong không khí.
• Bước 3: Các chất tạo mùi trong không khí liên kết với các thụ thể khứu giác
• Bước 4: Nhận diện cường độ và đặc tính mùi bằng cách các tế bào thụ thể khứu giác trong biểu mô mũi được kích hoạt và gửi các tín hiệu điện, được chuyển tiếp trong các cầu thận của củ khứu giác và truyền đến các vùng cao hơn của não. 3 tầng hương bao gồm:

2.1 Hương đầu

Hương đầu là những nốt hương đầu tiên cảm nhận khi xịt hoặc thoa nước hoa. Đây là những hương dễ bay hơi nhất và tạo ấn tượng ban đầu mạnh mẽ. Chúng thường kéo dài từ 15–30 phút và là những mùi nhẹ nhàng, tươi mát.

2.2 Hương giữa

Hương giữa là những nốt hương xuất hiện khi hương đầu biến mất. Đây là mùi hương chủ đạo của nước hoa, tạo nên đặc trưng cốt lõi của nước hoa. Hương giữa thường kéo dài từ 3–4 giờ, mang đến sự quyến rũ và ấm áp.

2.3 Hương cuối

Hương cuối là những nốt hương lưu lại lâu nhất, thường kéo dài hơn 4 giờ và thậm chí lưu hương lên đến 24 giờ. Đây là những mùi hương nồng nàn và đậm đà, mang lại chiều sâu cho nước hoa.

Những hương này, cùng với các dung môi (ethanol, nước, chất nền), chất ổn định, chất tạo màu và màng lọc tia UV, tạo nên hương thơm tổng thể.

3 Công thức pha chế nước hoa 

Thành phần nước hoa bao gồm:

• Tinh dầu và hợp chất tạo mùi: Các thành phần tự nhiên hoặc tổng hợp tạo nên hương thơm. Chúng có thể được chiết xuất từ ​​hoa, quả, gia vị, thảo mộc và gỗ. Một số loại nước hoa sử dụng các thành phần quý hiếm hoặc độc đáo như trầm hương, long diên hương hoặc xạ hương.
• Dung môi: Cồn là dung môi phổ biến nhất được sử dụng trong nước hoa. Nó giúp hòa tan tinh dầu và các hợp chất hương liệu khác, đồng thời đảm bảo hương thơm dễ dàng thoa đều và lan tỏa trên da.
• Chất định hương: Được thêm vào nước hoa để giữ mùi hương lưu lại lâu hơn trên da. Chất định hương tự nhiên bao gồm các loại nhựa như nhũ hương và mộc dược, trong khi chất định hương tổng hợp như phthalate thường được sử dụng trong nước hoa hiện đại.

Để tạo ra một loại nước hoa cân bằng, công thức pha chế cần xác định tỷ lệ giữa các tầng hương:

Hương đầu (Top notes): 

* 20–40% công thức. Đây là ấn tượng đầu tiên khi xịt nước hoa, thường mang mùi tươi mát, nhẹ, dễ bay hơi. 

* Hương đầu phổ biến bao gồm các loại tinh dầu họ cam chanh như Chanh, Cam và Bưởi, mang đến một khởi đầu tươi mát và sảng khoái, cũng như:

• Quả thanh yên
• Bạc hà
• Bạch đàn
• Vân sam
• Cây thông
• Húng quế
• Linh sam Balsam

Hương giữa (Middle notes): 

* 50–75% công thức. Đây là “trái tim” của nước hoa, quyết định mùi hương chính và chiều sâu.

* Hương giữa thường ấm áp, mang hương hoa cỏ hoặc thảo mộc, tạo nên ấn tượng lâu dài với những mùi hương như: 

• Hoa oải hương
• Clary Sage
• Kinh Giới ngọt
• Hoa cam đắng 
• Hoa hồng
• Hoa Fragonia
• Phong lữ
• Cây thì là
• Thảo quả

Hương cuối (Base notes): 

* 5–10% công thức. Đây là nền tảng giúp nước hoa kéo dài thời gian lưu hương trên da.

* Hương cuối phổ biến bao gồm: 

• Hoắc hương 
• Cỏ hương bài
• Gỗ đàn hương
• Vanilla
• Gỗ Phật
• Amyris
• Opoponax
• Muhuhu
• Trầm hương
• Đậu Tonka

Nồng độ nước hoa được phân biệt bởi tỷ lệ tinh dầu trong cồn trong công thức, quyết định độ lưu hương và giá thành. Ví dụ như:

Eau de Cologne

• 2–5% tinh dầu nước hoa trong cồn và nước.
• Là dạng nước hoa lâu đời nhất, nồng độ loãng nhất.
• Lưu hương khoảng 2 giờ.

Eau de Toilette

• 4–10% tinh dầu nước hoa trong cồn.
• Thành phần nhẹ, gồm 4–10% tinh dầu hòa tan trong cồn.
• Lưu hương khoảng 3 giờ.

Eau de Parfum

• 8–15% tinh dầu nước hoa.
• Là một trong những loại phổ biến, phù hợp sử dụng hàng ngày.
• Chứa 15–20% tinh chất nước hoa nguyên chất.
• Lưu hương khoảng 8 giờ.

Perfume, Parfum hoặc Extrait

• 15–25% tinh dầu nước hoa.
• Parfum hay Extrait (nước hoa đậm đặc, còn gọi là pure perfume) có nồng độ hương cao nhất.
• Thời gian lưu hương dài nhất, thường 8–24 giờ.
• Không phải lúc nào cũng thích hợp cho người có da nhạy cảm hoặc khô.
• Giá thành cao nhất trong các loại.
• Kết cấu đậm và hơi nhờn hơn.

4 Quy trình sản xuất công nghiệp

Quy trình sản xuất nước hoa bao gồm 5 bước từ việc lựa chọn nguyên liệu, chiết xuất tinh dầu, pha trộn, ủ, đến kiểm tra chất lượng - mỗi công đoạn đòi hỏi sự tỉ mỉ và thời gian dài. Điều đặc biệt là nhiều phương pháp chế tác nước hoa cổ xưa vẫn được áp dụng và phát triển trong các thương hiệu nước hoa nổi tiếng ngày nay.

4.1 Bước 1: Lựa chọn nguyên liệu

Nước hoa được tạo ra chủ yếu từ tinh dầu chiết xuất từ các nguyên liệu tự nhiên như thực vật, hoa, trái cây, gỗ và thậm chí là các chất tiết từ động vật. Ngoài ra, các nguyên liệu như cồn, than đá, nhựa và hóa chất dầu mỏ cũng có thể được sử dụng để sản xuất dầu nước hoa. Đối với những hương không có sẵn trong tự nhiên hoặc không thể chiết xuất tinh dầu, các hợp chất tổng hợp sẽ được dùng để tái tạo hương thơm.

Nguyên liệu tự nhiên phổ biến:

• Cánh hoa hồng
• Mộc dược
• Nhũ hương
• Hoa nhài
• Gỗ đàn hương
• Vanilia
• Quả chanh

Nguyên liệu tổng hợp phổ biến:

• Aliphatic aldehydes (gây sự rực rỡ cho Chanel No. 5)
• Calone
• Iso E Super
• Xạ hương tổng hợp

4.2 Bước 2: Chiết xuất tinh dầu

Tinh dầu từ những nguyên liệu ban đầu có thể được chiết xuất bằng nhiều phương pháp khác nhau. Lựa chọn quy trình ảnh hưởng đáng kể đến năng suất và chất lượng, dẫn đến việc phát triển các quy trình nhằm đạt được sản lượng tinh dầu (EO) tối đa ở trạng thái hóa học gần với cấu trúc tự nhiên của chúng.

4.2.1 Chưng cất lôi cuốn hơi nước (Steam distillation)

Phương pháp này là cách phổ biến nhất để chiết xuất tinh dầu. Trong hệ thống chiết xuất này, nguyên liệu thực vật được tiếp xúc với luồng hơi nước mà không cần ngâm ủ trước. Nhiệt độ tác động sẽ phá vỡ các tế bào của nguyên liệu thực vật, giải phóng tinh dầu. Hơi nước bão hòa các hợp chất dễ bay hơi, sau đó được ngưng tụ, và tinh dầu được thu hồi bằng cách gạn lấy hỗn hợp nước/dầu.

Thời gian: Từ 1 đến 10 giờ, tùy vào loại nguyên liệu và điều kiện chiết xuất.

• Ưu điểm: Phương pháp này rất hiệu quả vì nó giúp tránh sự phân hủy của tinh dầu nhờ không có sự tiếp xúc trực tiếp với nước.
• Nhược điểm: Quá trình tạo và duy trì luồng hơi nước ở nhiệt độ cao đòi hỏi lượng năng lượng lớn.

4.2.2 Chưng cất trực tiếp bằng nước (Hydrodistillation)

Phương pháp này cho phép chiết xuất các sản phẩm tự nhiên không tan trong nước với điểm sôi cao. Quá trình này bao gồm việc ngâm hoàn toàn nguyên liệu thực vật trong nước, sau đó đun sôi. Quá trình này thường được thực hiện dưới áp suất khí quyển. Hơi nước sinh ra được ngưng tụ bởi hệ thống làm lạnh với lưu lượng nước tương đương.

• Ưu điểm: Giúp bảo vệ tinh dầu khỏi bị nhiệt độ quá cao.
• Nhược điểm: Có thể gây phân hủy tinh dầu nếu chiết xuất quá lâu, đặc biệt là đối với các loại cây chứa esters cao.

4.2.3 Khuếch tán thủy lực (Hydrodiffusion)

Chưng cất hơi nước trực tiếp là một phương pháp thông thường khác để chiết xuất tinh dầu từ nguyên liệu thực vật. Phương pháp này sử dụng hơi nước và nước để chiết xuất tinh dầu. Nguyên liệu thực vật được đặt trên một lưới thép đặt trên mặt nước trong một bình chưng cất, và hơi nước được bơm vào đáy bình. Hơi nước sau đó đi qua nguyên liệu thực vật, mang theo tinh dầu. Hỗn hợp hơi nước và tinh dầu sau đó ngưng tụ trên một bề mặt được làm mát, với tinh dầu và nước tách thành hai lớp.

• Ưu điểm: Hữu ích để chiết xuất tinh dầu từ nguyên liệu thực vật mỏng manh, vì nó sử dụng nhiệt độ thấp hơn và áp suất thấp hơn các phương pháp khác.
• Nhược điểm: Kém hiệu quả hơn so với các phương pháp khác đối với những nguyên liệu khó chiết xuất.

4.2.4 Ép lạnh (Cold pressing) 

Một trong những phương pháp chiết xuất tinh dầu lâu đời nhất từ ​​vỏ các loại quả họ cam chanh như chanh, cam, cam bergamot và Bưởi là ép lạnh. Kỹ thuật này xé vỏ một cách cơ học bằng cách đơn giản là ép chúng để chiết xuất tinh chất dễ bay hơi có trong vỏ quả họ cam chanh. Cho đến đầu thế kỷ 20, tinh dầu họ cam chanh ép lạnh vẫn được sản xuất thủ công. Quá trình này tạo ra nhũ tương nước, sau đó được ly tâm để tách tinh dầu. 

Phương pháp này được ưa chuộng để chiết xuất tinh dầu vỏ họ cam chanh vì nó tránh được sự biến đổi nhiệt của các aldehyde. Quá trình này tạo ra nhũ tương nước, sau đó được ly tâm để tách tinh dầu

• Ưu điểm: Không cần nhiệt, bảo vệ các hợp chất tinh dầu.
• Nhược điểm: Thường chỉ áp dụng cho vỏ trái cây, không phải tất cả nguyên liệu thực vật.

4.2.5 Tách hương liệu (Enfleurage) 

Tách hương liệu là một phương pháp chiết xuất thông thường khác có từ thời cổ đại. Phương pháp này dựa trên ái lực của hương thơm với chất béo và liên quan đến các loại cây giữ được hương thơm sau khi hái (như hoa nhài hoặc hoa huệ). Hoa được trải ra trên các khung được phủ một lớp mỡ không mùi. Hương thơm của hoa được hấp thụ bởi mỡ cho đến khi bão hòa. Hoa được thay thường xuyên (ví dụ, cứ sau 24 giờ đối với hoa nhài). Khi chất béo được bão hòa bởi hoa, hoạt động hoàn tất. 

Sự bão hòa có thể kéo dài đến một tháng. Pomade thu được sau đó được nấu chảy. Sau khi rót ra bình, hỗn hợp được xử lý lạnh bằng cồn. Cồn tự hút hương thơm mà không hấp thụ chất béo. 

• Ưu điểm: Thích hợp cho những loại hoa có mùi thơm mạnh như hoa nhài.
• Nhược điểm: Phương pháp này rất tốn thời gian và chi phí, hiện nay không còn phổ biến.

4.2.6 Chiết xuất bằng dung môi hữu cơ (Organic solvent extraction)

Chiết xuất bằng dung môi thường được sử dụng để chiết xuất các tinh dầu có đặc tính không bền nhiệt, chẳng hạn như tinh dầu chiết xuất từ ​​hoa. Nguyên liệu thực vật được đặt trong bể dung môi. Các lần rửa liên tiếp sẽ nạp các phân tử thơm vào dung môi. Sau khi tách bằng lọc, nhũ tương được chưng cất để chiết xuất tinh dầu.

Có thể sử dụng nhiều dung môi khác nhau, bao gồm hexan, axeton, ete dầu mỏ, etanol hoặc metanol, để chiết xuất. Dung môi được chọn phải phù hợp, trơ và bền với nhiệt, ánh sáng hoặc oxy. Nhiệt độ sôi của dung môi tốt nhất nên thấp để dễ loại bỏ.

Tinh dầu được sản xuất có chứa một lượng nhỏ cặn dung môi, khiến nó không phù hợp để sử dụng trong thực phẩm. Tuy nhiên, nếu sử dụng cồn làm dung môi, nó được coi là "đạt chuẩn thực phẩm" và an toàn để tiêu thụ. Phương pháp này thường được sử dụng trong ngành công nghiệp nước hoa

• Ưu điểm: Chiết xuất bằng dung môi đã được sử dụng cho các vật liệu hoa dễ vỡ hoặc mỏng manh, không chịu được nhiệt độ chưng cất.. Chiết xuất bằng dung môi tương đối nhanh và không tốn kém.
• Nhược điểm: Dung môi có thể để lại dư lượng, gây tác dụng phụ như dị ứng hoặc độc hại. Dung môi phải được loại bỏ hoàn toàn sau khi chiết xuất.

4.3 Bước 3: Pha trộn nguyên liệu

Sau khi chiết xuất, các tinh dầu được thu thập và pha trộn theo công thức đã được các chuyên gia nước hoa định sẵn. Quá trình pha trộn này thường rất phức tạp và có thể bao gồm hàng trăm nguyên liệu khác nhau, từ tinh dầu tự nhiên đến hóa chất tổng hợp. 

Như đã đề cập trước đó, một số thành phần nước hoa có nguồn gốc thực vật và một số khác có nguồn gốc động vật. Ví dụ, Thầu Dầu có nguồn gốc từ hải ly, xạ hương từ hươu đực và long diên hương từ cá nhà táng. Các chất có nguồn gốc động vật thường được sử dụng làm chất cố định, giúp nước hoa bay hơi chậm và tỏa hương lâu hơn. Các chất cố định khác bao gồm hắc ín than đá, rêu, nhựa cây hoặc hóa chất tổng hợp.

Cồn và đôi khi là nước được sử dụng để pha loãng các thành phần trong nước hoa. Tỷ lệ cồn/hương thơm quyết định độ đậm đặc và giá trị của nước hoa. Càng nhiều tinh dầu, nước hoa càng nồng (và đắt tiền).

4.4 Bước 4: Quá trình ủ (hoá già)

Nước hoa chất lượng cao thường được ủ trong vài tháng hoặc thậm chí vài năm sau khi các thành phần đã được pha trộn. 

Giai đoạn ủ giúp các thành phần cồn và tinh dầu liên kết, tạo nên hương thống nhất. Đây là lúc điều chỉnh, tinh chỉnh hoặc phối trộn thêm nếu cần để hoàn thiện mùi hương.

4.5 Bước 5: Kiểm tra chất lượng

Kiểm tra chất lượng là một phần không thể thiếu trong quy trình sản xuất nước hoa. Quá trình này đảm bảo rằng nước hoa không chứa bất kỳ thành phần độc hại nào và tuân thủ các quy định về sức khỏe cộng đồng.

5 Cách pha chế nước hoa từ tinh dầu tại nhà

Dưới đây là hướng dẫn cách pha chế một dạng nước hoa, công thức có thể thay đổi tuỳ thuộc vào sở thích của bạn. Bao gồm 5 bước như sau:

5.1 Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ và nguyên liệu

Chuẩn bị dụng cụ:

• Cốc thủy tinh chịu nhiệt để pha
• Lọ thủy tinh có nắp đậy (30 ml, nên dùng lọ tối màu)
• Phễu nhỏ
• Cân hoặc pipet hoặc ống đo
• Que khuấy 
• Giấy lọc cà phê

Chuẩn bị nguyên liệu: Ví dụ công thức “Golden Grove” gồm:

• 30 g cồn nước hoa chuyên dụng, có độ tinh khiết cao
• 30 giọt tinh dầu chanh
• 20 giọt tinh dầu cam Bergamot
• 20 giọt tinh dầu cam ngọt
• 10 giọt tinh dầu bưởi
• 10 giọt tinh dầu sả
• 8 giọt tinh dầu Benzoin
• 4 giọt tinh dầu tuyết tùng

Chuẩn bị đầy đủ ngay từ đầu giúp quá trình pha chế diễn ra thuận lợi, vệ sinh.

5.2 Bước 2: Pha cồn với tinh dầu

Đổ lượng cồn đã xác định vào cốc thủy tinh sạch.

Nhỏ lần lượt từng loại tinh dầu theo đúng tỷ lệ và thứ tự công thức để được 3 tầng hương.

Khuấy nhẹ nhàng, đều tay để các phân tử tinh dầu phân tán hoàn toàn trong cồn, tạo hỗn hợp đồng nhất.

5.3 Bước 3: Ủ hỗn hợp để “chín” mùi

Chuyển Dung dịch đã khuấy sang lọ thủy tinh tối màu, đậy kín nắp để hạn chế bay hơi.

Đặt lọ ở nơi mát, tối, tránh ánh nắng trực tiếp và không xáo trộn trong khoảng 4 tuần, ít nhất 48 giờ.

Giai đoạn này giúp các tầng hương hòa quyện, ổn định và trở nên sâu, tròn trịa hơn. Sau khi ủ có thể thử một lượng nhỏ lên da và điều chỉnh mùi theo sở thích, sau đó tiếp tục ủ thêm 24 giờ.

5.4 Bước 4: Lọc dung dịch để tinh khiết

Sau thời gian ủ, mở nắp lọ và lọc dung dịch qua giấy lọc cà phê để loại bỏ cặn, tạp chất còn sót lại. Bước này giúp nước hoa trong, không còn lợn cợn khi chiết vào chai xịt.

Ngay cả khi dung dịch đã trong, vẫn nên lọc để bảo đảm chất lượng ổn định.

5.5 Bước 5: Chiết vào chai thành phẩm

Dùng phễu sạch rót dung dịch nước hoa đã lọc vào chai xịt 30 ml, đậy nắp chắc chắn và dán nhãn ngày pha chế để theo dõi.

Có thể sử dụng ngay, nhưng để thêm vài ngày mùi hương sẽ càng ổn định, hài hòa hơn.

Bảo quản sản phẩm ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp để giữ hương lâu bền.

6 Câu hỏi thường gặp

6.1 Học pha chế nước hoa ở đâu?

Bạn có thể học pha chế nước hoa tại các trung tâm đào tạo chuyên nghiệp, trường dạy nghề hoặc các trường đại học có ngành liên quan đến kỹ thuật hóa học. Bên cạnh đó, một số thương hiệu nước hoa cũng tổ chức các workshop và lớp học ngắn hạn giúp bạn nắm vững các nguyên liệu và kỹ thuật pha chế cơ bản. Nếu bạn muốn tự học, bạn cũng có thể tham khảo sách và tài liệu chuyên sâu để khám phá cách kết hợp các hương liệu.

Mặc dù hiện nay chưa có trường đại học chuyên biệt về học điều chế nước hoa tại Việt Nam, nhưng bạn vẫn có thể học các kiến thức nền tảng về nghiên cứu, phát triển và sản xuất nước hoa từ các trường đại học có ngành liên quan, như:

• Trường Đại học Dược Hà Nội
• Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội
• Trường Đại học Bách Khoa – Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh
• Đại học Bách Khoa – Đại học Đà Nẵng

Những trường này cung cấp các khóa học về hóa học, dược phẩm, công nghệ hóa học, giúp bạn có nền tảng vững chắc để nghiên cứu và phát triển các sản phẩm nước hoa.

6.2 Học điều chế nước bao nhiêu tiền?

Học điều chế nước hoa có thể dao động khá nhiều về giá, tùy thuộc vào nơi bạn học và chương trình đào tạo:

• Khóa học ngắn hạn (workshop): Thường có giá từ 500.000 đến 2.000.000 VND cho mỗi khóa học, kéo dài từ vài giờ đến một ngày.
• Khóa học chuyên sâu (cấp chứng chỉ): Nếu bạn tham gia các khóa học chuyên sâu hoặc đào tạo dài hạn tại các trung tâm, giá có thể dao động từ 3.000.000 đến 10.000.000 VND, kéo dài từ vài tuần đến vài tháng.
• Học tại các trường đại học có ngành liên quan đến hóa học, dược phẩm hoặc mỹ phẩm thường có học phí từ 10.000.000 đến 40.000.000 VND/năm tùy vào loại hình trường và chương trình đào tạo.

6.3 Mua tinh dầu pha chế nước hoa ở đâu?

Bạn có thể mua tinh dầu pha chế nước hoa tại các cửa hàng chuyên bán nguyên liệu làm mỹ phẩm và nước hoa, cả online lẫn offline. Các trang thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki cũng có nhiều lựa chọn từ các nhà cung cấp uy tín.

Bên cạnh đó, những cửa hàng chuyên bán tinh dầu thiên nhiên hoặc nguyên liệu làm đẹp cũng cung cấp các loại tinh dầu chất lượng để bạn pha chế. Khi mua, nhớ kiểm tra nguồn gốc và độ tinh khiết của sản phẩm để đảm bảo chất lượng.

6.4 Khám phá các cửa hàng tự pha chế nước hoa

Nếu bạn là người yêu thích sự sáng tạo và muốn thể hiện cá tính qua một mùi hương riêng biệt, thì không gì tuyệt vời hơn khi được tự tay pha chế nước hoa theo sở thích cá nhân. Thay vì phải chọn lựa những chai nước hoa có sẵn trên thị trường, các cửa hàng tự pha chế nước hoa mở ra cơ hội để bạn khám phá một thế giới mùi hương vô tận, nơi bạn có thể tự do thử nghiệm, kết hợp các loại tinh dầu để tạo ra sản phẩm nước hoa hoàn toàn riêng biệt.

Một số cửa hàng tự pha chế nước hoa như Morra, Cleopatra Perfume, 123Perfume và Nounor… Tại đây, bạn có thể tự do thử nghiệm và tạo ra những mùi hương riêng biệt, mang đậm dấu ấn cá nhân với sự hỗ trợ từ đội ngũ chuyên nghiệp.

7 Tài liệu tham khảo

1. Rodrigues, A.E.; Nogueira, I.; Faria, R.P.V (Ngày đăng: Ngày 22 tháng 5 năm 2021). Perfume and Flavor Engineering: A Chemical Engineering Perspective. MDPI. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2025.
2. Souiy Z (Ngày đăng: Ngày 06 tháng 12 năm 2023), Essential Oil Extraction Process. Biochemistry. IntechOpen. Truy cập ngày 18 tháng 9 năm 2025.