Người đầu tiên tạo ra em bé từ việc chỉnh sửa phôi thai lãnh án tù

Trungtamthuoc.com - Vào tháng 11 năm 2018, Jiankui - một giáo sư tại đại học Khoa học và Công nghệ miền Nam tại Thâm Quyến, Trung Quốc - tuyên bố rằng ông đã chỉnh sửa thành công một gen chủ chốt trong phôi thai người bằng kỹ thuật CRISPR.

1 Chỉnh sửa gen trên phôi thai - hành vi bị cấm ở hầu hết các quốc gia trên thế giới

Việc chỉnh sửa gen ở phôi thai bị cấm ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Trung Quốc và Hoa Kỳ. Ở Anh, việc thay đổi gen chỉ được thực hiện với mục đích nghiên cứu và phải chấp hành nghiêm ngặt theo các quy định được đề ra.

Trung Quốc là quốc gia đã đầu tư rất nhiều và công nghệ chỉnh sửa gen, chính phủ Trung Quốc cũng đã tài trợ cho việc nghiên cứu công nghệ CRISPR-Cas9 ở người vào năm 2016 và việc sử dụng công nghệ chỉnh sửa gen ở phôi người vào năm 2015. Tuy nhiên, kết quả của các nghiên cứu này đều không khả quan và việc này đã bị buộc dừng lại vì lý do trái với đạo đức y học. 

Bất chấp việc làm trái pháp luật và đạo đức, Jiankui đã tiến hành việc chỉnh sửa gen và hai bé gái sinh đôi Lulu và Nana đã được sinh ra với DNA bị biến đổi. Sự biến đổi này được ông cho là có khả năng kháng HIV.

Jiankui cho biết vào thời điểm đó, ông rất tự hào về thành quả nghiên cứu của mình. Sau một thời gian, ông tiếp tục tuyên bố rằng ông đã tiếp tục thực hiện việc biến đổi gen của đứa trẻ trên một bà mẹ đang mang thai khác.

Tuyên bố của ông đã làm chấn động toàn giới khoa học trên thế giới, đồng thời cũng tạo ra một làn sóng dư luận chỉ trích từ các phương tiện truyền thông và các đồng nghiệp của mình. Hất hết tất cả mọi người đều nghi ngờ về tuyên bố của ông hoặc lên án việc làm thiếu đạo đức y học do ông đã thực hiện một quy trình lâm sàng bị cấm ở Trung Quốc.

Các chuyên gia cho rằng có những biện pháp an toàn và hiệu quả hơn để ngăn ngừa nhiễm HIV. Thí nghiệm của Jiankui bị cho là một thí nghiệm vô trách nhiệm, trái với đạo đức. Thí nghiệm này không được sự cho phép của pháp luật và cũng không được đánh giá về mức độ an toàn cho cả người mẹ và đứa trẻ, không ai biết được rằng liệu việc biến đổi gen ở các phôi thai này có để lại hậu quả khó lường nào cho các em bé sau khi được sinh ra, trong quá trình trưởng thành và các thế hệ sau này hay không.

2 Bản án nào dành cho nhà khoa học thiếu đạo đức nghề nghiệp?

Vào tháng 1.2019, Ủy ban Y tế tỉnh Quảng Đông tiến hành điều tra và cho biết Jiankui đã tiến hành việc nghiên cứu trái phép, có tình lẩn tránh sự giám sát của chính quyền, giả mạo các tài liệu đánh giá, các báo cáo xét nghiệm để thực hiện hành vi tránh pháp luật của mình nhằm mục đích theo đuổi danh tiếng và lợi ích cá nhân. Ông cũng đã bị sa thải khỏi chức vụ của mình vì lý do này. Đồng thời, chính phủ Trung Quốc cũng thắt chặt hơn các quy định về việc chỉnh sửa gen ở con người.

Theo tin tức từ Thông tấn Trung Quốc Tân Hoa Xã vào ngày 30.12.2019, tòa án nhân dân Trung Quốc đã kết án Jiankui với 3 năm tù giam cùng với mức tiền phạt là 3 triệu nhân dân tệ.

Tòa án cho rằng Jiankui cùng với hai đồng sự là Zhang Fenli và Qin Jinzhou không có bằng cấp trong lĩnh vực y học và nghiên cứu khoa học. Việc làm của họ là việc làm phi pháp với mục đích theo đuổi lợi nhuận, cố tình vi phạm quy định của quốc gia về vấn để đạo đức khoa học và y tế.

Cùng với Jiankui, đồng sự của ông là Zhang Fen Li cũng bị kết án 2 năm tù, bị phạt 1 triệu nhân dân tệ và Qui Jinzhou bị kết án 18 tháng tù và phạt 500.000 nhân dân tệ.

Phiên tòa diễn ra vào ngày 30.12.2019 được xử kín để bảo vệ quyền riêng tư cho các bên liên quan. Trong phiên tòa này, cả ba bị cáo đã nhận tội và bị cấm tham gia vào các hoạt động nghiên cứu khoa học liên quan đến công nghệ sinh sản suốt đời.^[1]

Tài liệu tham khảo